Σωτήρης Μουστάκας (Κάτω Πλάτρες, Λεμεσός, 20 Ιουνίου 1940 - Αθήνα, 4 Ιουνίου 2007)

Ο Σωτήρης Μουστάκας (Κάτω Πλάτρες, Λεμεσός, 20 Ιουνίου 1940 - Αθήνα, 4 Ιουνίου 2007) ήταν Ελληνοκύπριος ηθοποιός, ένας από τους μεγαλύτερους κωμικούς ηθοποιούς της Ελλάδας, βραβευμένος για την προσφορά του στην ελληνική επιθεώρηση.

Νεαρά χρόνια

Ο Σωτήρης Μουστάκας γεννήθηκε στο χωριό Κάτω Πλάτρες της επαρχίας Λεμεσού και ήταν ο νεότερος από τα επτά αδέρφια του. Σε ηλικία 15 χρονών, συμμετείχε ενεργά στον Απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ την περίοδο 1955 έως 1959, όπου μοίραζε φυλλάδια και έγραφε συνθήματα στους τοίχους. Συνελήφθη από τους Άγγλους και φυλακίστηκε για περίοδο εφτά μηνών. Μόλις αποφυλακίστηκε τελείωσε το σχολείο και το 1958 αναχώρησε για την Αθήνα για να σπουδάσει ηθοποιία, παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του.

Το 1954, πήγε σε μια θεατρική παράσταση του Νίκου Σταυρίδη στη Λεμεσό, όπου και ανακάλυψε την αγάπη του για το θέατρο. Μετά το τέλος της παράστασης, ο Μουστάκας πλησίασε τον Σταυρίδη, τον μιμήθηκε και απέσπασε την προσοχή του. Στη συνέχεια του είπε πως θέλει να γίνει κι αυτός ηθοποιός και ο Σταυρίδης του είπε να έρθει στην Αθήνα και να τον βρει. Όταν έφτασε στην Αθήνα, έπιασε δουλειά σ' ένα εστιατόριο ως σερβιτόρος, και μετά από προτροπή του Σταυρίδη έδωσε εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, όπου πέρασε με την δεύτερη προσπάθεια Τότε γνώρισε την ηθοποιό Μαρία Μπονέλου, την οποία νυμφεύθηκε το 1973 και με την οποία απέκτησε μια κόρη, την ηθοποιό και σοπράνο Αλεξία Μουστάκα.Την ίδια περίοδο πέρασε και στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

 
Βραβεία

Ο Μουστάκας έπαιξε σε δεκάδες τηλεταινίες, κινηματογραφικές ταινίες και πολλές θεατρικές παραστάσεις. Το 1994, απέσπασε το βραβείο επιθεώρησης "Τα Παναθήναια", για την ερμηνεία του στο Άμλετ. Το 1996, έλαβε το πρώτο βραβείο Παπαδούκα της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, για τον ρόλο του στην επιθεώρηση Οι Δύο Δουλειές. Τέλος, το 2003 απέσπασε το βραβείο Ερμηνείας Ελληνικού Έργου Κάρολος Κουν, για τη συνολική του προσφορά στην επιθεώρηση.
Θάνατος

Απεβίωσε τα ξημερώματα της 4ης Ιουνίου του 2007 στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών στην ηλικία των 66 ετών, μετά από έκτακτη εισαγωγή λόγω ξαφνικής αδιαθεσίας που αισθάνθηκε κατά τη διάρκεια θεατρικής πρόβας. Ο λόγος του θανάτου του ήταν η λοίμωξη του αναπνευστικού,ενώ τα τελευταία χρόνια της ζωής του έπασχε από καρκίνο. Κηδεύτηκε στις 6 Ιουνίου του 2007 στο κοιμητήριο Χαλανδρίου δημοσία δαπάνη. Τελευταία του επιθυμία ήταν να σκεπαστεί η σορός του με την γαλανόλευκη ελληνική σημαία.
Απόψεις

Ο Μουστάκας είχε εκφράσει πολλές φορές την αγάπη του για την ηθοποιία και το θέατρο. Είχε δηλώσει ότι η ηθοποιία είναι "σαν ένα απάτητο κι ανεξερεύνητο βουνό. Σκαρφαλώνεις με κόπο, φτάνεις στην κορυφή και βλέπεις ότι υπάρχει κι άλλη κορυφή, κι ύστερα κι άλλη. Όταν πεις έφτασα, το έχεις χάσει το παιχνίδι".

Ανέφερε πως το θέατρο τον έκανε να νιώθει νέος και ότι "στο θέατρο πρέπει να υπάρχει μια παιδικότητα. Αυτό που κάνουμε είναι ένα παιχνίδι. Πώς όταν είμαστε μικρά θέλουμε να βάζουμε μάσκες,να μεταμφιεζόμαστε, να κάνουμε διάφορα;". Έχει προσθέσει ότι εργάζεται ως ηθοποιός πάνω από σαράντα χρόνια, αλλά ποτέ δεν τα υπολόγισε, "όπως κάνουν ορισμένοι που γιορτάζουν τα είκοσί τους χρόνια κτλ. Για μένα πέρασαν χωρίς καν να το καταλάβω".
Ο Μουστάκας αρεσκόταν στην αλήθεια της ηθοποιίας, καθώς δήλωσε: "Είμαι αληθινός σ' αυτό που κάνω, χωρίς ψεύτικα τερτίπια, χωρίς χυδαιότητες και αυτό το νιώθει ο κόσμος. Για μένα το θέατρο είναι χαρά, κατάθεση ψυχής" Τέλος, προτιμούσε το είδος της κωμωδίας, την οποία χαρακτήριζε ως "φάρμακο"

Καλλιέργεια και χρήσεις του βασιλικού

Βασιλικός αγκαλιά με άλλα φυτά στις Μουρνιές Ιεράπετρας (φ.Μ.Κυμάκη)

 

Η λέξη βασιλικός προέρχεται από την ελληνική βασιλεύς.
Οι χριστιανοί τον θεωρούν ευλογημένο φυτό, καθώς η Ιερά Παράδοση αναφέρει ότι η Aγ. Ελένη ανακάλυψε τον Τίμιο Σταυρό από το άρωμα του βασιλικού που φύτρωσε στο μέρος που ήταν θαμμένος, γι’ αυτό ονομάζεται και σταυρολούλουδο.
Ο βασιλικός είναι πραγματικά ένα απίστευτο βότανο. Το απολαμβάνουμε για την πλούσια και πικάντικη, ελαφρώς πιπεράτη γεύση του με ένα ίχνος της μέντας και γαρίφαλου. Ο βασιλικός είναι ένα ετήσιο βότανο που ανήκει στην οικογένεια της μέντας, Lamiaceae (Labiatae) και όπως και άλλα σε αυτή την οικογένεια, ο βασιλικός μπορεί να προσδιοριστεί από τους πλατιούς, τριχωτούς μίσχους. Υπάρχουν πάνω από 40 γνωστές ποικιλίες του βασιλικού εκ των οποίων Ocimum basilicum ή Sweet Basil είναι η πιο γνωστές οι οποίες και καλλιεργούνται. Το άρωμα του απελευθερώνετε με το απαλό τρίψιμο των φύλλον του. Υπάρχουν ποικιλίες που μπορεί να φτάσουν 2 1/2 πόδια ύψος . Οι αποχρώσεις στο φύλλωμα κυμαίνονται από ανοιχτό έως βαθύ πράσινο, μοβ και έντονο μοβ ακόμη και κίτρινο φύλλωμα. Η υφή ποικίλλει από μεταξένια και λαμπερή μέχρι θαμπή και τσαλακωμένη. Τα λουλούδια είναι διαταγμένα σε χαλαρούς σπονδύλους και σχηματίζουν μασχαλιαίους στάχεις, χρώματος άσπρου, κόκκινου ή ιώδους, ανάλογα με την ποικιλία, είναι αρωματικά, πλούσια σε νέκταρ και προσελκύουν τις μέλισσες. Ο βασιλικός κατάγεται από τις τροπικές περιοχές της Ασίας και έχουν καλλιεργηθεί εκεί για περισσότερα από 5.000 χρόνια.

