Η Σφαγή στο Κοντομαρί

 

Η Σφαγή στο Κοντομαρί αφορά στην εκτέλεση των αρρένων χωρικών, στο Κοντομαρί, στην Κρήτη από ένα εκτελεστικό απόσπασμα Γερμανών αλεξιπτωτιστών, που είχε δημιουργηθεί για αυτόν το σκοπό, στις 2 Ιουνίου 1941, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η εκτέλεση αποτελούσε την πρώτη από μια σειρά αντιποίνων στην Κρήτη. Ενορχηστρώθηκε από τον Πτέραρχο Κουρτ Στουντέντ σε αντίποινα για την συμμετοχή των Κρητών στη Μάχη της Κρήτης, που είχε καταλήξει με την παράδοση της νήσου, δύο ημέρες νωρίτερα. Η σφαγή καταγράφηκε από τον φωτογραφικό φακό του πολεμικού ανταποκριτή που συνόδευε το απόσπασμα για λογαριασμό της προπαγάνδας του Γερμανικού στρατού. Τα αρνητικά των φωτογραφιών ανακαλύφθηκαν μετά από 39 χρόνια στα Ομοσπονδιακά Γερμανικά Αρχεία από Έλληνα δημοσιογράφο. 

Γεωγραφία

Το χωριό Κοντομαρί ανήκει στο δήμο του Πλατανιά και βρίσκεται κοντά στη βόρεια ακτή της Κρήτης, 18 χιλιόμετρα δυτικά των Χανίων και 3 χιλιόμετρα νοτιοανατολικού του αεροδιαδρόμου του Μάλεμε.

Μάχη της Κρήτης

Η Μάχη της Κρήτης ξεκίνησε στις 20 Μαΐου 1941 με μία μεγάλης κλίμακας αεραπόβαση αλεξιπτωτιστών που είχε ως στόχο την κατάληψη των στρατηγικών θέσεων του νησιού. Όπως φάνηκε στην πράξη μια από τις πιο σημαντικές τοποθεσίες του νησιού ήταν ο αεροδιάδρομος του Μάλεμε και η περιβάλλουσα περιοχή. Η κατάληψή του επέτρεψε στην Λούφτβαφφε να φέρει μέσω αέρος ενισχύσεις στρατιωτών, εξοπλισμού και πολεμοφοδίων σε μεγάλη κλίμακα, γεγονός που τελικά καθόρισε την έκβαση της μάχης.

Το πρωινό της 20ης Μαΐου 1941 Γερμανοί αλεξιπτωτιστές του 3ου Τάγματος του 1ου Αερομεταφερόμενου Συντάγματος έπεσαν νοτιοανατολικά του Μάλεμε. Η ζώνη ρίψης επεκτεινόταν μέχρι τον Πλατανιά και συμπεριλάμβανε το Κοντομαρί. Οι Γερμανοί εισβολείς βρέθηκαν αντιμέτωποι με άντρες του 21ου και 22ου Τάγματος Πεζικού της Νεοζηλανδικής συμμαχικής δύναμης, στο πλευρό των οποίων βρισκόταν πλημελλώς εξοπλισμένοι ντόπιοι πολίτες που έφεραν πρωτόγονα για την εποχή όπλα. Οι αλεξιπτωτιστές αντιμετώπισαν σθεναρή αντίσταση και υπέστησαν βαριές απώλειες. Έχασαν 400 άντρες σε σύνολο 600, συμπεριλαμβανομένου και του διοικητού τους, Ταγματάρχη Όττο Σέρμπερ. Ο Όιγκεν Μάιντλ, ο διοικητής του συντάγματος, δέχθηκε κατάστηθα πυροβολισμούς κατά την πτώση του με το αλεξίπτωτο στη γέφυρα του Πλατανιά αλλά επιβίωσε. Αντικαταστάθηκε από το Συνταγματάρχη Χέρμαν-Μπέρναρντ Ράμκε.

Χωρικοί και ηλικιωμένοι αντιμέτωποι με τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές, λίγο πριν την εκτέλεσή τους στο Κοντομαρί, Κρήτη, 1941 (φωτ. Φραντς Πέτερ Βάιξλερ)

Οι όμηροι του Κοντομαρί, Κρήτη, 1941 (φωτ. Φραντς Πέτερ Βάιξλερ)

Ο υπολοχαγός Χορστ Τρέμπες δίνει στο εκτελεστικό απόσπασμα των αλεξιπτωτιστών το παράγγελμα: «Σκοπεύσατε»

Το εκτελεστικό απόσπασμα σε θέση βολής στους ελαιώνες έξω από το Κοντομαρί. Ο στρατιώτης που μειδιά στο προσκήνιο, εντοπίστηκε μετά από πολλά χρόνια κατά τις διακοπές του στην Κρήτη από ξενοδόχο που τον αναγνώρισε. Όταν του έδειξε τις φωτογραφίες, παραδέχτηκε ότι ήταν αυτός και κυνικά απάντησε ότι εκτελούσε εντολές και έκτοτε δεν εθεάθη ξανά από τον Έλληνα ξενοδόχο στην περιοχή.

Η εκτέλεση των αντρών στο Κοντομαρί. Στο βάθος διακρίνονται ο Γαλάνης και ο Βλαζάκης που κατορθώνουν να ξεφύγουν από τον καταιγισμό πυρών.

Οι εκτελεσθέντες στα λιόφυτα στο Κοντομαρί