Τα σύμβολα του Ασκληπιού

Τα σύμβολα του Ασκληπιού

Ο Ασκληπιός ήταν ο Θεός της Ιατρικής που λατρεύονταν σε όλο τον ελλαδικό χώρο κατά την αρχαιότητα.
Ένα από τα σύμβολα του Ασκληπιού ήταν ο όφις. Το φίδι που ακόμη και σήμερα αποτελεί το χαρακτηριστικό σύμβολο της ιατρικής και φαρμακευτικής, είναι ίσως το πλέον αντιπροσωπευτικό μεταξύ των συμβόλων του θεού Ασκληπιού.
Λέγεται λοιπόν πως ο Ασκληπιός έφθασε κάποτε, στους τόπους λατρείας του μεταμορφωμένος σε φίδι. Συγκεκριμένα διαβάζουμε στον Παυσανία: (στην περιγραφή του ιερού του Ασκληπιού στην Σικυώνα),
«…εισελθούσι δε ο θεός εστιν, ουκ έχων γένεια, χρυσού και ελέφαντος, Καλάμιδος δε έργον. Έχει δε και σκήτρον και επί της ετέρας χειρός πίτυος καρπόν της ημέρου. Φασί δε σφισιν εξ’ Επιδαύρου κομισθήναι τον θεόν επί ζύγους ημιόνων δράκοντι εικασμένον…»( Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις «Κορινθιακά», κεφ.10, παράγραφος 3).
Όμως με την μορφή του φιδιού συναντάμε τον θεό Ασκληπιό και σε δυο περιπτώσεις θεραπείας στην Επίδαυρο. Σε ένα ίαμα λοιπόν διαβάζουμε πως κάποιος ασθενής με ένα κοκήθες έλκος στο πόδι, «με τον του ποδός δάκτυλον υπό του αγρίου έλκεος», μεταφέρθηκε στο άβατο και περίμενε. «Ύπνου δε νιν λαβόντος εν τούτω, δράκων εκ του άβατου εξελθών, τον δάκτυλο ιάσατο ται γλώσσαι και τούτο ποιήσας εις το άβατον ανεχώρησε πάλιν»,( Εκεί και ενώ κοιμήθηκε, εμφανίστηκε από το άβατο να έρχεται ένα φίδι που πλησίασε στο πόδι του και έγλυψε το μέρος εκείνο στο οποίο βρισκόταν το έλκος, στην συνέχεια δε αποτραβήχτηκε πάλι στο άβατο. Μετά από αυτό ο ασθενής έγινε καλά).
Σ' ένα άλλο ίαμα σχετικό με τη θεραπεία της στειρότητας διαβάζουμε:
«Ανδρομέ-[δα] εκ Κεθυ αυτά περί παίδων εγκαθεύδ[ουσα] [εδό-]κει εν τω ύπνω δράκων επί της γαστ[ρός],.. Παίδες οι εγένοντο πέντε...». (Η Ανδρομέδα από τα Κύθηρα .... μισό-ναρκωμένη, για να αποκτήσει τέκνα» (ξάπλωσε κι αυτή μπροστά απ' το άβατο) «είδε στον ύπνο της, πως το φίδι (βγήκε απ' το άβατο) και τυλίχτηκε στην κοιλιά της».... "γέννησε πέντε τέκνα" [ίαμα 38].
Μια ερμηνεία επίσης που δίνεται για τον Ασκληπιό και που φαίνεται άμεσα η σχέση του με τον όφη είναι η ακόλουθη. Το Ασκλ- παράγεται από την λέξη ασκάλαβο που σημαίνει φίδι, σαύρα, ερπετό. Το –ήπιος είναι κατά τον Πλούταρχο το δεύτερο συνθετικό και φυσικά σημαίνει ότι η λέξη ήπιος εννοεί, δηλαδή ο ήρεμος, ο πράος. Αυτή λοιπόν η λεκτική παραγωγή δίνει ως αποτέλεσμα «ο όφις που θεραπεύει, καταπραΰνει».