Καλλιέργεια
Ευδοκιμεί σε χωράφια μέσης σύστασης, πλούσια, σε ότι αφορά το κάλιο ποτιστικά με καλή αποστράγγιση. Ο βασιλικός είναι φυτό με μεγάλη βλαστητική ανάπτυξη γι αυτό έχει συνέχεια ανάγκη από λιπαντικά (κομπόστα) στοιχεία και υγρασία στο έδαφος. Ο βασιλικός θέλει πολύ ήλιο, για να αποκτήσει το γνωστό, χαρακτηριστικό του άρωμα (όσο περισσότερος ήλιος, τόσο πιο έντονο είναι το άρωμα). Συλλέγεται λίγο πριν την ανθοφορία ή ξεραίνεται ολόκληρο σε μέρος δροσερό και αεριζόμενο.
Αν θα χρησιμοποιηθούν τα φύλλα τους σαν καρύκευμα, θα πρέπει να κόβονται λίγα φύλλα κάθε φορά, τα φυτά να κορυφολογούνται ώστε να αναπτύσσονται νέοι πλευρικοί βλαστοί και οι ανθοταξίες να κόβονται μόλις σχηματίζονται, για να παραταθεί η ζωή του φυτού. Με τον τρόπο αυτό τα φυτά μπορούν να αντέξουν μέχρι τα πρώτα κρύα του χειμώνα. Η καλλιέργεια βασιλικού είναι σχετικά εύκολη.
Ο πολλαπλασιασμός του βασιλικού γίνεται με σπόρους, από τον Φεβρουάριο- Μάρτιο μέχρι την αρχή του καλοκαιριού, ανάλογα με το κλίμα της περιοχής όπου σπέρνεται. Η θερμοκρασία δεν πρέπει να είναι χαμηλότερη από τους 10-12 °C. Επίσης ο πολλαπλασιασμός μπορεί να γίνει και με παραφυάδες (τμήματα βλαστών 10 εκατοστών περίπου). Τα νεαρά φυτά φυτεύονται σε γραμμές που απέχουν 30 cm και έχουν απόσταση επί των γραμμών 25-30 cm. Όταν καλλιεργείται για το αιθέριο έλαιο τότε συγκομίζεται σε πλήρη άνθιση. Η συγκομιδή αυτή γίνεται με δύο τρόπους: Tα φυτά είτε κόβονται ολόκληρα σε ύψος 10-15 εκ. περίπου, ή συλλέγονται μόνον οι ταξιανθίες. Ο βασιλικός έχει μεγάλη και γρήγορη αναβλαστική ικανότητα. Στον πρώτο τρόπο, όπου συγκομίζονται ολόκληρα τα φυτά, γίνονται μέχρι 3 συγκομιδές, ενώ στο δεύτερο, που συλλέγονται μόνο ταξιανθίες, μέχρι 6. Στο δεύτερο τρόπο επιτυγχάνεται περισσότερη ποσότητα αιθέριου ελαίου, απαιτούνται όμως και περισσότερα ημερομίσθια συλλογής. To αιθέριο έλαιο του βασιλικού εξάγεται από ολόκληρο το φυτό, είναι σχεδόν διαφανές και έχει μυρωδιά που είναι γλυκιά και πικάντικη.
Επηρεάζει σχεδόν όλα τα συστήματα του οργανισμού μας. Τονώνει το νευρικό σύστημα, καταπολεμά το στρες, το άγχος, την πνευματική κόπωση και βοηθά στην συγκέντρωση. Επιπλέον ανακουφίζει από τον βήχα, τη γρίπη και το κρύωμα, την κατάθλιψη και την ατονία και καταπραΰνει τα τσιμπήματα από τα έντομα και τα φίδια.
Χρήσεις
• Είναι ένα από τα παλαιότερα βότανα στον κόσμο
• Χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα
• Έχει χρησιμοποιηθεί στην ιατρική
• Απωθεί τα κουνούπια (δηλαδή είναι δηλητηριώδη για τα κουνούπια)
• Χρησιμοποιείται σε θρησκευτικές τελετές.
Η ποικιλία του πλατύφυλλου βασιλικού (sweet basil) αναφέρεται μαζί με άλλα αρωματικά φυτά, μαϊντανό, άνηθο κ.ά., ως λαχανικό λόγω της ευρείας χρήσης του σε όλες τις κουζίνες του κόσμου και ιδίως την Ιταλική (σάλτσα pesto), ως αρτυματικό-λαχανικό φυτό, σε μορφή χλωρής ή ξηρής δρόγης. Το αιθέριο έλαιο των διαφόρων ποικιλιών βασιλικού χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, αρωματοθεραπεία και ως απωθητικό εντόμων. Βρίσκει επίσης πολλές χρήσεις ως φαρμακευτικό φυτό στην παραδοσιακή ιατρική (πονοκεφάλους, διάρροιες, βήχα, δυσλειτουργία νεφρών κ.λπ.), ενώ αναφέρεται ότι έχει και καρδιοτονωτική δράση. Πολλές ποικιλίες, ιδίως ο λεπτόφυλλος (Greek basil), χρησιμοποιούνται ως καλλωπιστικά φυτά.
Ιδιότητες: Αεραγωγό, Ανακουφιστικό, Αντιεμετικό, Αντικαταθλιπτικό, Αντιπυρετικό, Αντισηπτικό, Αντισπασμωδικό, Αποχρεμπτικό, Αφροδισιακό, Γαλακταγωγό, Διουρητικό, Εμμηναγωγό, Εντομοαπωθητικό, Θερμαντικό, Καταπραϋντικό, Νευροτονωτικό, Σπασμολυτικό, Στομαχικό, Τονωτικό, Χωνευτικό.


Προφυλάξεις: Να μην χρησιμοποιείται το αιθέριο έλαιο κατά την εγκυμοσύνη.
Η Βιολογική Καλλιέργεια είναι μια μέθοδος καλλιέργειας η οποία ελαχιστοποιεί ή αποφεύγει πλήρως τη χρήση συνθετικών λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων, ρυθμιστών ανάπτυξης των φυτών, ορμονών καθώς και πρόσθετων ουσιών στις ζωοτροφές

Κωνσταντίνος (Ντίνος) Ηλιόπουλος (Αλεξάνδρεια, 12 Ιουνίου 1915 – Αθήνα, 4 Ιουνίου 2001)

Ο Κωνσταντίνος (Ντίνος) Ηλιόπουλος (Αλεξάνδρεια, 12 Ιουνίου 1915 – Αθήνα, 4 Ιουνίου 2001) ήταν Έλληνας ηθοποιός. Θεωρήθηκε ένας από τους μεγαλύτερους εκπροσώπους του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου.

Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1915 από Έλληνες γονείς. Ο πατέρας του καταγόταν από την Κυπαρισσία, ενώ η μητέρα του είχε γεννηθεί στην Υεμένη. Ο έμπορος πατέρας του καταστρέφεται οικονομικά από το κραχ του 1929 και υποχρεώνεται να μετακομίσει μαζί με τη γυναίκα και τα παιδιά του (δύο αγόρια και τρία κορίτσια) στη Μασσαλία, όπου o μικρός Ντίνος γράφτηκε στο Δημοτικό και τελείωσε το σχολείο, πετυχαίνοντας με άριστα στις εξετάσεις για το απολυτήριο Λυκείου. Για αυτόν τον λόγο είχε μεγαλύτερη ευχέρεια στη Γαλλική, που είχε γίνει η πρώτη του γλώσσα. Το 1935 επέστρεψε με την οικογένειά του στην Ελλάδα και γράφτηκε στο «Berkshire High Commercial School», που υπήρχε τότε στην Αθήνα, για να σπουδάσει εμπορικές επιστήμες και να ακολουθήσει το επάγγελμα του πατέρα του. Αφού πήρε το πτυχίο του και εκπλήρωσε την -παρατεταμένη λόγω πολέμου- στρατιωτική του θητεία, εργάστηκε για σύντομο χρονικό διάστημα σε μια αντιπροσωπεία. Αναζητώντας συνεχώς κάτι διαφορετικό συνέχισε να αλλάζει δουλειές «σαν τα ξυραφάκια του» όπως έλεγε και ο ίδιος, μέχρι που ανακάλυψε την αγάπη και την κλίση του προς το θέατρο.

Πορεία στο χώρο του θεάματος

Η προσπάθειά του να φοιτήσει στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, δίνοντας εξετάσεις με ένα ποίημα του Καβάφη, ήταν αποτυχημένη, αφού θεωρήθηκε ότι δεν διέθετε τον απαραίτητο, για την εποχή, στόμφο και το ανάλογο παράστημα. Ο Ντίνος Ηλιόπουλος δεν απογοητεύτηκε, διέθετε πείσμα και υπομονή κι έτσι γράφτηκε στην ιδιωτική σχολή του διεθνούς φήμης διευθυντή του Θεάτρου «Σάρα Μπερνάρ», Γιαννούλη Σαραντίδη. Ο Σαραντίδης είχε έρθει στην Αθήνα πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για να σκηνοθετήσει μερικά έργα της Μαρίκας Κοτοπούλη και να επιστρέψει πάλι στο Παρίσι, κάτι που το ξέσπασμα του πολέμου δεν του επέτρεψε κι έτσι παρέμεινε στην Αθήνα ιδρύοντας τη Δραματική σχολή «Γιαννούλη Σαραντίδη», όπου ο Ηλιόπουλος είχε την ευκαιρία να μαθητεύσει δίπλα στους Γιώργο Βακαλό, Θράσο Καστανάκη, Μ. Καραγάτση, Γιώργο Θεοτοκά, Γιάννη Σιδέρη, Αντώνη Γιαννίδη.

Το ξεκίνημά του στο θεατρικό σανίδι έγινε το 1944 με το θίασο της "κυρίας Κατερίνας", στο έργο του Λέο Λεντς, «Κυρία, σας αγαπώ». Αργότερα έπαιξε στους θιάσους της Μαρίκας Κοτοπούλη, της Μαίρης Αρώνη, του Δημήτρη Χορν κ.ά. αποκομίζοντας πάντα θετικά σχόλια για τις ερμηνείες του. Χαρακτηριστικά, ο σπουδαίος ηθοποιός της εποχής Βασίλης Λογοθετίδης είχε πει για τον νεαρό τότε Ηλιόπουλο: "Τι σπουδαίος! Τι φανταστικός κλόουν! Αυτό θα πει θέατρο!".

Η πρώτη από τις πολλές κινηματογραφικές συμμετοχές του Ηλιόπουλου έγινε το 1948 με την ταινία «Εκατό χιλιάδες λίρες». Το κινηματογραφικό κοινό πολύ γρήγορα τον αγκάλιασε και η αναγνωρισιμότητά του του επέτρεψε να ηγηθεί από το 1953 θεατρικού θιάσου (με επιχειρηματία τον Χέλμη) στο Θέατρο Κοτοπούλη-Ρεξ, όπου παρουσίασε την κωμωδία: «Θανασάκης ο πολιτευόμενος», με συμπρωταγωνίστρια την Άννα Συνοδινού.

Οι περιοδείες του σε όλη την Ελλάδα και οι ταινίες του, που γυρίζονταν η μία μετά την άλλη, γνώρισαν τεράστια επιτυχία και έτσι το 1963 δημιούργησε τη δική του θεατρική στέγη στο Θέατρο Γκλόρια, ως επιχειρηματίας και θιασάρχης. Ανέβασε κωμωδίες Ελλήνων και ξένων συγγραφέων, που έγιναν μεγάλες θεατρικές επιτυχίες και μεταφέρθηκαν και στον κινηματογράφο, όπως τα «Ξύπνα Βασίλη», «Θανασάκης ο πολιτευόμενος», «Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος», «Εξοχικόν κέντρον "Ο Έρως"», «Ζητείται ψεύτης», «Έκτο πάτωμα» κ.ά. Μέσα από τον θίασό του αναδείχθηκαν καινούριες πρωταγωνίστριες, που διέπρεψαν και καθιερώθηκαν στη συνείδηση του θεατρόφιλου κοινού σαν σπουδαίες ερμηνεύτριες, όπως η Άννα Φόνσου και η Μάρω Κοντού. Κάποιο διάστημα υπήρξε συνθιασάρχης με τον Μίμη Φωτόπουλο, σε ένα θεατρικό «πάντρεμα» δυο μεγάλων καλλιτεχνών, που ανεβάσαν, προς τέρψη του κοινού τους, έργα υψηλού επιπέδου.

