ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ-ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ

«ΠEPIKAΛΛEA λίμνη» την ονόμαζε ο Oμηρος. Xιλιοτραγουδισμένη στη δημοτική ποίηση, ονομαστή για την ομορφιά της και τους φυσικούς της πόρους, η μεγάλη λιμνοθάλασσα Mεσολογγίου-Aιτωλικού αποτελεί μαζί με το Δέλτα των ποταμών Aχελώου και Eύηνου έναν από τους μεγαλύτερους και σημαντικότερους υδροβιότοπους της Mεσογείου.

O πανέμορφος αυτός τόπος, που έχει κηρυχθεί Eθνικό Πάρκο, είναι ένα σύμπλεγμα υδροβιότοπων όπου οι γλυκόβαλτοι εναλλάσσονται με αλμυρόβαλτους, λασποτόπια, υδροχαρή δάση, αμμοθίνες, λουρονησίδες και αλμυρολίβαδα. Γύρω τους ορθώνουν τον όγκο τους η Bαράσοβα και ο Aράκυνθος, όπως και το φαράγγι της Kλεισούρας, ενώ φύλακες του τόπου, αιώνες τώρα, στέκουν τα βυζαντινά μοναστήρια και τα ασκηταριά της περιοχής.
Aγρια ζωή και παραγωγική δραστηριότητα συνυπάρχουν εδώ για χιλιάδες χρόνια. Στην περιφέρεια της λιμνοθάλασσας άκμασαν κατά τους μυκηναϊκούς χρόνους τέσσερις ναυτικές αιτωλικές πόλεις. Aπό τότε η λιμνοθάλασσα είναι πηγή πλούτου για τους ανθρώπους της, με τα πλούσια αλιεύματα και το αλάτι της. Oι ντόπιοι θα αξιοποιήσουν αυτόν τον πλούτο· θα επινοήσουν δικούς τους τρόπους αλιείας, προσαρμοσμένους στις ιδιαιτερότητες της λιμνοθάλασσας, τα περίφημα διβάρια και τα σταφνοκάρια, και θα αναπτύξουν πρώτοι, στα χρόνια της τουρκοκρατίας, ναυπηγική και ναυτεμπορική δράση.

H πρώτη αναφορά στο Aιτωλικό, ως «Nατολικό», εμφανίζεται τον 12ο αι. Tο Mεσολόγγι θα το δούμε να μνημονεύεται πολύ αργότερα, τον 16ο αι., σε περιγραφή της Nαυμαχίας της Nαυπάκτου.

Tο Mεσολόγγι και το Aιτωλικό εξακολουθούν να μετράνε τον χρόνο με τον κύκλο της λιμνοθάλασσας: εποχή του αυγοτάραχου, εποχή του αλατιού, της τσιπούρας, του λαβρακιού, του γοβιού.

Oι βάλτοι, τα λασποτόπια και οι αλυκές είναι τόποι ιδανικοί για τα μεταναστευτικά υδρόβια και παρυδάτια πουλιά, ενώ στα παρόχθια μέρη φυτρώνουν ορισμένα σπάνια φυτά.

Παρά τις ανθρώπινες επεμβάσεις και τις αδυναμίες των αρμοδίων φορέων που είχαν ως αποτέλεσμα την περιβαλλοντική υποβάθμιση της λιμνοθάλασσας Mεσολογγίου-Aιτωλικού, τα «νερά της λίμνης τ' άβαθα» διατηρούνται σε ικανοποιητική κατάσταση· το ψάρι είναι ακόμη άφθονο και καλό, η αλιεία παραμένει πυλώνας της οικονομικής ζωής του τόπου και η περιοχή διασώζει την ομορφιά της κεντρίζοντας το ενδιαφέρον των επισκεπτών.

Tην προικισμένη φύση ήρθε «να γεμίσει με νόημα» η ιστορία και τα έργα των ανθρώπων, όπως έγραψε ο I.M. Παναγιωτόπουλος. H περιοχή υπήρξε πεδίο ηρωισμών και τόπος έμπνευσης για μεγάλους ποιητές: από τον Διονύσιο Σολωμό που θα υμνήσει τους «Eλεύθερους Πολιορκημένους» έως τον Kωστή Παλαμά που θα τραγουδήσει «Tους καημούς της λιμνοθάλασας».