Προλήψεις και δεισιδαιμονίες

μαύρη γάτα ...  (φ.Μ.Κυμάκη)

Προλήψεις και δεισιδαιμονίες

“Χτύπα ξύλο”, “Πιάσε κόκκινο”, “Ο τυχερός μου αριθμός, ρούχο ή χρώμα”, “Τρίτη και 13″, “πέρασμα κάτω από σκάλα”, “μαύρη γάτα”, “δάγκωσε τη γλώσσα σου”, “κουνήσου από τη θέση σου”.
Ποιος από μας δεν έχει νιώσει την ανάγκη σε κάποια φάση της ζωής του να κάνει κάτι από τα παραπάνω; Αυτές οι εκφράσεις που τις έχουμε πει ή τις έχουμε ακούσει όλοι μας όταν θέλουμε να μας πάνε καλά τα πράγματα ή να αποτρέψουμε το κακό, γρουσουζιά ή μια άσχημη εξέλιξη, με ένα μαγικό τρόπο. Είναι κομμάτι της κουλτούρας μας και παρόμοιες εκδηλώσεις συναντώνται σε όλους τους πολιτισμούς. Επίσης, συχνά σε όλους μας παρατηρούνται εμβόλιμες σκέψεις όπως επαναλήψεις λέξεων και εικόνων, ή κάποιος ρυθμός, που κολλάνε στο μυαλό και δεν φεύγουν εύκολα.
Πότε οι προλήψεις αυτές γίνονται πρόβλημα;
Όλα τα παραπάνω παρά τον καταναγκαστικό χαρακτήρα που παίρνουν ορισμένες φορές, βρίσκονται, ωστόσο, μέσα στα φυσιολογικά πολιτισμικά πλαίσια και δεν συνιστούν παθολογικές συμπεριφορές. Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή χαρακτηρίζεται από α) ιδεοληψίες και β) τελετουργίες (ή καταναγκασμούς).

Δεισιδαιμονία – Ακολουθεί η λίστα με προλήψεις και δεισιδαιμονίες στην Ελλάδα σήμερα 

 Το κακό μάτι – Πολλοί πιστεύουν ότι ένα άτομο μπορεί να “ματιάσει” ένα άλλο είτε από φθόνο είτε από υπερβολικό θαυμασμό. Ο “ματιασμένος” νοιώθει άσχημα σωματικά και ψυχολογικά. Για να αποφύγουν το κακό μάτι, όσοι πιστεύουν σε αυτό φοράνε ένα μπλε ματόχαντρο ή ένα μπλε βραχιόλι. Οι προληπτικοί και όσοι πιστεύουν στη βασκανία δηλώνουν ότι το μπλε χρώμα διώχνει το κακό μάτι. Εκτός από το ματόχαντρο, ένας άλλος τρόπος για να προστατευθεί κανείς από το κακό μάτι είναι να κρεμάσει σε μια γωνία του σπιτιού του σκόρδα. Για πολλούς η κορυφαία και πιο συχνή από τις προλήψεις και δεισιδαιμονία.

Ποδαρικό – Την πρώτη μέρα του χρόνου και σε καινούριο μαγαζί ή σπίτι κάποιος θα έπρεπε να μπαίνει μόνο με το δεξί

Μαχαίρια – Δεν πρέπει να δώσεις χέρι με χέρι ένα μαχαίρι (ή ψαλίδι) σε κάποιον γιατί εάν συμβεί κάτι τέτοιο έστω και κατά λάθος θα προκύψει μεγάλος τσακωμός.

Φτύσιμο ( φτύσε τον κόρφο σου) – πολλοί πιστεύουν ότι το “φτύσιμο” διώχνει το κακό και την κακοτυχία. Για αυτόν τον λόγο όταν ακούνε για δυσάρεστα γεγονότα που συνέβησαν σε άλλους φτύνουν τρεις φορές στον κόρφο τους. Επίσης πολλές φορές, για να αποτρέψει το κακό μάτι, όταν κάποιος θαυμάζει ένα μωρό ή κάνει κομπλιμέντα, επαναλαμβάνει στο τέλος τρεις φορές “φτου”. – 

Προλήψεις και δεισιδαιμονία.

“Πιάσε Κόκκινο” – Όταν δύο άτομα σε μια συζήτηση πουν συγχρόνως το ίδιο πράγμα φωνάζουν «πιάσε κόκκινο». Ύστερα πρέπει και οι δύο να βρουν ένα κόκκινο αντικείμενο δίπλα τους και να το αγγίξουν για να μην μαλώσουν στο μέλλον

Τρίτη και 13 – Η γρουσούζικη μέρα πολλοί ακυρώνουν μετακινήσεις αποφάσεις ενέργειες κλπ

Μάρτηδες– Βραχιολάκια του χεριού από κόκκινη και λευκή κλωστή φοριούνται στο χέρι για να μην «σε κάψει ο Μάρτης».