Κατά τη Στρατιωτική δικτατορία συμμετείχε στους χουντικούς εορτασμούς της επετείου της 21ης Απριλίου στο Παναθηναϊκό Στάδιο ανάμεσα σε άλλους ηθοποιούς και τραγουδιστές.

Παράλληλα με τις θιασαρχικές του δραστηριότητες ο Ντίνος Ηλιόπουλος έπαιξε με το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο και στο Ηρώδειο, έργα του κλασσικού ρεπερτορίου. Επίσης συνεργάστηκε με τον Αλέξη Σολομό στο «Προσκήνιο». Το 1972 συμπρωταγωνίστησε με την Έλλη Λαμπέτη στο μιούζικαλ «Γλυκιά Ίρμα» (Είχε προ υπάρξει κι’ άλλη συνεργασία με το θίασο Λαμπέτη - Χόρν, με το έργο: «Ένα ζευγάρι παπούτσια»).

Το 1974 έκανε μια περιοδεία σε 60 πόλεις των ΗΠΑ και του Καναδά, με τα έργα: «Ζητείται ψεύτης», του Δημήτρη Ψαθά και τις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη. Η περιοδεία κράτησε ενάμιση χρόνο, πρωτοφανές διάστημα για ελληνικό θίασο.

Ανάμεσα στα πολλά του ταλέντα είχε και γόνιμη θεατρική φαντασία. Έγραψε το μουσικό έργο «Κοντσέρτο για τρομπόνι» (διασκευή από τους «Μέναιχμους» του Πλαύτου)και «Γιάννης Τζόνι και Ιβάν» (διασκευή από το έργο του Γκολντόνι «Υπηρέτης δύο αφεντάδων»), καθώς και τα σατυρικά δοκίμια: «Προσδεθείτε» και «Ο Ντίνος στη χώρα των θαυμάτων». Επίσης συνέταξε την αυτοβιογραφία του με τίτλο: «Ένας Ηλιόπουλος ονόματι Ντίνος».

Ο Ντίνος Ηλιόπουλος ήταν ένας από τους μεγαλύτερους εκπροσώπους του θεάτρου και γενικότερα της Τέχνης. Υπήρξε ένας από τους ευγενέστερους ανθρώπους, που πέρασαν από τον καλλιτεχνικό χώρο. Έλαμπε και ξεχώριζε από τη φινέτσα και την αυθόρμητη απλότητα της ερμηνείας του. Συνεργάστηκε με όλους τους ηθοποιούς της ελληνικής σκηνής, μεγάλους και μικρούς, τους αγάπησε και τον αγάπησαν, τους σεβάστηκε και τον σεβάστηκαν, αλλά, ο φίλος της καρδιάς του (που "πιο αδελφός δεν γίνεται", όπως έλεγε ο ίδιος) ήταν ο Βαγγέλης Πλοιός.

Προσωπική ζωή

Ο Ντίνος Ηλιόπουλος παντρεύτηκε δύο φορές. Ο πρώτος του γάμος διήρκησε ελάχιστους μήνες, ενώ από τον δεύτερο, που τελέστηκε το 1963, με την Χίλντεγκαρντ Βίτσερ, αυστριακής καταγωγής, απέκτησαν δύο κόρες, την Εβίτα και τη Χίλντα και τρία εγγόνια, την Νικήτα της Εβίτας, την Έλλη και τον Ντίνο, της Χίλντας.

Ασθένεια και θάνατος

Απεβίωσε στις 4 Ιουνίου 2001 στην Αθήνα, μετά από μακρά νοσηλεία σε διάφορα νοσοκομεία. Κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη στις 6 Ιουνίου 2001 στο Α΄ Νεκροταφείο και στο μνήμα του υπάρχει μια πλάκα, που γράφει κατ' απαίτησή του: «Με συγχωρείτε κυρίες μου, που δεν μπορώ να σηκωθώ».

Τροφές που μας γεμίζουν ενέργεια....

Τροφές που μας γεμίζουν ενέργεια....(φ.Μ.Κυμάκη)

Χορηγά Σωτηρία.

Τροφές που μας γεμίζουν ενέργεια....Πολλές φορές οι περισσότεροι από εμάς αισθανόμαστε κουρασμένοι και χωρίς ενέργεια. Η έλλειψη ύπνου, η στεναχώρια, το άγχος, οι ασθένειες και φυσικά η κακή διατροφή είναι οι σημαντικότερες αιτίες που προκαλούν κόπωση.

Μάλιστα, ακόμα και οι ελαφριές μορφές εξασθένησης είναι εξίσου αρνητικές τόσο για την ψυχολογική όσο και για τη σωματική μας υγεία και γι αυτόν ακριβώς τον λόγο, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αγνοούνται. Έτσι και εμείς, σας αποκαλύπτουμε τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να τονώσουμε τον οργανισμό μας εύκολα και το σημαντικότερο, φυσικά!

Σύμφωνα με αμέτρητες επιστημονικές έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στην Αμερική, ένας στους 5 ανθρώπους αισθάνεται κουρασμένος κατά τη διάρκεια ολόκληρης της ημέρας, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να υλοποιήσει όλες του τις δραστηριότητες.

Μάλιστα, κάποια άτομα αισθάνονται κουρασμένα, όχι μόνο κατά περιόδους, αλλά συνεχώς.
Ευτυχώς όμως, το σώμα μας είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό, που σημαίνει, ότι αν αρχίσουμε να προσέχουμε τη διατροφή μας μετά από περιόδους κόπωσης, σίγουρα θα έχουμε θετικά αποτελέσματα.

Ο καλύτερος λοιπόν τρόπος για να καταπολεμήσουμε φυσικά την κόπωση, είναι να καταναλώνουμε τροφές, οι οποίες έχουν την ιδιότητα να εφοδιάζουν τον οργανισμό μας με ενέργεια.

Γρήγορη τόνωση

Εάν θέλουμε να αποκτήσουμε γρήγορα ενέργεια, η ιδανικότερη πηγή είναι οι υδατάνθρακες, οι οποίοι συσσωρεύονται στους μυς και στο συκώτι μας και τους βρίσκουμε στις παρακάτω τροφές:

Λαχανικά
Δημητριακά ολικής αλέσεως
100% φρέσκοι χυμοί

Τροφές που μας γεμίζουν ενέργεια....(φ.Μ.Κυμάκη)

Αποξηραμένα φρούτα
Φρέσκα φρούτα

Τροφές που μας γεμίζουν ενέργεια....(φ.Μ.Κυμάκη)

Όταν είμαστε λοιπόν πραγματικά κουρασμένοι και θέλουμε κάτι να μας τονώσει, καλό είναι να επιλέξουμε ένα φρέσκο φρούτο, αντί ένα ζαχαρούχο αφέψημα, γιατί με αυτόν τον τρόπο, ο οργανισμός μας θα λάβει, όχι μόνο τους απαραίτητους υδατάνθρακες, αλλά πολύτιμες ίνες, βιταμίνες, καθώς και πολλά θρεπτικά στοιχεία.

Τόνωση με διάρκεια

Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να φροντίζουμε να υπάρχει ισορροπία στις τροφές που λαμβάνουμε, γιατί διαφορετικά το σώμα μας απορροφά τους υδατάνθρακες, τις πρωτεΐνες και τα λιπαρά. Με λίγα λόγια, μπορούμε να τρώμε τροφές με τα παραπάνω συστατικά, ταυτόχρονα, αλλά το σώμα μας να τα επεξεργάζεται με διαφορετικό τρόπο.

Συγκεκριμένα, η πέψη των υδατανθράκων αρχίζει μόλις τους βάλουμε στο στόμα μας, των πρωτεϊνών μόλις φτάσουν στο στομάχι μας, ενώ των λιπαρών όταν φτάσουν στο έντερο.

Γι αυτό λοιπόν, ο συνδυασμός ποικίλων θρεπτικών στοιχείων, συντελεί ώστε η τόνωση του οργανισμού μας να έχει διάρκεια. Μερικοί ιδανικοί συνδυασμοί είναι οι εξής:

Ξηροί καρποί
Zυμαρικά ολικής άλεσης
Γαλοπούλα ή φυστικοβούτυρο πάνω σε μαύρο ψωμί
Για παράδειγμα, εάν το πρωί καταναλώσουμε ένα σάντουιτς με υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίγα λιπαρά, το πιο πιθανό είναι να φτάσουμε μέχρι το μεσημεριανό χωρίς να πεινάσουμε καθόλου. Αντίθετα, αν δεν υπάρχει αυτός ο συνδυασμός των συστατικών το πρωί, δηλαδή αν φάμε μόνο υδατάνθρακες, είναι σίγουρο ότι θα πεινάσουμε μέσα σε λίγες μόνο ώρες.

Υγρά = αναζωογόνηση

Νερό

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι το νερό. Αν ο οργανισμός μας δεν ενυδατώνεται καλά και σωστά, τότε πολλές λειτουργίες του υπολειτουργούν. Μπορεί δηλαδή, το σώμα μας ενώ απλά διψάει, να μας δίνει την εντολή ότι πεινάει. Με λίγα λόγια, η σωματική μας ενέργεια εξαρτάται από όλες τις λειτουργίες του μεταβολισμού και αυτές για να λειτουργούν σωστά, χρειάζονται άφθονο νερό.

Καφές 

Τροφές που μας γεμίζουν ενέργεια....(φ.Μ.Κυμάκη)

 

Η καφεΐνη είναι ένα φυσικό συστατικό, το οποίο μας τονώνει, μας αναζωογονεί και μας κρατά πνευματικά σε εγρήγορση. Όμως, καλό είναι να μην την αναμειγνύουμε με ζάχαρη, κρέμα γάλακτος ή σαντιγί και φυσικά, να την καταναλώνουμε με μέτρο.

