Πανακότα μαστίχα με κανέλα και μέλι

 

Μια συνταγή για πανακότα με μαστίχα, πασπαλισμένη με κανέλα και μέλι. Υπέροχο πιάτο για να κλείσετε το γεύμα σας!

• 600 γρ. Κρέμα γάλακτος
• 100 γρ. Γάλα φρέσκο
• 5-6 κρυσταλλάκια μαστίχα κοπανισμένη
• 60 γρ. Canderel σε σκόνη
• 10 γρ. ζελατίνη μουσκεμένη σε νερό
• Κανέλα
• Μέλι


Βράζουμε το γάλα, την κρέμα, την μαστίχα και το Canderel. Μόλις φουσκώσει το μείγμα κατεβάζουμε από την φωτιά και προσθέτουμε την ζελατίνη που έχουμε μουσκέψει για 10 λεπτά σε κρύο νερό. Αφήνουμε να κρυώσει το μείγμα ανακατεύοντας συχνά. Αδειάζουμε σε φόρμα και κρυώνουμε την πανακότα για τουλάχιστον 6 ώρες. Όταν ξεφορμάρουμε πασπαλίζουμε με κανέλα και περιχύνουμε με μέλι, το οποίο ζεσταίνουμε σε μπρίκι για 2-3 λεπτά.

offsite.com.cy

 

Φτιάξε μόνη το άρωμά σου με βότκα

 

Φτιάξε μόνη το άρωμά σου με βότκα

Το άρωμα που φοράς για να ξεχωρίζεις, μπορεί να είναι μια ακριβή συνήθεια για την εποχή μας και κάθε φορά που ο ακριβός σου θησαυρός φτάνει στο τέλος, σε πιάνει μια απόγνωση για την ανανέωσή του.

Υπάρχει λύση; Φυσικά και υπάρχει, αφού μπορείς να φτιάξεις μόνη το δικό σου άρωμα, που όχι μόνο θα το προσαρμόσεις έτσι ώστε να ταιριάζει στο γούστο σου, αλλά επιπλέον μπορείς και να ξοδέψεις πολύ λιγότερα χρήματα. Το μόνο που χρειάζεσαι, είναι μερικά συστατικά, λίγος χρόνος και το δικό σου εξαιρετικό γούστο, για να φτιάξεις το νέο σου άρωμα που θα είναι βασισμένο σε βότκα.

Μπορείς να χρησιμοποιήσεις ευκάλυπτο, αιθέρια έλαια πορτοκαλιού και λεμονιού που αποπνέουν ένα δροσερό φρουτώδες άρωμα ιδανικό για όλες τις ώρες! Πριν να χρησιμοποιήσεις το νέο σου άρωμα, δοκίμασέ το στο εσωτερικό σημείο του καρπού σου, για να σιγουρευτείς ότι σε ικανοποιεί. Έπειτα φύλαξέ το σε ένα γυάλινο βαζάκι με στεγανό καπάκι κι έτσι το νέο σου άρωμα θα διαρκέσει για περίπου ένα μήνα.

Υλικά που θα χρειαστείς:
• 2 φλιτζάνια αποσταγμένο νερό
• 3 τύποι αιθέριο έλαιο, 25 σταγόνες συνολικά
• Γλυκερίνη (5 σταγόνες)
• 3 κουταλιές της σούπας βότκα
• Μεγάλο γυάλινο βάζο με ένα στεγανό καπάκι
• Σταγονόμετρο ή baster
• Μεζούρα με στόμιο
• Μπουκάλι για το άρωμα

Πώς θα το φτιάξεις:

• Διάλεξε ένα συνδυασμό από τρία διαφορετικά αιθέρια έλαια, που το άρωμά τους δένει και σε ικανοποιεί. Για αυτό το άρωμα, εγώ χρησιμοποίησα 10 σταγόνες από αιθέριο έλαιο πορτοκαλιού, 10 σταγόνες από αιθέριο έλαιο ευκαλύπτου και πέντε σταγόνες από αιθέριο έλαιο λεμονιού.

• Χρησιμοποιώντας μια κούπα μέτρησης, βάλε δύο φλιτζάνια αποσταγμένο νερό σε ένα μεγάλο γυάλινο βάζο. Πρόσθεσε στο νερό αυτό τρεις κουταλιές της σούπας βότκα. Έπειτα πρόσθεσε στο μείγμα σου πέντε σταγόνες γλυκερίνης.

• Στη συνέχεια πρόσθεσε τα αιθέρια έλαια στο μείγμα. Ανακάτεψε το μείγμα. Πρόσθεσε μερικές σταγόνες από το αιθέριο έλαιο που προτιμάς να κυριαρχεί. Ανακάτεψε καλά και κλείσε το βάζο με το στεγανό καπάκι.