Να δούμε όμως και την σημασία της λέξεως όφις. Προέρχεται από το θέμα του οπ- του ρήματος οράω-ορώ= βλέπω. Μέλλων ενεργητικός όπ-σομαι-όψομαι, Μέλλον παθητικός οπ-θήσομαι-οφθήσομαι, Αόριστος παθητικός ώφ-θην. Ο όφις που οπ-τάζει (βλέπει) από την οπ-ή του, είναι ο προ-ορός, ο φύλακας, ο φρουρός, ο θύρα-ωρός. Είναι πολύ παλαιές οι παραδόσεις που σχετίζονται με την φύλαξη του σπιτιού, του ναού και άλλων μερών ανθρώπινης οίκησης, από το φίδι. Ο Οικουρός όφις (απεικόνιση του Ερεχθέως) φυλά την πόλη της Αθήνας, ο Σωσίπολις την Ολυμπία, οι θεές των όφεων τα ανάκτορα της Κνωσού.
Όμως και η κίνηση του όφεως, αυτή η ελικοειδής κίνηση θα μπορούσε κατά κάποιο τρόπο να κωδικοποιεί την ίδια την ενέργεια της δημιουργίας, την κίνηση των μορίων που δομούν τις μορφές. Με άλλα λόγια η κλίμακα του γνωστού DNA που πιθανώς μορφοποιείται στο κουλούριασμα του όφεως πάνω στην ράβδο. Αυτή η δύναμη είναι πανομοιότυπη με την ενέργεια που κατέρχεται και δίνει ψυχή ζώσα στον μορφοποιημένο πλέον κόσμο!!! Είναι η ηλεκτρομαγνητική ενέργεια της χθόνας που την «αγκαλιάζει» ασφυκτικά καθώς της παρέχει την ανάσα της ζωής!!!
Το ίδιο και στο ανθρώπινο σώμα η ενέργεια αυτή διαπερνά την σπονδυλική στήλη και καταλήγει στον εγκέφαλο, στο «κέντρο ελέγχου», των ανθρωπίνων λειτουργιών. Αυτή η ενεργειακή πορεία μέσω της σπονδυλικής στήλης, μοιάζει με την μορφή του όφεως αλλά συνάμα αλληλοσυνδέεται και με αυτή την ενεργειακής γήινης κίνησης των τελουριακών, ηλεκτρομαγνητικών ρευμάτων.
Ένα εξ’ ίσου σημαντικό σημείο για τους όφεις είναι η συνεχής ανανέωση του δέρματός τους, σύμβολο της αθανασίας, της αναγέννησης. Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν το δέρμα που έβγαζαν τα φίδια, το φιδοπουκάμισο δηλαδή, γήρας.
Για την ράβδο ο συνήθης αποσυμβολισμός φαίνεται να δείχνει κάτι πολύ απλό, όπως το ότι επειδή ο Θεός της Ιατρικής εκαλείτο σε διάφορα σημεία της ελλαδικής, οδοιπορών λογικό είναι να χρησιμοποιούσε την ράβδο εν είδη βακτηρίας.
«…Έπειτα η ράβδος, πιθανώς διότι εκαλείτο από τόπου εις τόπον και έπρεπε να σπεύδει στηριζόμενος εις αυτήν κατά τας οδοιπορίας του, δια να φέρει παντού την αρωγήν του…» ( Εγκυκλοπαιδικό λεξικό του «Ηλίου», Ιωάννου Δ. Πασσά).
Θα μπορούσε όμως να παριστά την σύνδεση μεταξύ Θεού και ανθρώπου, την γνώση της θεραπείας μέσω της φυσικής απόρροιας της κοσμογονικής ένωσης, αλληλεξάρτησης των όντων με τον Σύμπαντα Κόσμο, την ίδια την Δημιουργία! Άμεσα συνδεδεμένης με το σύμβολο του όφεως, εξ’ ού και η συμβολική απεικόνιση εν είδη συμπλέγματος.
Έτσι μπορεί να δει κανείς ξεκάθαρα την εννοιολογία που δίνει ο Όμηρος στον Παίωνα όπως πιο πάνω αναφέρθηκε : … το καθαρό και υγιές μέρος του αέρα και ως φυσικό επόμενο κάθε τι που σταματά την νόσο ή τα μέρη εκείνα που έχουν καταστραφεί εξ’ αυτής και αποκαθιστά την υγεία και την καλή κατάσταση του σώματος. Ή ακόμη την δύναμη την φυσική και ενέργεια που λειτουργεί προς την κατεύθυνση αυτή με άλλα λόγια την ιατρική τέχνη. Απόλυτα λοιπόν μπορούμε να αντιληφθούμε την υιοθέτηση του συμβόλου ως χαρακτηριστικό της ιατρικής τέχνης και των ιατρών, έως και σήμερα!
« Έπειτα το κύπελλον ή η κύαθος, όπου προσέφερε τα ρευστά μέσα της θεραπείας και ο κύων, ασφαλώς από του κυνός, ο οποίος τον εφρούρησε νήπιο επί του Τιτθίου όρους. Σύνηθες θύμα επί του βωμού του, ο αλέκτωρ ως άγρυπνος και δυνατός και πάντοτε ακριβής.» ( Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό του «Ηλίου», Ιωαν. Δ. Πασσά).