Ξέρετε ότι

Η κόπωση είναι ένας από τους κυριότερους λόγους, που ωθεί τον άνθρωπο να επισκεφτεί τον γιατρό του;

Κωνσταντίνος Κανάρης (Ψαρά, 1793 – Αθήνα, 2 Σεπτεμβρίου 1877)

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης (Ψαρά, 1793 – Αθήνα, 2 Σεπτεμβρίου 1877) ήταν Έλληνας επαναστάτης, σπουδαία μορφή του ναυτικού αγώνα κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και μετέπειτα ναύαρχος και πολιτικός, ο οποίος διετέλεσε πέντε φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας σε ένα διάστημα 33,5 ετών (1844, 1848-49, 1864, 1864-65 και 1877) και για 2 χρόνια και 3 μήνες συνολικά.

Δύο γεγονότα καταδεικνύουν τη συμβολή του Κανάρη ως πολιτικού άνδρα στη Νεότερη Ελληνική Ιστορία: γίνεται ο πρώτος που συμπληρώνει 4 πρωθυπουργίες (1864) από την πλήρη εφαρμογή Συντάγματος στη χώρα το 1844 (όπως και ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος 10 χρόνια νωρίτερα, με τις δύο όμως πρώτες κατά την Απόλυτη Μοναρχία του βασιλιά Όθωνα Α΄) και βασικά ο μόνος πρωθυπουργός που επί των ημερών του η Βουλή ψηφίζει ή αναθεωρεί το Σύνταγμα της Ελλάδας δυο φορές, το 1844 και το 1864 (τα δυο δικτατορικά Συντάγματα επί Γεωργίου Παπαδόπουλου αφενός δεν ψηφίστηκαν από Βουλή, παρά επικυρώθηκαν με τα νόθα δημοψηφίσματα των 1968 και 1973, αφετέρου το τελευταίο έπαψε αυτοδίκαια να ισχύει με την πτώση της Χούντας των Συνταγματαρχών).

Κωνσταντίνος Κανάρης, λιθογραφία του Καρλ Κράτσαϊζεν.

Πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε το 1793 στα Ψαρά (αρχεία Ναυτικού) όπου και μεγάλωσε. Ήταν το μικρότερο παιδί του Ψαριανού Δημογέροντα Μιχαήλ Κανάριου και της Μαρώς (το γένος Μπουρέκα). Έμεινε πολύ μικρός ορφανός από πατέρα και έτσι άρχισε να δουλεύει σε πλοία συγγενών του, κυρίως σ' αυτό του θείου του Μπουρέκα. Αρχικά το όνομά του ήταν «Κανάριος» και τελικά έγινε Κανάρης. Όταν πέθανε ο θείος του, στου οποίου το μικρό εμπορικό πλοίο εργαζόταν, ανέλαβε καπετάνιος ο ίδιος σε ηλικία 20 ετών. Πήγε στην Οδησσό για πρώτη φορά το 1820. Ήξερε για τη Φιλική Εταιρεία αλλά δεν είχε γίνει μέλος της. Όταν έμαθε ότι ξέσπασε η επανάσταση στη Μολδαβία από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, έσπευσε αυθόρμητα να πάρει μέρος στον πρώτο «πολεμικό στόλο» των Ψαριανών υπό τον Νικολή Αποστόλη. Από τους πρώτους μήνες ο Κανάρης ξεχώρισε για το θάρρος του και την αποφασιστικότητά του, κάνοντας επιδρομές στα μικρασιατικά παράλια ενώ κατόπιν εντάχθηκε στα πυρπολικά. Η ανατίναξη ενός τουρκικού δικρότου* στην Ερεσό από τον Δημήτριο Παπανικολή τον παρακίνησε σε ανάλογο εγχείρημα.

Η ανατίναξη της τούρκικης ναυαρχίδας

Κύριο λήμμα: Πυρπόληση Τουρκικής Ναυαρχίδας στη Χίο (1822)

Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη. Πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα (π. 1866-1870). Λάδι σε μουσαμά, 143 εκ. x 109 εκ. Πινακοθήκη Αβέρωφ, Μέτσοβο.

Τον Ιούνιο του 1822, αφού ο ελληνικός στόλος δεν κατάφερε να σώσει τη Χίο από την τουρκική σφαγή, ο Κανάρης ανέλαβε να βάλει μπουρλότο στη ναυαρχίδα του Καρά Αλή, του επικεφαλής του στρατού που έσφαξε τους κατοίκους και έκαψε το νησί. Την επιχείρηση θα εκτελούσαν τα πυρπολικά του Κανάρη και του Ανδρέα Πιπίνου. Στο εγχείρημα βοήθησαν δύο παράγοντες: αφενός ότι η νύχτα ήταν πολύ σκοτεινή καθώς δεν είχε φεγγάρι και αφετέρου ότι στο κατάφωτο κατάστρωμα της ναυαρχίδας οι περίπου 2.000 Τούρκοι γιόρταζαν το Μπαϊράμι κι έτσι τα μέτρα φρούρησης ήταν ελλιπή. Η φωτιά απ' το μπουρλότο μεταδόθηκε ταχύτατα στο καράβι. Πριν προλάβουν να απομακρυνθούν απ' αυτό οι πρώτες σωστικές λέμβοι, η φωτιά έφτασε στην πυριτιδαποθήκη, η οποία ανατινάχθηκε. Ως αποτέλεσμα τα θύματα ήταν πάρα πολλά. Μεταξύ αυτών ο ναύαρχος Καρά Αλής, αξιωματικοί του και πολλοί ναύτες. Το πυρπολικό του Πιπίνου προσέγγισε την υποναυαρχίδα αλλά δεν κατάφερε να την καταστρέψει. Της προκάλεσε όμως αρκετές ζημιές.

Η ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας υπήρξε ένα από τα χαρακτηριστικότερα γεγονότα του κατά θάλασσαν αγώνα, έκανε δε πολύ μεγάλη εντύπωση στην Ευρώπη. Χρησιμοποιώντας σημερινή ορολογία, θα λέγαμε ότι βοήθησε επικοινωνιακά πολύ την Επανάσταση. Τόσο μεταξύ των επαναστατημένων Ελλήνων όσο και μεταξύ των Ευρωπαίων, ο Κανάρης πλέον ήταν ήρωας.

Η δράση του βεβαίως συνεχίσθηκε καθώς συνέχισε με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα τον αγώνα. Ο Κακλαμάν Πασάς Μεχμέτ τοποθετήθηκε νέος ναύαρχος στη θέση του Καρά Αλή. Τον Οκτώβριο του 1822 βγήκε με το στόλο του στο Αιγαίο για να ανεφοδιάσει τα τουρκικά φρούρια στην Πελοπόννησο και να καταστείλει την Επανάσταση στα νησιά. Αγκυροβόλησε στην Τένεδο. Αλλά στις 29 Οκτωβρίου 1822, ο Κανάρης, συνοδευόμενος από το Δημήτριο Βρατσάνο, πέρασε ανάμεσα από τον τουρκικό στόλο και μην μπορώντας να προσεγγίσει το πλοίο του ναυάρχου, την καπουδάνα, κόλλησε το πυρπολικό του στην αντιναυαρχίδα «Ρίαλα-Γεμισί» και την τίναξε στον αέρα. Έχασαν τη ζωή τους 800 μέλη του πληρώματος, Τούρκοι αλλά και Χριστιανοί ναύτες που υπηρετούσαν στον οθωμανικό στόλο. Ο Κακλαμάν Πασάς Μεχμέτ σήκωσε άγκυρα και κατέφυγε με τη βοήθεια ούριου ανέμου στο Τσανάκ-Καλεσί, στον Ελλήσποντο.

Το εγχείρημα της Αλεξάνδρειας

Μετά την καταστροφή των Ψαρών. Πίνακας του Νικολάου Γύζη (π. 1842-1900). Λάδι σε μουσαμά, 133 εκ. x 188 εκ. Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα.

Τον επόμενο χρόνο, ο Κανάρης πραγματοποίησε επιθέσεις στα μικρασιατικά παράλια, αλλά χωρίς μεγάλη επιτυχία. Δεν μπόρεσε, επίσης, να κάνει τίποτε όταν το 1824 ο Χοσρέφ-Μεχμέτ Πασάς κατέστρεψε τα Ψαρά. Όμως, τον Αύγουστο του 1824 πυρπόλησε μια μεγάλη φρεγάτα του Χοσρέφ στη Σάμο και μια κορβέττα στη Μυτιλήνη. Η έλλειψη πόρων, ωστόσο, αποσυντόνισε το ναυτικό των Ελλήνων. Οι ναύτες έπαιρναν τα πλοία, σήκωναν όποια σημαία ήθελαν και επιδίδονταν στην πειρατεία. O Κανάρης κατάφερνε να επιβάλλει την πειθαρχία στα δικά του πληρώματα. Αλλά κι αυτός μέσα σ' αυτό το καθεστώς αναρχίας παραλίγο να σκοτωθεί το 1825 στην Αίγινα, την εποχή που η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα έχανε τη ζωή της στις Σπέτσες κατά τη διάρκεια μιας οικογενειακής διαμάχης.

Το καλοκαίρι του 1825 ο Λάζαρος Κουντουριώτης συνέλαβε ένα παράτολμο εγχείρημα, το οποίο, κατόπιν έγκρισης της ελληνικής επαναστατικής διοίκησης, ανέλαβε να φέρει σε πέρας ο Κανάρης ^[2]. Ο Μωχάμετ Άλη είχε συγκεντρώσει στην Αλεξάνδρεια περίπου 60 μεγάλα πολεμικά και τριπλάσια φορτηγά πλοία. Μ' αυτά προετοίμαζε το καλοκαίρι του 1825 να στείλει στρατό στην επαναστατημένη Ελλάδα (ο οποίος στρατός χρησιμοποιήθηκε αργότερα στην άλωση του Μεσολογγίου). Το σχέδιο του Κανάρη προέβλεπε να πάνε κάποια ελληνικά πλοία στην Αλεξάνδρεια και να κάψουν τον αιγυπτιακό στόλο. Έτσι θα σταματούσε και το λαθρεμπόριο που έκαναν Γάλλοι, φίλοι του Μωχάμετ Άλη, σε βάρος του ελληνικού αγώνα. Το σχέδιο εγκρίθηκε και η αρχηγία του ελληνικού στόλου ανατέθηκε στον πλοίαρχο Μανόλη Τομπάζη.