• Τέλος τοποθέτησε το δοχείο που περιέχει το άρωμα σε δροσερό και σκοτεινό μέρος, για τουλάχιστον 12 ώρες. Μετά από τις 12 ώρες, ανακίνησε το περιεχόμενο για να το αναμίξεις καλά.

Χρησιμοποιήστε ένα σταγονόμετρο ή ένα baster για να μεταγγίσεις το μείγμα στο μπουκάλι που έχεις διαλέξει για το άρωμά σου, και απόλαυσέ το!
fe-mail.gr

Πώς να κόψεις το βήχα του παιδιού χωρίς φάρμακα!

  

Το παιδί έχει βήχα. Δεν μπορεί να κοιμηθεί καλά και φαίνεται να υποφέρει. Θέλεις να ζητήσεις ένα φάρμακο από τον παιδίατρο για να το ανακουφίσεις. Και όμως! Μπορείς να σταματήσεις ή να μειώσεις το βήχα χωρίς φάρμακα και με φυσικό τρόπο. Πώς; Ο παιδίατρος-νεογνολόγος Δρ. Σπύρος Μαζάνης σου εξηγεί!

Αν ο βήχας δεν συνοδεύεται από δύσπνοια ή πυρετό, μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί με πολύ φυσικό τρόπο:

1. Αν το παιδί έχει εκκρίσεις στη μύτη του μπορεί ο βήχας να προέρχεται από την κάθοδο των βλεννών πίσω στο ρινοφάρυγγα. Τότε πρέπει να αποσυμφορήσουμε τη μύτη. Κάνουμε ρινοπλύσεις πολλές φορές την ημέρα με αμπούλες φυσιολογικού ορού ή με σπρέι θαλασσινού νερού ισότονο ή και με βρασμένο νερό βρύσης.

2. Κάνουμε μπάνιο στη μπανιέρα με πολλούς ατμούς ώστε να λιώνουν οι μύξες και να ανοίγει η μύτη.

3. Όταν κοιμηθεί βάζουμε 2-3 σταγόνες ευκαλυπτέλαιο στο άνω χείλος του, δηλαδή κάτω από τη μύτη ώστε καθώς αναπνέει να ελευθερώνεται η αναπνοή του.

4. Αν ο βήχας προέρχεται πιο κάτω, δηλαδή από τον θώρακα και τους βρόγχους, τότε του δίνουμε να πιει μικρές ποσότητες 40-50 γραμ. αφεψημάτων, όπως: γάλα με μέλι (για παιδί πάνω από 12 μήνες), χαμομήλι ή φασκόμηλο ή τίλιο ή γλυκάνισο ή θυμάρι με μέλι, πετιμέζι με λεμόνι. Το λεμόνι έχει αντισηπτικές ιδιότητες. Το μέλι είναι μαλακτικό. Είναι σαν να τυλίγεις το λαιμό του με ένα κασκόλ. Βάζουμε στο φούρνο ένα λεμόνι στους 120 βαθμούς για 20 λεπτά. Το στύβουμε σε ένα ποτήρι με χλιαρό νερό και δίνουμε λίγο-λίγο να πίνει κατά τη διάρκεια της μέρας. Αυτό δρα και σαν αντιπυρετικό. 5. Δίνουμε να πίνει πολύ νερό το οποίο έχει βλεννολυτικές ιδιότητες. 6. Βάζουμε πάνω στο μάτι της κουζίνας μία κατσαρόλα με νερό και προσθέτουμε χαμομήλι ή θυμάρι ή ευκάλυπτο ή και όλα αυτά μαζί. Βάζουμε το παιδί να αναπνεύσει πολλές φορές πάνω από την κατσαρόλα. 7. Βάζουμε έναν υγραντήρα με δύο τρεις σταγόνες ευκαλυπτέλαιο μέσα στο δωμάτιο του παιδιού ειδικά όταν κοιμάται. Όλα αυτά μόνα τους ή σε συνδυασμό μπορούν να ανακουφίσουν το βήχα του παιδιού. Να θυμάστε βέβαια ότι ο βήχας είναι ένα σύμπτωμα μιας γενικότερης αρρώστιας και να επικοινωνείτε με τον παιδίατρό του για περισσότερες οδηγίες. tlife.gr