Πέταλο – Το πέταλο του αλόγου λέγεται ότι φέρνει καλή τύχη στα επαγγελματικά και τα οικονομικά. 

Ουράνιο τόξο – Είναι σημάδι καλής τύχης αν δει κάποιος ουράνιο τόξο.

Δόντια – Όταν ένα παιδάκι βγάζει τα παιδικά του δόντια, τα πετάει στα κεραμίδια του σπιτιού του για να βγουν τα νέα δόντια γερά.

Κρασί – Εάν κάποιος είναι ανύπαντρος και τελειώσει στο δικό του ποτήρι κρασί πρώτο, τότε θα καλοπαντρευτεί.

Εις υγείαν (Γεια μας) – Είναι γρουσουζιά να λες εις υγείαν και να τσουγκρίζεις το ποτήρι σου, αλλά να μην πίνεις. Επίσης, είναι γρουσουζιά να τσουγκρίζεις με άδειο ποτήρι, ή με νερό.

Κόκορας – Οι παλιοί πάντα σφάζανε έναν κόκορα και τον έθαβαν στα θεμέλια του σπιτιού όταν χτιζόταν, για να στεριώσει το σπίτι.

Μαύρη γάτα – Αν δεις μαύρη γάτα στον δρόμο, είναι γρουσουζιά. Μικρά φυλαχτά με την μορφή μιας γάτας φοριούνται για καλή τύχη.

Τελευταία μπουκιά – Αν αφήσεις την τελευταία σου μπουκιά στο τραπέζι, αφήνεις όλη τη δύναμή σου.

Ρόδι – Το ρόδι είναι σύμβολο αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης. Κρεμούσαν στο σπίτι από το φθινόπωρο ένα ρόδι. Μετά τη Μεγάλη Λειτουργία της Πρωτοχρονιάς το πετούσαν με δύναμη στο κατώφλι για να σπάσει σε χίλια κομμάτια κι έλεγαν: “Χρόνια Πολλά! Ευτυχισμένος ο καινούριος χρόνος!”

Κουφέτα – Τα κουφέτα του δίσκου της στέψεως πιστεύεται, ότι έχουν μαντική δύναμη. Εκείνη η νέα που θα τοποθετήσει τρία κουφέτα κάτω από το μαξιλάρι της, πιθανόν να δει σε όνειρο ποιον θα παντρευτεί. –

  Προλήψεις και δεισιδαιμονία για κάθε σχεδόν δραστηριότητα!

Χέρια – Διώχνεις την τύχη σου όταν κρατάς με τα χέρια σου το πρόσωπό σου, όταν κάθεσαι σε τραπέζι.

Μη γέρνεις τον καφέ με την παλάμη να δείχνει προς τα πάνω – Μοιάζει με τον τρόπο που ο ιερέας χύνει το δοχείο με το νερό πάνω από τον τάφο, την ώρα της κηδείας

Όταν κάθεται κουκουβάγια έξω από το σπίτι, να την διώχνεις – Σημαίνει θάνατο συγγενικού σου προσώπου

Αν χυθεί αλάτι στο τραπέζι, θα γίνει τσακωμός

Όταν χαλάσεις φωλιά χελιδονιού, κάτι κακό θα σου συμβεί

Όταν επισκέπτεσαι ένα σπίτι, να βγεις από την πόρτα που μπήκες – Αλλιώς θα χαλάσουν τα “προξενιά”

Το βράδυ δεν κουβαλάς ελαιόλαδο, είναι γρουσουζιά

Να μην αφήνεις τα ντουλάπια της κουζίνας ανοιχτά το βράδυ – Θα μπουν μέσα και θα γεννήσουν οι “καλικαντζαρίνες”

​Όταν πεινάσει η έγκυος γυναίκα, πρέπει να φάει το φαγητό της επιθυμίας της – Αλλιώς, βγαίνει σημάδι στο παιδί

Μην περπατάς πάνω από ένα μωρό – Θα μείνει κοντό

Καθρέφτης / Σπάσιμο καθρέφτη – Αν σπάσει καθρέφτης θα ακολουθήσουν εφτά χρόνια με συμφορές και δυστυχίες.

Καπέλο – Δεν πρέπει να το αφήνεται πάνω στο κρεβάτι γιατί θα φέρει γουρσουζιά.

Καφές – Στην Ελλάδα το χύσιμο του καφέ θεωρείται καλό σημάδι.