Στις 10 Αυγούστου 1825, ο Τομπάζης και ο Αντώνιος Κριεζής, μαζί με τα πυρπολικά του Αντώνιος Βώκος, του Μανώλη Μπούτη και του Κανάρη, έφθασαν έξω από την Αλεξάνδρεια. Την έκτη εσπερινή ώρα που έφθασαν προ της Αλεξάνδρειας, έπλεε μεν ούριος άνεμος αλλά για να μπουν μέσα στο λιμάνι χρειάζονταν κάποιον πιλότο επειδή υπήρχαν πολλοί ύφαλοι.

Πορτρέτο του Κωνσταντίνου Κανάρη. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα.

Ο Κανάρης θεώρησε ότι έπρεπε να επιτεθεί άμεσα γιατί ήταν τέτοια η διάταξη των αιγυπτιακών πλοίων που με τον άνεμο ο οποίος φυσούσε, θα υφίσταντο πανωλεθρία σε μια επίθεση με πυρπολικά. Εξαπατώντας τον πιλότο, ύψωσε ρωσική σημαία και μπήκε μόνος του στο λιμάνι. Προσπάθησε να πλησιάσει τον εχθρικό στόλο αλλά ο άνεμος έπεσε ξαφνικά, οπότε άρχισε να κόβει βόλτες μέσα στο λιμάνι, προσπαθώντας να φθάσει στον μυχό. Όταν βρέθηκε δίπλα στο γαλλικό πολεμικό «Μέλισσα», κατάλαβε ότι είχε γίνει αντιληπτός. Έβαλε λοιπόν φωτιά στο πυρπολικό, μπήκε με τους ναύτες του στη βάρκα διαφυγής και προσπάθησε να βγει απ' το λιμάνι. Το πλήρωμα της «Μέλισσας» άρχισε να πυροβολεί και το πυρπολικό και τη βάρκα του Κανάρη. Ο άνεμος δυνάμωσε και το πυρπολικό, καιόμενο, πλησίασε τον αιγυπτιακό στόλο απειλητικά. Ο πλοίαρχος Αργκύς, κυβερνήτης της «Μέλισσας» έγραψε στην έκθεσή του: «Εάν το πλοίον αυτό προσκολλάτε κατά κακήν μοίραν εις την φρεγάταν της πρωτοπορίας, η σύγχυσις ήθελε εμπέσει εις τον υπόλοιπον στόλον, τα δε άλλα δύο πυρπολικά ήθελον προσδράμει, προσβάλλοντα έτερα πλοία. Η καταστροφή θα ήτο τρομερά, ολοκληρωτική δε η νίκη των Ελλήνων. Αλλ' η Μέλισσα κατά κάποιον τρόπο τους παρημπόδισε». Ο Κανάρης, ενώ έβαλλαν εναντίον του και από τα πλοία και από παράκτια πυροβολεία, κατάφερε να διαφύγει και να φθάσει στον ελληνικό στόλο, ο οποίος είχε ήδη υψώσει ελληνική σημαία. Ο Μωχάμετ Άλη πήρε μερικά πλοία και κυνήγησε τους Έλληνες μέχρι τις ακτές της Καραμανίας χωρίς αποτέλεσμα.

Το ότι ο στόχος δεν επετεύχθη δεν οφείλεται σε λάθος του Κανάρη και ούτε μειώνει το μεγαλείο του εγχειρήματος. Οι επαναστατημένοι Έλληνες θεώρησαν την πράξη του Κανάρη πλήρη τόλμης και πατριωτισμού αλλά κάποιοι Ευρωπαίοι δυσαρεστήθηκαν και την είδαν σαν αχαρακτήριστη πειρατική πράξη λόγω της χρήσης ξένης σημαίας υπό επισήμου καταδρομέως. Η αγγλόφιλη «Εφημερίς της Ύδρας», σε μια εποχή που υπήρχαν διαμάχες για το ζήτημα της βασιλικής υποψηφιότητας (κάθε μεγάλη δύναμη ήθελε ο νέος βασιλιάς των Ελλήνων να προέρχεται από τον δικό της βασιλικό οίκο) κατηγόρησε τους Γάλλους επειδή ο φιλοτουρκισμός τους έγινε αιτία να ματαιωθεί ένα μεγάλο απελευθερωτικό εγχείρημα.

Η άλωση της Αθήνας απο τους Τούρκους

Δημήτριος Κίτσος
Ιστορικός

Σαν σήμερα, Παρασκευή 4 Ιουνίου 1456,τα οθωμανικά στρατεύματα του Ομέρ μπέη Τουραχάνογλου εισέρχονται στην πόλη της Αθήνας ενώ την Ακρόπολη υπερασπίζεται ακόμα ο τελευταίος Δούκας των Αθηνών, Φραγκίσκος Β’ Ατσαγιόλι. 

Το γεγονός της κατάληψης της Αθήνας δεν έχει βέβαια την ιστορική σημασία και το τραγικό μεγαλείο της Άλωσης της Πόλης που συνέβη τρία χρόνια νωρίτερα. Τα στοιχεία που μας παρέχουν οι πρωτογενείς πηγές είναι ανεπαρκή, ενίοτε ασαφή και αντικρουόμενα ενώ κάποια από αυτά δεν αντέχουν στην κριτική ανάλυση. Κατά συνέπεια, οι μεταγενέστεροι ιστορικοί έχουν διατυπώσει διάφορες εκδοχές σχετικά με τις λεπτομέρειες των συμβάντων. Ωστόσο, είναι δυνατή η ανασύνθεση της γενικής εικόνας από την οποία προκύπτει μια άκρως ενδιαφέρουσα ιστορία με αγώνες για εξουσία ή απλή επιβίωση, ερωτικά πάθη, δολοπλοκίες και δολοφονίες υπό τη σκιά του σουλτάνου Μωάμεθ Β’ του Πορθητή.

Τα πριν, 1204-1451
Μετά την άλωση της Πόλης από τους Δυτικούς το 1204 και τον κατακερματισμό της άλλοτε κραταιάς βυζαντινής αυτοκρατορίας σε μικρότερα και συχνά αντιμαχόμενα βασίλεια, ηγεμονίες και φέουδα, δημιουργήθηκε το φραγκικό Δουκάτο των Αθηνών. Κατά τη διάρκεια των 250 ετών της ύπαρξής του αυξομειωνόταν εδαφικά αλλά περιλάμβανε κυρίως την Αττικοβοιωτία με πρωτεύουσα τη Θήβα. Γάλλοι, Καταλανοί και Ιταλοί εναλλάχθηκαν στην εξουσία και από το τέλος του 14ου αιώνα το Δουκάτο περιήλθε στην κατοχή των Ατσαγιόλι, οικογένειας τραπεζιτών και εμπόρων με καταγωγή από τη Φλωρεντία, οι οποίοι μετέφεραν την έδρα του στην Ακρόπολη της Αθήνας. Φυσικά, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία είχε την πρωτοκαθεδρία έναντι της Ορθόδοξης ενώ οι Φράγκοι δυνάστες εκτιμούσαν ιδιαίτερα το φρούριο της Ακρόπολης από στρατιωτικής απόψεως αλλά εξέφραζαν και το θαυμασμό τους για τα πολυάριθμα μνημεία της αρχαιότητας. Ο γηγενής πληθυσμός των μερικών χιλιάδων Αθηναίων δεν τύγχανε βέβαια της ίδιας εκτίμησης.
Κατά τα τέλη του 14ου και τις αρχές του 15ο αιώνα, η ολοένα και ισχυρότερη οθωμανική αυτοκρατορία απορροφούσε βαθμηδόν τις διάφορες δυτικές κτήσεις και τα υπολείμματα της βυζαντινής αυτοκρατορίας στα Βαλκάνια και την ανατολική Μεσόγειο. Όταν, για διάφορους λόγους, η άμεση κατάκτηση εδαφών δεν ήταν δυνατή επί του παρόντος, υπήρχε και η επιλογή της σύναψης πρόσκαιρων συμμαχιών ή η άσκηση στρατιωτικής και οικονομικής πίεσης στα διάφορα κρατίδια ώστε να καταστούν φόρου υποτελή στο σουλτάνο. Οι τοπικοί ηγεμόνες διατηρούσαν έτσι τη θέση τους παρέχοντας σε αντάλλαγμα χρήματα και στρατιώτες στους Οθωμανούς και αποστέλλοντας επιφανείς υπηκόους ή συγγενείς τους ως ομήρους στην αυλή των σουλτάνων. Μετά από αυτήν τη στρατιωτική και οικονομική αφαίμαξη, σχεδόν μοιραία, ακολουθούσε η προσάρτηση όταν το επέτρεπαν οι συνθήκες ή το επέβαλαν οι περιστάσεις και η θέληση του εκάστοτε σουλτάνου.