σε κάθε περίπτωση συμβουλευτείτε τον γιατρό

Κεφτεδακια Πολιτικα

Κεφτεδακια Πολιτικα

Συνταγή για 4 άτομα
Υλικά:
500γρ. κιμάς μοσχαρίσιος, διπλοπερασμένος
1 φλιτζάνι του τσαγιού ψιλό πλιγούρι
1 1/2 φλιτζάνι βραστό νερό
2 αυγά, ελαφρά χτυπημένα
1 μεγάλο κρεμμύδι, περασμένο σε λεπτό τρίφτη
2 σκελίδες σκόρδου, πολτοποιημένες
1 φλιτζάνι φρέσκα φύλλα δυόσμου ψιλοκομμένα
2 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο
αλάτι και πιπέρι
αλεύρι για πανάρισμα
σπορέλαιο για το τηγάνισμα
Εκτέλεση: Βάζουμε σε ένα μεγάλο μπολ το πλιγούρι και το περιχύνουμε με το βραστό νερό. Ανακατεύουμε το πλιγούρι και το αφήνουμε σκεπασμένο για λίγο, μέχρι να μαλακώσει και να απορροφήσει όλο το νερό. Αφού κρυώσει εντελώς το πλιγούρι το βάζουμε σε μια λεκάνη με τα υπόλοιπα υλικά (το κιμά, τα αυγά, το κρεμμύδι, το σκόρδο, το αλάτι, το πιπέρι, το δυόσμο και το λάδι) και τα ζυμώνουμε με τα χέρια μας καλά για να ενωθούν.
Αν το μείγμα μας είναι πολύ σφιχτό, βουτάμε τα χέρια σε νερό και ζυμώνουμε μέχρι να γίνει αφράτο. Πλάθουμε τα κεφτεδάκια και τα πιέζουμε ελαφρά να γίνουν λίγο πλακωτά και να μην είναι εντελώς στρογγυλά. Αλευρώνουμε τα κεφτεδακια μας και τα τηγανίζουμε σε μεγάλο τηγάνι με αρκετό και καυτό λάδι, μέχρι να ροδοκοκκινίσουν γύρω-γύρω.
Σερβίρετε τα κεφτεδακια σας με πατατες τηγανητες και σαλατα χωριάτικη. Καλή Όρεξη!

http://xs-recipes.com/%CE%BA%CE%B5%CF%86 

Kάστανο: Καρπός γλυκός και αγαπημένος

 

Τα κάστανα προέρχονται από την ήπειρο της Ωκεανίας και είναι ένας καρπός υψηλής θρεπτικής αξίας τον οποίο γευόμαστε αποκλειστικά και μόνο κατά τους χειμερινούς μήνες.

Σε αντίθεση με άλλους ξηρούς καρπούς τα κάστανα περιέχουν πολύ μικρές ποσότητες λιπαρών και ελαίων και έχουν υψηλή ποσότητα σύνθετων υδατανθράκων που τους προσδίδει και χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.

Πιο συγκεκριμένα, η κατανάλωση τους ανεβάζει σταδιακά τα επίπεδα της γλυκόζης, γι’αυτό και είναι μια τροφή που προτείνεται σε όσους πάσχουν από διαβήτη. Επιπροσθέτως είναι μια τροφή που έχει γίνει αποδεκτή από τον Σύλλογο Καρδιάς (Ηeart Foundation).

Η περιεκτικότητα του κάστανου σε πρωτεΐνη είναι χαμηλή, ωστόσο είναι καλής βιολογικής αξίας, όμοιας με αυτής των αυγών. Όμως σε αντίθεση με τα αυγά τα κάστανα δεν περιέχουν χοληστερίνη, ενώ έχουν κάποια ποσότητα καλίου και βιταμίνης C χωρίς να περιέχουν αυξημένα ποσοστά νατρίου.

healthierworld.gr

Πιπεριές κέρατο γεμιστές

Χρειαζόμαστε πιπεριές, σίγουρα , τυρί φέτα, ελαιόλαδο και ρίγανη (αν θέλουμε) Αυτά για το φούρνο. Διότι αν τις κάνουμε τηγανιτές θα χρειαστούμε και κουρκούτι.

Και στις δύο περιπτώσεις θα έχουμε ένα πολύ ωραίο συνοδευτικό και όχι μόνο αλλά βασικά είναι ένα πανεύκολο φαγητό γρήγορο και δεν απαιτεί να έχουμε πολλά υλικά διαθέσιμα.

Πλένουμε τις πιπεριές, κόβουμε το μέρος του κοτσανιού είτε εντελώς δημιουργώντας τρύπα ή όσο χρειάζεται για να μπορέσουμε να τις γεμίσουμε, τις αδειάζουμε και τις αλατίζουμε ελαφρά απ έξω. Όποιος θέλει αφήνει και το κοτσάνι για ιδιαίτερη αισθητική στο πιάτο.

