Γκουρμέ διατροφή των αρχαίων Ελλήνων

Χοιρινό με δαμάσκηνα, γουρουνόπουλο γεμιστό, “κρεωκάκκαβος” …(πανσέτα χοιρινού με γλυκόξινη σάλτσα από μέλι, θυμάρι και ξύδι) συνοδεία ρεβυθοπολτού, “όρνις εν επτισσμένη κριθή” (κοτόπουλο με χοντροαλεσμένο κριθάρι) και “ξιφίας εν τρίμματι συκαμινίω” (ξιφίας με σάλτσα από μούρα) είναι ορισμένες μόνο από τις συνταγές της αρχαιότητας που αποκαλύπτουν ότι οι αρχαίοι Έλληνες ήταν καθ’ όλα … γκουρμέ! 

Την πλευρά αυτή της διατροφής στην αρχαία Ελλάδα – αλλά και πολλές άλλες σε σχέση με τις γαστρονομικές συνήθειες της εποχής – “ανακάλυψαν”μαθητές του 2ου ΕΠΑΛ Γιαννιτσών, με τη βοήθεια του ερευνητή στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, σεφ Γιώργου Παλησίδη, στο πλαίσιο του προγράμματος “Αρχαίων άροσις και γεύσεις” (με επιστημονικά υπεύθυνο τον φιλόλογο Δημήτρη Ευαγγελίδη). 

Ο σεφ εξήγησε, με γλαφυρό τρόπο, στους μαθητές τι και πώς έτρωγαν οι αρχαίοι Έλληνες, τους αποκάλυψε συνταγές της αρχαιότητας, όπως οι παραπάνω, και μαγείρεψε μαζί τους σ’ ένα ιδιότυπο “συμπόσιο” στην κεντρική βιβλιοθήκη του σχολείου, χθες το πρωί. “Σκοπός του προγράμματος ήταν να έρθουν σε επαφή οι μαθητές με πληθώρα πληροφοριών και δεδομένων που σχετίζονται με τη διατροφή των αρχαίων Ελλήνων” ανέφερε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο κ. Ευαγγελίδης. “Θέλαμε να αναπτύξουν οι μαθητές ικανότητα δράσης, να αλλάξουν τη διατροφική τους κουλτούρα, να συνειδητοποιήσουν τους κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτικούς και πολιτιστικούς παράγοντες που ενυπάρχουν και διαπλέκονται στα ζητήματα διατροφής των ανθρώπινων κοινωνιών, να κάνουν τα πρώτα βήματα στη διατροφική αυτάρκεια και να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με την αξία της καλλιέργειας λαχανικών” σημείωσε. 

Tips για τη διατροφή στην αρχαία Ελλάδα 

Ο σημαντικός ρόλος της διατροφής κατά την αρχαιότητα καταδεικνύεται – μεταξύ άλλων – από τα κείμενα του Ομήρου, του Χειρομένη και του Κάδμου, του Κάτωνα, του Γαληνού, του Αρχέστρατου του Συρακούσιου και πολλών άλλων. Στην αρχαία Ελλάδα, όπως επεσήμανε ο κ. Παλησίδης, η συνάθροιση ανθρώπων για γεύμα ονομαζόταν συμπόσιο – ο οικοδεσπότης και οργανωτής του γεύματος ονομαζόταν συνδαιτυμόνας, ενώ οι καλεσμένοι αμφιτρύωνες. 

Τα συμπόσια ήταν γιορτές όπου γεύονταν τα εδέσματα – ψητά στη σούβλα ή σε πήλινα σκεύη σκεπασμένα από κάρβουνα – μέσα από μεγάλα σκεύη σερβιρίσματος. Οι αρχαίοι Έλληνες, όπως ανέφερε ο ερευνητής σεφ, έτρωγαν φρούτα, πικρά χόρτα, κρασί, γάλα, τυροκομικά (Όμηρος), νωπό κρέας, ψάρια, πτερωτά ζώα, ρίζες, καρπούς, βότανα, σιτηρά, όσπρια και σε καμία περίπτωση φαγητά που βρίσκονται καθημερινά στο τραπέζι μας, σήμερα, όπως πατάτες τηγανιτές, φασολάδα, χωριάτικη, γύρο, σουτζουκάκια, παστίτσιο, παπουτσάκι ή … μπακλαβά! 

Έτρωγαν, ωστόσο, σαλάτες, όπως πρασσαία (λάχανο, ρόκα, σέλινο, σπαράγγια, αυγά, κουκουνάρια, καρύδια, βολβοί, σταφίδες και ρόδια), θαλασσαία (σπανάκι, κρεμμύδι φρέσκο, κάππαρη, πλοκάμι χταποδιού με γαρίδες, μύδια και καλαμάρια), ευζωμαία (ρόκα, λόλες μαρούλι, σπανάκι, ξηρά φρούτα, κατσικίσιο τυρί, με λάδι, ξίδι, μέλι) και αφαία (μαρούλι, μανιτάρια, αντζούγιες, κάππαρη, ψιλοκομμένο τυρί, κόκκοι παπαρούνας, λεπτές φέτες χοιρινού, τηγανισμένα κομματάκια ψωμιού, με λαδόξιδο). 

Κι όλα αυτά, όπως ανέφερε ο κ. Παλησίδης, τα έτρωγαν καθιστοί στο πλάι – συχνά σε παγκάκι – χωρίς κουτάλι και πιρούνι (είδος ανύπαρκτο για την εποχή) αλλά με τη μόστρα ή γλύσσα ή μυστίλλη, ένα κομμάτι κόρα ψωμιού για τα ζουμερά εδέσματα και τα δάχτυλά τους, τα οποία σκούπιζαν επίσης με κόρα ψωμιού. Το δε φαγητό το τοποθετούσαν στα πινάκια (τα μικρότερα πιάτα τα ονόμαζαν βατάνια), ενώ για αγγεία πόσης χρησιμοποιούσαν, συνήθως, ξύλινα ή μεταλλικά κύπελλα, αφού τα χρυσά απαντώνται μόνο σε εστίες πλουσίων.