Οι τελευταίοι δούκες της Αθήνας, 1451-1456
Το 1451 πέθανε ο δούκας Νέριο Β’ Ατσαγιόλι αφήνοντας στο θρόνο υπό επιτροπεία τον ανήλικο γιο του Φραγκίσκο Α’. Η ηγεμονία του είχε πλέον περιοριστεί κυρίως στην Αττική ενώ παράλληλα ήταν εδώ και περίπου μισό αιώνα φόρου υποτελής στους Οθωμανούς. Η χήρα μητέρα του, δούκισσα Κλάρα (ή Κιάρα), ήταν βενετικής καταγωγής και παρουσιάζεται ως μια φιλόδοξη γυναίκα που επιθυμούσε αρχικά να κρατήσει την εξουσία για τον εαυτό της. Ωστόσο, σύντομα ερωτεύτηκε ένα Βενετό ευγενή, ονόματι Βαρθολομαίο Κονταρίνι, που είχε έρθει στην Αθήνα για εμπορικές επιχειρήσεις. Ο Κονταρίνι αποδέχτηκε τις προτάσεις της δούκισσας και δηλητηρίασε την άτυχη σύζυγό του στη Βενετία για να αποκτήσει επισήμως την Κλάρα – και τη χώρα της βέβαια. Τα άλλα μέλη της οικογένειας Ατσαγιόλι καθώς και επιφανείς Αθηναίοι, μάλλον δυσαρεστημένοι από τη διακυβέρνηση του ζεύγους και πιθανώς φοβούμενοι για τη ζωή του ανήλικου ακόμα Φραγκίσκου Α΄, ζήτησαν την παρέμβαση του επικυρίαρχου, Μωάμεθ Β΄ του Πορθητή.
Ο Κονταρίνι και ο νεαρός Φραγκίσκος Α΄ εκλήθησαν για εξηγήσεις στην αυλή του σουλτάνου στην Αδριανούπολη όπου τους περίμενε μια δυσάρεστη έκπληξη. Ο Μωάμεθ Β΄ αποφάσισε να τοποθετηθεί στο θρόνο ένας άλλος Φραγκίσκος Ατσαγιόλι. Αυτός ήταν ο γιός του προγενέστερου δούκα Αντώνιου Β΄, και ανεψιός του Νέριο Β΄ και της Κλάρας, ο οποίος βρισκόταν εκεί για χρόνια ως όμηρος των Οθωμανών. Σύμφωνα με το σύγχρονο με τα γεγονότα ιστορικό Χαλκοκονδύλη, φημολογείται ότι υπήρξε και ερωμένος του Μωάμεθ Β΄. Περιθώρια αντίδρασης φυσικά δεν υπήρχαν. Ο νεαρός Φραγκίσκος Α΄ εξαφανίζεται από την ιστορία και το 1455 αναλαμβάνει τελικά την εξουσία στο Δουκάτο ο Φραγκίσκος Β΄. Σχεδόν αμέσως, φυλάκισε τη θεία του Κλάρα στα Μέγαρα και λίγο αργότερα τη σκότωσε. Τότε όμως, με πρόσχημα τη δολοφονία της Κλάρας, ο Μωάμεθ Β΄ διέταξε την κατάλυση του Δουκάτου των Αθηνών. Μετά και το θρίαμβό του με την Άλωση της Βασιλεύουσας, έκρινε ότι είχε έρθει πλέον η ώρα να απαλλαγεί σταδιακά από τους ενοχλητικούς εναπομείναντες Φράγκους και Βυζαντινούς ηγεμονίσκους του ελλαδικού χώρου.
Εισβολή και κατάληψη, 1456-1458(;)
Στις 29 Μαϊου 1456, ένας κομήτης διέσχισε τον αττικό ουρανό, προάγγελος κακών, όπως πιστευόταν τότε. Πράγματι, ο οθωμανικός στρατός διέσχισε με την ίδια ευκολία και ταχύτητα την αττική γη. Επικεφαλής του ήταν ο ικανός στρατιωτικός και κυβερνήτης της Θεσσαλίας Ομέρ μπέης Τουραχάνογλου (ο οποίος επρόκειτο στο μέλλον να έχει μια αξιόλογη καριέρα εναντίον αντιπάλων ανάμεσα στους οποίους είναι και ο περίφημος Βλαντ Δράκουλας, πρίγκιπας της Βλαχίας). Πιθανότατα, η προέλαση του εισβολέα συνοδεύτηκε από σφαγές, αιχμαλωσίες, εκτεταμένες λεηλασίες και καταστροφές. Ακολούθως, η πείνα θέρισε τους κατοίκους της υπαίθρου. Λεπτομέρειες περί των καθαρά στρατιωτικών επιχειρήσεων – εάν βέβαια έγιναν κάποιες άξιες λόγου – μας είναι παντελώς άγνωστες αλλά η τεράστια διαφορά δυναμικού μεταξύ των αντιπάλων φυσικά θα απέκλειε στους αμυνόμενους κάθε σκέψη για μάχη εκ παρατάξεως. Η ίδια η Αθήνα διέθετε ανεπαρκείς οχυρώσεις και λιγοστές στρατιωτικές δυνάμεις. Το σίγουρο είναι ότι ο Φραγκίσκος Β΄ αναζήτησε βοήθεια στη Δύση και κλείστηκε στην Ακρόπολη. Στις 4 Ιουνίου, ο οθωμανικός στρατός εισήλθε μάλλον αμαχητί στην πόλη και, χωρίς να προβεί τώρα σε σφαγές ή καταστροφές, ξεκίνησε την πολιορκία της Ακρόπολης.
Δεν υπάρχουν πληροφορίες για το εάν ο Ομέρ μπέης επιχείρησε κατάληψη εξ εφόδου ή απλώς περιορίστηκε σε αποκλεισμό περιμένοντας την πείνα να κάμψει την αντίσταση των υπερασπιστών. Ούτε είναι σαφές για πόσο διάστημα κράτησε η πολιορκία. Το μόνο βέβαιο είναι ότι μέχρι και τον Οκτώβριο του 1456 η Ακρόπολη δεν είχε πέσει. Ωστόσο, οι απεγνωσμένες εκκλήσεις του Φραγκίσκου προς τη Δημοκρατία της Βενετίας και το Βασίλειο της Νάπολης για στρατιωτική βοήθεια δεν είχαν βρει ανταπόκριση. Κάποια στιγμή, ο Ομέρ μπέης έκανε μια προσφορά στο Φραγκίσκο που εκ των πραγμάτων δεν μπορούσε να αρνηθεί. Με αντάλλαγμα την παράδοση της Ακρόπολης, θα του παραχωρούσε τη Θήβα, ήδη κατεχόμενη εδώ και χρόνια από τους Οθωμανούς. Ο ίδιος θα μπορούσε να αποχωρήσει μαζί με όλη την κινητή περιουσία του και όσους άλλους το επιθυμούσαν και να ζήσουν εκεί, ως υποτελείς πάντα. Μετά και την επιβεβαίωση των όρων της συνθηκολόγησης από το Μωάμεθ Β΄, ο Φραγκίσκος αποδέχτηκε και εγκατέλειψε την Ακρόπολη κάπου μεταξύ 1457 και πρώτου εξαμήνου του 1458. Ήταν η τελευταία φορά που είδε την Αθήνα και το επίσημο τέλος της φραγκοκρατίας στην πόλη.

Τα μετά, 1458-1460
Περί τις αρχές φθινοπώρου του 1458, ο Μωάμεθ Β΄ επισκέφτηκε για τέσσερις μέρες την Αθήνα, επιστρέφοντας από μια επιτυχή εκστρατεία εναντίον του βυζαντινού Δεσποτάτου του Μορέως. Έδωσε εντολές, παραχώρησε κάποια προνόμια στους κατοίκους και την Ορθόδοξη Εκκλησία, θαύμασε τα αρχαία μνημεία, επαίνεσε δημοσίως τον Ομέρ μπέη και αναχώρησε εμφανώς ικανοποιημένος με το καινούριο του απόκτημα. Μετά δύο χρόνια, κατέλυσε ολοκληρωτικά το Δεσποτάτο του Μορέως και επισκέφθηκε για δεύτερη φορά την Αθήνα.
Όσο για τον Φραγκίσκο – της Θήβας, πλέον – αυτός διατάχθηκε το 1460 να πάρει μέρος με τις ελάχιστες δυνάμεις του στις οθωμανικές επιδρομές εναντίον του Φράγκου ηγεμόνα Λευκάδας και Κεφαλονιάς. Το ίδιο έτος, εκτελέστηκε από τον πασά της Πελοποννήσου με εντολή του Μωάμεθ ενώ η σύζυγός του κατέληξε στο χαρέμι και οι δύο γιοί του εντάχθηκαν στο σώμα των γενιτσάρων.

 

ΒΙΒΙΛΟΓΡΑΦΙΑ
Δ. Καμπούρογλου, Ιστορία των Αθηναίων – Τουρκοκρατία, Περίοδος πρώτη, 1458-1687, Αθήνα 1889
F. Babinger, Mehmed the Conqueror and his time (μετάφραση R. Manheim), Princeton, 1978
K. Fleet, S. Faroqhi, R. Kasaba, The Cambridge History of Turkey: The Ottoman Empire as a World Power, 1453–1603, Cambridge, 2013.
F. Gregorovius, Iστoρία της πόλεως Aθηνών κατά τους μέσους αιώνας (μετάφραση, διορθώσεις και προσθήκες Σπ. Λάμπρου), Aθήνα 1904.
W. Miller, Iστoρία της Φραγκoκρατίας εν Eλλάδι, (μετάφραση προσθήκες και βελτιώσεις Σπ. Π. Λάμπρου), Aθήνα 1909-1910.
W. Miller, “The Turkish Capture of Athens”, Essays on the Latin Orient, Cambridge, 1921.
K. Setton, Athens in the Middle Ages, London 1975

Λάκης Κομνηνός (Άγρα Λέσβου, 4 Ιουνίου 1944)

Ο Λάκης Κομνηνός (Άγρα Λέσβου, 4 Ιουνίου 1944) είναι Έλληνας ηθοποιός.

Το πραγματικό του όνομα είναι Απόστολος Πάστος. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στηνΛέσβο, αλλά η απώτερη καταγωγή της οικογένειάς του είναι από την Κεφαλλονιά. Φοίτησε για δύο χρόνια στη Δραματική Σχολή του Πέλου Κατσέλη και στη συνέχεια αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή του Κ. Μιχαηλίδη. Επίσης, παρακολούθησε μαθήματα Κινηματογράφου και Θεάτρου στην Ακαδημία Τεχνών του Ιλινόις στις ΗΠΑ.

Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο στην τραγωδία Αντιγόνη και στον κινηματογράφο στην ταινία Εγωισμός (με το όνομα Λάκης Πάστος). Διακρίθηκε στον κινηματογράφο σε ρόλους ωραίου και μοιραίου άντρα, «αρχηγού των κακών», κατασκόπου - πράκτορα, ξένου (Γερμανού ή Άγγλου) ή νεαρού με πλούσια καταγωγή.

Τη δεκαετία του 1970 πρωταγωνίστησε σε κοσμοπολίτικες ταινίες, κάποιες από τις οποίες είχαν διεθνές καστ και υψηλό για τα ελληνικά δεδομένα μπάτζετ, ενώ κυκλοφόρησαν και σε άλλες χώρες εκτός της Ελλάδας.

Στο ραδιόφωνο, ο Κομνηνός συμμετείχε σε εκπομπές και ως αφηγητής σε πολυάριθμα ντοκυμαντέρ.

Το 1975 ίδρυσε την δική του εταιρία παραγωγής, την Πανθέαμα, η οποία από το 1996 συνέχισε τη δραστηριότητά της με το νέο τίτλο Media Team. Έχει ασχοληθεί και με τη σκηνοθεσία.