Κουκουβάγια – Το κλάμα της κουκουβάγιας θεωρείται προμήνυμα κακών μαντάτων και ίσως θάνατος στην γειτονιά.

Κουμπί – Αν βρεις στο δρόμο σου κουμπί μην το πάρεις γιατί θα σου φέρει γουρσουζιά.

Νύχια – Την Τετάρτη, την Παρασκευή δεν πρέπει να κόβονται τα νύχια. – Προλήψεις και δεισιδαιμονία και όσον αφορά τις μέρες.

Παπούτσια – Δεν πρέπει να μπαίνουν (κατά λάθος) ανάποδα γιατί φέρνουν στη ζωή μας αναστάτωση.

Πεθαμένος – Όταν η καμπάνα του χωριού ηχούσε πένθιμα αναγγέλλοντας το θάνατο κάποιου ανθρώπου, οι νοικοκυρές άδειαζαν τα σταμνιά τους και έτρεχαν να προμηθευτούν με φρέσκο νερό από τη βρύση, γιατί πίστευαν πως μέσα στο παλιό έπλυνε το σπαθί του ο Χάρος.

Πρωτοχρονιά – Την ώρα που αλλάζει ο χρόνος καλό είναι να σπάσετε ένα ρόδι. Αυτό θα βοηθήσει να έχετε πλούσια και γλυκιά χρονιά όπως ακριβώς είναι και το φρούτο αυτό.

Σκόρδο – Κρεμιέται σε περίοπτη θέση του σπιτιού για να διώχνει το κακό μάτι.

Σκούπισμα – Όταν κάποιο μέλος της οικογένειας έφευγε για ταξίδι δεν σκούπιζαν μέχρι να φτάσει στον προορισμό του. Μα ούτε και την ώρα που βασίλευε ο ήλιος σκούπιζαν.

Ψαλίδι – Όταν το ψαλίδι παραμένει ανοιχτό γινόμαστε στόχος κουτσομπολιών.

Ψωμί – Το ψωμί δεν πρέπει να τοποθετείται στο τραπέζι ανάποδα. Ούτε όμως να πετάμε και τα κομμάτια που μας απομένουν, γιατί θα δει ο Θεός την ασέβειά μας και θα μας τιμωρήσει με πείνα.

Προλήψεις και δεισιδαιμονία – Αγγίζει σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής των ανθρώπων

 

Άλλες προκαταλήψεις στην Ελλάδα σήμερα 

 
Αν σε τρώει η μύτη σου θα κλάψεις.

Αν σε τρώει το δεξί σου χέρι θα δώσεις χρήματα.

Αν σε τρώει το αριστερό σου χέρι θα πάρεις χρήματα. 

Αν σε τρώει η πλάτη σου κάποιος θα σε δείρει. 

Αν παίζει το δεξί σου μάτι θα δεις αγαπημένο πρόσωπο.

Αν παίζει το αριστερό σου μάτι θα δεις κάποιον που δεν συμπαθείς.

Αν σφυρίζει το δεξί σου αφτί σε επαινούν, αν σφυρίζει το αριστερό σου σε κακολογούν.

Αν γλύφεται η γάτα σου θα σου έρθουν ξένοι.

Αν φτερνίζεσαι κάποιοι μιλούν για σένα. – Προλήψεις και δεισιδαιμονία.

Αν αφήνετε ανοιχτές τις ντουλάπες σας, θα γίνετε στόχος κουτσομπολιών

Μια μπλε χάντρα κρεμασμένη στο χέρι ή το λαιμό, διώχνει μακριά το κακό μάτι.

Το γέλιο της Παρασκευής είναι κλάμα του Σαββάτου.

Αν πάρεις σαπούνι από το χέρι κάποιου θα τον μισήσεις.

Αν σκουπίσεις τα χέρια σου στην ποδιά κάποιου συγγενή ή φίλου θα στεναχωρηθείτε

Να φοβάσαι τη γυναίκα τη δασύτριχη και τον άντρα το σπανό.

Αν κοιταχτείς στον καθρέφτη γύρω στα μεσάνυχτα θα δεις το χάρο σου.

Δουλειές που αρχίζουν Τρίτη και τελειώνουν Σάββατο δεν στεριώνουν.

Για να μην σπάζεις πράγματα τρίβεις τα χέρια σου με το ρούχο της κουφής.

Αν κάποιο παιδί την ώρα που κοιμάται τρίζει τα δόντια του, θα πεθάνουν οι γονείς του.

Μην βγάζεις την γλώσσα σου. Θα πέσει μαχαίρι να σου την κόψει.

Μην ανοιγοκλείνεις το ψαλίδι. Κόβεις τα φτερά των αγγέλων.