Γεώργιος Καστριώτης ή Σκεντέρμπεης

 

Ο Γεώργιος Καστριώτης ή Σκεντέρμπεης (αλβανικά: Gjergj Kastrioti Skënderbeu, 1404 ή 1405 - 17 Ιανουαρίου 1468), ήταν Αλβανός άρχοντας και στρατιωτικός, ενώ κατά άλλες εκδοχές, η καταγωγή του θεωρείται σερβοαλβανοελληνική, σλαβονική ή σερβική Αντιστάθηκε για χρόνια στην εισβολή των Οθωμανών και είναι ο εθνικός ήρωας της Αλβανίας. Είναι γνωστός στην αλβανική βιβλιογραφία ως Γκιέργκι Καστριότι. 

Το όνομά του σε λατινικές πηγές της εποχής, και μάλιστα στη βιογραφία του από τον M. Barletti, συναντάται ως Georgius Castriotus ή Castrioti, και στις πρώτες μεταφράσεις της βιογραφίας τους σε ευρωπαϊκές γλώσσες ως George Castrioti με ελαφρές παραλλαγές. Στην αλβανική βιβλιογραφία αναφέρεται ως Gjergj Kastrioti Skënderbeu. 

Ο ίδιος σε επιστολές του προς τη Δύση υπέγραφε ως Georgius Castriotus ή Castrioto (π.χ. σε επιστολές προς τον πρίγκηπα του Τάραντα Ι. Ντε Ορσίνι κ.ά.). 

Οι βυζαντινοί συγγραφείς της εποχής που τον αναφέρουν είναι ο Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, ο Μιχαήλ Κριτόβουλος και ο Γεώργιος Σφραντζής. 

O Χαλκοκονδύλης τον αναφέρει ως "υιό του Ιωάννου Καστριώτη" και "Σκενδέρη".

Το 1450 σε επιστολή του προς τη Ραγούσα, σε σλαβική γλώσσα, υπογράφει ως "Скедерь бегь" (Σκεντέρ μπεγκ) και το 1459 ως "Скендьрь бегь" (Σκεντέρ μπεγκ).

Σημειώνεται ότι το προσωνύμιο "Σκεντέρμπεης" (Iskender-bey) δόθηκε από τους Τούρκους όχι μόνο στον Γ. Καστριώτη αλλά και στον Στέφανο (ή Μαξίμ) Τσερνόγεβιτς (Crnojevic), γιο του πρίγκηπα του Μαυροβουνίου Γεωργίου και σύζυγο της αδελφής του Γ. Καστριώτη, Μάρας.

Ο Καστριώτης ήταν γιος του Γκιόν Καστριότι (αλβανικά: Gjon Kastrioti / Γκιόν Καστριότι), που κατά ορισμένους ήταν Έλληνας, ή κατά άλλη άποψη γκέγκικης καταγωγής τιμαριούχου της Βόρειας Αλβανίας και της Βοϊσαβής (Vojsava / Βοϊσάβα), από τη σημαντική σερβική αρχοντική οικογένεια των Μπράνκοβιτς. 

Κατ' άλλη άποψη ο Γεώργιος Καστριώτης καταγόταν από οικογένεια σλαβονική που συνδεόταν με γάμο με τον αλβανικό οίκο Θόπια. Για τον τόπο γέννησης του Σκεντέρμπεη έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες. Κάποιες πηγές τον τοποθετούν στην Κρούγια (Krujë). Ωστόσο, κατά τον Αλβανό ιστορικό Κρίστο Φρασέρι (Kristo Frashëri), οι σημαντικότεροι βιογράφοι του τείνουν να τον τοποθετούν στον οικισμό Sinë, ο οποίος βρίσκεται στην περιοχή του σημερινού νομού Δίβρης (Dibër) της Αλβανίας και αποτελούσε τιμάριο του πατέρα του.

Ο Γ. Καστριώτης αρχικά ήταν Χριστιανός, και κατά την άποψη του Όλιβερ Σμιτ μάλλον ορθόδοξος παρά καθολικός. Επί της ουσίας αν και γεννήθηκε χριστιανός ορθόδοξος, εξισλαμίστηκε και μεταγενέστερα ασπάστηκε κρυφά τον μπεκτασισμό. Επιστρέφοντας στην Αλβανία μεταστράφηκε σε καθολικό. 

Οι διανοούμενοι συμφωνούν στο ότι ο ζήλος του για τη διάσωση του αλβανικού έθνους υπερέβαλε την πίστη του σε οποιοδήποτε θρήσκευμα . Ο αγώνας του ενάντια στους Οθωμανούς έγινε ιδιαίτερα σημαντικός για τους Αλβανούς, καθώς ενίσχυσε την αλληλεγγύη τους, έκανε πιο συνειδητή την ταυτότητά τους και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης στον αγώνα τους για εθνική ενότητα, ελευθερία και ανεξαρτησία. 

O αντιοθωμανικός πόλεμος του Σκεντέρμπεη αποδείχθηκε επιτυχημένος συνδυασμός εθνικών και θρησκευτικών στοιχείων εξαιτίας της υποστήριξης του Πάπα αφενός, αφετέρου εξαιτίας της χριστιανικής θρησκευτικής συνείδησης των Αλβανών. Οι Αλβανοί ανήκαν τόσο στην Ορθοδοξία, όσο και στον Καθολικισμό, και ως εκ τούτου ο Σκεντέρμπεης ελίχθηκε με επιτυχία όσον αφορά στη θρησκευτική πλευρά του ζητήματος, ξεπερνώντας τις διαφορές μεταξύ των Καθολικών και των Ορθοδόξων, διατηρώντας έτσι την εσωτερική ενότητα και αποδίδοντας παράλληλα στον πόλεμο και εθνικό χαρακτήρα.