Μετά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, το 1981, έγινε διευθυντής στην ΥΕΝΕΔ μέχρι την κατάργησή της λίγο αργότερα, τον Νοέμβριο του 1982. Ο διορισμός του είχε σημασία, καθώς όλοι οι προηγούμενοι διευθυντές της ΥΕΝΕΔ ήταν αξιωματικοί του Στρατού.

Προσωπική ζωή

Σύζυγός του υπήρξε η ηθοποιός Ντίνα Τριάντη με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τον Γιώργο και τον Γιάννη. Με τη μετέπειτα σύζυγό του, δημοσιογράφο Τζώρτζια Κοντράρου, απέκτησε έναν τρίτο γιο, τον Δημήτρη. Ανιψιός (γιος της αδελφής του) είναι ο γνωστός σκηνοθέτης Βασίλης Μαζωμένος και πρώτη του ξαδέλφη η τραγουδίστρια και συγγραφέας Ντόρα Γιαννακοπούλου.

Φώτης Κόντογλου - Οἱ πέτρες

Στον Άγιο Νικόλαο ο γλάρος στα βράχια απέναντι απο την "Αρπαγή της Ευρώπης" (φ.Μ.Κυμάκη)

Φώτης Κόντογλου - Οἱ πέτρες

Πρώτη σύσταση, στερνὸ ἀπομεινάρι τῆς γῆς

Πέτρες! Τί εἶναι οἱ πέτρες; Πέτρες! Δηλαδή, τίποτα! Ποιὸς δίνει σημασία σ᾿ αὐτές; Ποιὸς χάνει τὸν καιρό του μὲ τὶς πέτρες; Δὲν ἀξίζει τὸν κόπο μηδὲ νὰ μιλήσει κανένας γι᾿ αὐτές. Εἶναι τὰ πιὸ καταφρονεμένα πράγματα τῆς πλάσης.

Ὡστόσο, μοῦ φαίνεται, πὼς αὐτὲς οἱ τιποτένιες πέτρες θ᾿ ἀπομείνουνε μονάχα, ὅποτε χαλάσει ὁ κόσμος καὶ λείψει κάθε ζωὴ ἀπάνω στὴ γῆ. Αὐτὲς εἶναι ἡ πρώτη σύσταση τοῦ κόσμου, κι αὐτὲς θά ῾ναι τὸ τελευταῖο ἀπομεινάρι του. Δὲν κουνιοῦνται ἀπὸ τὸν τόπο τους, δὲν μιλᾶνε. Μὰ θαρρῶ πὼς ἀκοῦνε καὶ πὼς βλέπουνε. Μᾶς βλέπουνε ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους κι ὅσα κάνουμε, ἀκοῦνε ὅσα λέμε ἐμεῖς οἱ λιγόζωοι, οἱ ψευτο-κανωμένοι, καὶ μᾶς ἐλεεινολογᾶνε γιὰ τὴν ἀνοησία μας, πὼς τάχα θὰ κυριέψουμε τὸν κόσμο! Οἱ πέτρες ποὺ πατοῦσε ἀπάνω τους ὁ Ἀχιλλέας κι ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος θὰ κρυφογελούσανε μὲ τὴ ματαιοδοξία τους, γιατὶ ξέρανε πὼς θὰ σβήσουνε πολὺ γρήγορα, σὰν καπνός, κι αὐτοί, κι οἱ αὐτοκρατορίες τους, κ᾿ οἱ δόξες τους, σὲ καιρὸ ποὺ αὐτὲς θὰ στεκόντανε ἀκατάλυτες, ὅπως καὶ θὰ βρίσκουνται ὡς τὰ σήμερα σὲ κάποια μεριά. Ἀπὸ τότε τὶς πατήσανε χιλιάδες ἄνθρωποι, δίχως νὰ τὶς δώσουνε καμμιὰ προσοχή, κι ὅλοι τους γινήκανε κουρνιαχτός, σὰν νὰ μὴν ᾔρθανε ποτὲς στὸν κόσμο.

Πολλὲς φορὲς κάθουμαι καὶ κοιτάζω τὶς πέτρες ποὺ τυχαίνει νὰ βρίσκουνται μπροστά μου, καὶ μοῦ φαίνεται πὼς μὲ κοιτάζουνε καὶ κεῖνες μὲ κάποια μυστηριώδη μάτια ποὺ δὲν φαίνονται, καὶ πὼς κρυφοκουβεντιάζουνε μεταξύ τους καὶ πὼς κρυφογελοῦνε γιὰ τὴν κουταμάρα μας νὰ φανταζόμαστε μεγάλα καὶ τρανὰ πράγματα, νὰ βγάζουμε ὁ ἕνας τ᾿ ἀλλουνοῦ τὰ μάτια καὶ νὰ τὶς στοιβιάζουμε, αὐτὲς τὶς πέτρες ποὺ μᾶς περιγελᾶνε, τὴ μιὰ ἀπάνω στὴν ἄλλη, ἢ νὰ τὶς πελεκᾶμε γιὰ νὰ κάνουμε ἀγάλματα καὶ ταφόπετρες, γιὰ νὰ τὶς βάλουμε ἀπάνω στὴν κοιλιά μας ἅμα πεθάνουμε! Ἀνατριχιάζω ὧρες-ὧρες, γιατὶ νοιώθω καθαρὰ τὰ γέλια ποὺ κάνουνε κρυφὰ οἱ πέτρες γιὰ τὴν κουταμάρα μας.

Τηγανοψωμάκια

Τηγανοψωμάκια

Για 16 κομμάτια:

1 πακέτο ζύμη με προζύμη (1 φύλλο)
300 γρ φέτα σκληρή τριμμένη
2 κουταλιές ξερός δυόσμος – μακάρι να είχα φρέσκο!
Φρεσκοτριμμένο πιπέρι
Λάδι για το τηγάνι

Ξεπαγώνουμε τη ζύμη.
Ανακατεύουμε τη φέτα με το δυόσμο και το πιπέρι.
Όπως είναι το φύλλο της ζύμης μέσα στη μεμβράνη του, το απλώνουμε στον πάγκο εργασίας και το κόβουμε σε 4 λωρίδες και κάθε λωρίδα σε 4 κομμάτια. Παίρνουμε ένα κομμάτι ζύμης και το πιέζουμε λίγο με την παλάμη να ανοίξει περισσότερο και να πλατύνει.
Βάζουμε στη μέση κάθε κομματιού μια κουταλιά από τη γέμιση. Ενώνουμε τις 4 άκρες και ζυμώνουμε ελαφρά στο χέρι πατώντας ώστε να γίνει ένας στρογγυλός δίσκος. Τα τηγανίζουμε σε λάδι που έχουμε ζεστάνει σε μέτρια φωτιά – δεν πρέπει να είναι καυτό το λάδι για να προλάβουν να ψηθούν σε βάθος τα τηγανοψωμάκια.
Όταν γίνουν χρυσόξανθα, τα βγάζουμε σε χαρτί κουζίνας για να στραγγίσουν. Την επόμενη φορά θα τα ψήσω στο φούρνο για πιο light!
Τα τσακίζουμε ζεστά! Αν προλάβουν και γλυτώσουν μερικά, είναι μια χαρά και την επόμενη μέρα...

πολύ περισσότερα εδώ 
http://bettyscuisine.blogspot.gr/2010/03/blog-post_10.html

Ο Παύλος Φέλιξ Χέρμαν Κούπερς

50 χρόνια μετά ακόμη θυμούνται τον “Ολλανδό” στην ανατολική Κρήτη

Παλαιότερο άρθρο από 

https://archive.cretalive.gr/a/view/

Αρχικά πειραματίστηκε με κηπευτικά στη Σύρο, όπου έφτασε το 1963 έπειτα από επέμβαση της καθολικής εκκλησίας. Στη συνέχεια, πήγε στην Ιεράπετρα, όπου και εγκαταστάθηκε με τη σύζυγό του. Πρόσφερε τα μέγιστα στην αγροτική ανάπτυξη της Ιεράπετρας, όπου ανέπτυξε τα θερμοκήπια

Ο Παύλος Κούπερ ή Παύλος Κούπερς ή Πάουλ Κούιπερς (Paul Herman Felix Kuypers, 4 Ιουνίου 1939 - 9 Σεπτεμβρίου 1971) ήταν Ολλανδός γεωπόνος, πρωτοπόρος των θερμοκηπίων στην Ελλάδα. Ήταν ευρύτερα γνωστός στην Ιεράπετρα της Κρήτης ως ο "Ολλανδός".

Γεννήθηκε στο Ελστ της Γκέλτερλαντ. Αρχικά πειραματίστηκε με κηπευτικά στη Σύρο, όπου έφτασε το 1963 έπειτα από επέμβαση της καθολικής εκκλησίας. Στη συνέχεια, πήγε στην Ιεράπετρα, όπου και εγκαταστάθηκε με τη σύζυγό του. Πρόσφερε τα μέγιστα στην αγροτική ανάπτυξη της Ιεράπετρας, όπου ανέπτυξε τα θερμοκήπια. Απέκτησε 2 κόρες, εκ των οποίων η μία γεννήθηκε μετά τον αδόκητο θάνατό του. Ο Κούπερ σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα με μοτοσυκλέτα  στην περιοχή της Ιεράπετρας (στο Στόμιο, όπου βρίσκεται σήμερα η προτομή του, έργο του Φρίξου Θεοδοσάκη), στις 9 Σεπτεμβρίου 1971, σε ηλικία μόλις 32 ετών. To δυστύχημα συνέβη όταν έπεσε διερχόμενο αυτοκίνητο επάνω στην μοτοσυκλέτα που οδηγούσε ο γεωπόνος. Ο δήμος της Ιεράπετρας έδωσε το όνομα του Κούπερ (ή Κούπερς) σε έναν κεντρικό δρόμο.

Ο κ.Λεωνίδας Κουδουμογιαννάκης είχε γράψει για τον Ολλανδό:

Δε συμβαίνει συχνά, τόσα  χρόνια μετά το θάνατό του, να παραμένει ζωντανή στις καρδιές των αγροτών της Ιεράπετρας η μνήμη του ανθρώπου που άλλαξε την τύχη της Ιεράπετρας και άλλων περιοχών της νότιας Κρήτης, του Ολλανδού γεωπόνου Παύλου Κούπερς. Στις 9 Σεπτεμβρίου 1971 ο «Ολλανδός» όπως τον αποκαλούσαν οι Γεραπετρίτες, έφυγε από τη ζωή.

Αν και έχουν περάσει τόσα χρόνια από τη λιγόχρονη αλλά σημαντική διαμονή του στην Ιεράπετρα, αν και η αμνημοσύνη είναι συνηθισμένη συμπεριφορά των ανθρώπων, ο Παύλος Κούπερς αποτελεί ισχυρή ανάμνηση για τους κατοίκους όχι μόνο της Ιεράπετρας αλλά και της Σύρου, πρόσωπο αγαπημένο, με αναγνωσμένη προσφορά. Το όνομά του συνδέθηκε με το θερμοκήπιο, τη μεγάλη «επανάσταση» στον τομέα των αγροτικών καλλιεργειών.
Η άφιξη του Κούπερς το 1966 στην Ιεράπετρα αποτελεί σταθμό, διότι αλλάζει την εικόνα της περιοχής τόσο ως προς τη χρήση της γης όσο και σε μια σειρά άλλων οικονομικών και κοινωνικών αλλαγών.
Είναι φανερό ότι η εξάπλωση των θερμοκηπίων άλλαξε τη φυσιογνωμία του τοπίου της περιοχής, με περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Ο παραγωγός πέρασε από την οικογενειακή παραδοσιακή αγροτική εκμετάλλευση σε οργανωμένη αγροτική επιχείρηση. Από απλός αγρότης έγινε επιχειρηματίας με πάγιες εγκαταστάσεις, μεταφορικά μέσα, μηχανολογικό εξοπλισμό. Με ικανό αριθμό εργατών, με επιστημονικούς συμβούλους αλλά και με εξάρτηση από το τραπεζικό σύστημα και από μεγάλες οικονομικές μονάδες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο.
Η Ιεράπετρα σήμερα έχει ηγεμονική θέση στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες, με στάνταρ ποιότητας και απόδοσης υψηλότερα και από αυτά του εξωτερικού.

Πώς τον κέρδισε η Ιεράπετρα

Ο Απόστολος Διακάκης ήταν ο άνθρωπος που το καλοκαίρι του 1966 κράτησε τον Κούπερς στην Ιεράπετρα χάρη στη σύσταση του τότε γεωπόνου της ΑΤΕ Μιχάλη Πιταροκοίλη.
«Ένα καλοκαιρινό βράδυ συνάντησα τον Μιχάλη Πιταροκοίλη, γεωπόνο της ΑΤΕ. "Ένας Ολλανδός είναι εδώ και θέλει να κάμει θερμοκήπιο", μου είπε. Εμένα με προβλημάτιζε η προστασία των φυτών που ήταν έρμαια στις καιρικές συνθήκες. Το επόμενο πρωί συνάντησα στο κατάστημα της ΑΤΕ, στην Ιεράπετρα, το νεαρό Ολλανδό γεωπόνο που αμέσως με κέρδισε. Την περίοδο εκείνη είχα αγοράσει ένα χωράφι στην Ψαλίδενα για υπαίθρια καλλιέργεια ντομάτας και την ίδια στιγμή βάζω στη μηχανή τον Παύλο και του το έδειξα. Το ίδιο βράδυ πήγαμε σε δικηγόρο και επικυρώσαμε τη συμφωνία μας».
Έτσι κρατήθηκε ο Κούπερς στην Ιεράπετρα και ξεκίνησε η οργανωμένη πορεία για τη θερμοκηπιακή καλλιέργεια.

Ανοίχτηκαν δουλειές

Ο συνεταίρος του Παύλου και ο πιο κοντινός άνθρωπος μετά την οικογένειά του, ο κ. Α. Διακάκης, θυμάται:
«Οι πρώτες δουλειές ανοίχτηκαν χωρίς δάνεια, χωρίς επιδοτήσεις, χωρίς κρατική πολιτική. Η Ιεράπετρα είχε λίγους νοικοκυραίους και θαλασσοεργάτες. Το λίγο λάδι πού να φτάξει; Γρήγορα κατάλαβα ότι αυτό το χώμα έβγαζε χρυσάφι αλλά χρειαζόταν άλλες τεχνικές για παραγωγή. Εμείς δεν είχαμε ιδέα από θερμοκήπια. Πού να τα ξέρουμε; Ο ερχομός του Παύλου άλλαξε τις καλλιέργειες. Μας δίδαξε το θερμοκήπιο, έφερε νέες ποικιλίες από την Ολλανδία, μας έμαθε τη συσκευασία και τη διακίνηση του προϊόντος. Τα πρώτα χρόνια από τα θερμοκήπια βγάζαμε μόνο αγγούρια. Λίγα χρόνια μετά καλλιεργήσαμε την ντομάτα και ακολούθησαν άλλα αγροτικά προϊόντα».

Έφεραν ανάπτυξη

Το πρώτο θερμοκήπιο ήταν ξύλινο, ευάλωτο στους δυνατούς ανεμοστρόβιλους της περιοχής. Το πρώτο ξυλομεταλλικό θερμοκήπιο ήταν στατικά ενισχυμένο. Στην πορεία όλος ο σκελετός κατασκευάζεται από μέταλλο και κατοχυρώνεται η πατέντα Απόστολου Διακάκη ως ο τύπος της Ιεράπετρας. Από τον ίδιο πατεντάρεται το ελληνικό υαλόφρακτο θερμοκήπιο κυρίως για ανθοκομικές καλλιέργειες. Ακολουθούν ο Στέλιος Τσαγκαράκης, οι Αφοί Σαρικλάκη, ο Ρήγας και Αφοί Κριστωταλάκη, ο Νίκος Ανδρουλάκης, ο Μανόλης Χατζημαρκάκης, ο Ευθύμιος Λαμπράκης κ.ά. που δημιούργησαν μια γενιά πρωτοπόρων βιοτεχνών στον τομέα της κατασκευής θερμοκηπίων.
Στον τομέα του εμπορίου των κηπευτικών το δρόμο άνοιξε ο Νίκος Χαραλαμπάκης, που έβλεπε ότι μόνο η εξαγωγή ήταν η λύση για την απορρόφηση της παραγωγής. Ο δρόμος για την εξαγωγή έφερε και φέρνει πολύτιμο συνάλλαγμα στην Ελλάδα και πλούτο στην περιοχή της Ιεράπετρας, που άλλαξε τον τόπο και τη ζωή. Τα πράγματα ήταν ευκολότερα για τους Γιώργο Παπαδάκη το ’71, Βασίλη Καπαράκη το ’72, Γιώργο Ζαχαράκη και Βαγγέλλη Χανιωτάκη το ’74, Μανόλη Περακάκη το ’75, Χρύσανθο Συγγελάκη, Ομάδα Παραγωγών Αγροτικών Προϊόντων (ΟΠΑΠ), Ένωση Παραγωγών Κηπευτικών (ΕΠΑΚ), τον Γιώργο Παπαλεξανδράκη, τον Γιάννη Σαρικλάκη, Γιώργο Αγγελάκη, Γιώργο Ρηγάκη κ.ά.
Οι γεωπονικές εταιρείες τεχνολογικής υποστήριξης γρήγορα γιγαντώθηκαν. Εκατοντάδες επιστήμονες βρήκαν δουλειά. Χιλιάδες εργατικά χέρια αύξησαν την παραγωγή. Πρωτογενής και δευτερογενής τομέας λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία για ένα και μόνο σκοπό, την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.
Για αυτό και δεν ξεχάστηκε από κανένα το πέρασμα του Παύλου Κούπερς από τη μικρή και φτωχή τότε Ιεράπετρα, που ο ίδιος αγάπησε πολύ και για αυτήν έδωσε τις γνώσεις του, τον ιδρώτα του, τη δύναμή του, τη ζωή του.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Ο Παύλος Φέλιξ Χέρμαν Κούπερς γεννήθηκε στις 4 Ιουνίου 1939 στην πόλη Ελστ της Ολλανδίας. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Γεωργίας της χώρας του και στην καλλιέργεια των κηπευτικών και ιδιαίτερα στην καλλιέργεια αγγουριάς. Στη συνέχεια υποδείχτηκε από το Ερευνητικό Ινστιτούτο ΚΑΣΚΙ και ήρθε στη Σύρο στη 1 Απριλίου 1963 ως εμπειρογνώμονας της Φιλανθρωπικής Καθολικής Οργάνωσης MISEREOR, με διετή σύμβαση από το 1963 έως το 1965, με σκοπό να δώσει μία διαφορετική πνοή στην ως τότε καθηλωμένη αγροτική παραγωγή.
Ήταν μόλις 24 ετών. Μετά το τέλος της σύμβασης συνέχισε ως ιδιώτης τη συνεργασία του με καλλιεργητές θερμοκηπίων στο χωριό Γαλησσά.
Τον Ιούλιο του 1966 ήρθε στην Ιεράπετρα όπου και άρχισε να συνεργάζεται με αγρότες της περιοχής. Η τυχαία συνάντησή του με τον αγρότη Απόστολο Διακάκη τον κράτησε μόνιμα στην πόλη, με τη σύζυγό του Βιλελμήνη, με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά. Την Κορνηλία και την Πάολα.

Η τραγωδία

Δυστυχώς το δεύτερο κοριτσάκι του δεν πρόλαβε να τον γνωρίσει, αφού λίγους μήνες πριν γεννηθεί, ο πατέρας του βρήκε τραγικό τέλος, στις 9 Σεπτεμβρίου 1971, σε τροχαίο δυστύχημα στο δρόμο Ιεράπετρας-Γρα Λυγιάς σε ηλικία μόλις 32 ετών! Με πρωτοβουλία αγροτών στήθηκε προτομή του στο Στόμιο και τα αποκαλυπτήριά της έγιναν στις 21 Σεπτεμβρίου 1976. Ο Δήμος Ιεράπετρας, με πρόταση του τότε δημοτικού συμβούλου κ. Νίκου Χαραλαμπάκη, έδωσε το όνομά του σε κεντρικό δρόμο.