Σε ένα μπολ βάζουμε όση φέτα πιστεύουμε ότι θα χρειαστεί για να γεμίσουμε τις πιπεριές . Ενδεικτικά λέμε περίπου 4 κουταλάκια φέτα που την έχουμε κάνει μικρά κομματάκια , για κάθε πιπεριά. Στή φέτα ρίχνουμε το ανάλογο λάδι (λίγο) και το ανακατεύουμε , επίσης βάζουμε τη ρίγανη ανάλογη όσο χρειάζεται για το άρωμα , όχι υπερβολές. Όταν είναι έτοιμο το μίγμα γεμίζουμε τις πιπεριές χωρίς να ξεχειλήσουν και κλείνουμε την άκρη με το μέρος που έχει το κοτσάνι είτε είναι εντελώς κομμένο (το σφηνώνουμε), είτε είναι μισοκομμένο. Όποιος δεν θέλει να το βάλει, θα πρέπει να τοποθετήσει με τέτοιο τρόπο τις πιπεριές , ώστε το μέρος του ανοίγματος να είναι λίγο ανασηκωμένο για να μή χυθεί η φέτα που θα λιώσει κατά το ψήσιμο.

Αν ψήσουμε στο φούρνο τοποθετούμε τις πιπεριές σε ταψί ελαφρά λαδωμένο , τις περιχύνουμε με λάδι (όχι πολύ) και τις πασπαλίζουμε με ρίγανη. Ψήνουμε σε μέτριο φούρνο μέχρι να ροδίσουν αρκετά.
Αν τις τηγανίσουμε, φτιάχνοιυμε κουρκούτι πυκνόρευστο με αλεύρι νερό και λίγο πιπέρι. Τις βουτάμε προσεκτικά να μή φύγει η φέτα, βάζουμε και λίγο κουρκούτι πάνω από τη φέτα στο άνοιγμα της κάθε πιπεριάς Τηγανίζουμε μέχρι να πάρουν χρώμα. Τις βγάζουμε σε πιατέλα και τις βρέχουμε με ξύδι.
Καλή επιτυχία! και Καλή σας όρεξη!

 

Το «Γιουσουρούμ» των Αθηνών

Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς

Στη διασταύρωση των οδών Ερμού και Καραϊσκάκη, την εποχή του Όθωνα, εγκαθίσταται ο Εβραίος έμπορος Νώε Γιουσουρούμ, μια από τις πλέον χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες του 19ου αιώνα. 

Άνοιξε εμπορικό κατάστημα, το οποίο πουλούσε μεταχειρισμένα ρούχα και υποδήματα. Στην ίδια περιοχή, η οποία ονομαζόταν «Τα εβραίικα», υπήρχαν και άλλα εμπορικά καταστήματα με φθηνά εμπορεύματα, παλαιοπωλεία κ.λπ. Η οικογένεια Γιουσουρούμ -στα εβραικά σημαίνει «άνθρωπος του Θεού»- αμέσως μετά την Επανάσταση του 1821 πέρασε από τη Σμύρνη στην Κύθνο και από εκεί στην Αθήνα. Στις αρχές του 20ού αιώνα η οικογένεια ανήγειρε και το δικό της νεοκλασικό στη γειτονική συνοικία του Θησείου. Εξάλλου, λίγο παρακάτω, στην οδό Μελιδώνη υπήρχε η εβραϊκή συναγωγή που σώζεται μέχρι τις ημέρες μας.
Σύνηθες ήταν το φαινόμενο, στη διασταύρωση των οδών Ερμού και Αθηνάς, όπου ήταν τα πρακτορεία, οι επαρχιώτες να ρωτούν πού βρισκόταν το κατάστημα του Γιουσουρούμ, για να αγοράσουν φθηνά μεταχειρισμένα ρούχα. Από τότε καθιερώνεται η χρήση της ονομασίας «Γιουσουρούμ», λόγω της ύπαρξης του εμπορικού καταστήματος του ομώνυμου Εβραίου εμπόρου. Δεν είναι λίγοι αυτοί που όταν πρόκειται να επισκεφθούν το Μοναστηράκι και την πλατεία Αβησσυνίας, συνήθως τα πρωινά της Κυριακής, λένε «πάμε για ψώνια στο Γιουσουρούμ».
Μετά τον θάνατο του Νώε Γιουσουρούμ, το εμπορικό κατάστημα το διατήρησε ο γιος του Ηλίας, ο οποίος διετέλεσε και αντιπρόεδρος του Σωματείου Παλαιοπωλών κατά την περίοδο 1890-1920.
Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους οι Γιουσουρούμ άνοιξαν το περίφημο «Κατάστημα Συμμαχικών Ειδών» στην οδό Ερμού 84, όπου παλαιότερα υπήρχαν μεγάλοι στάβλοι. Εκεί πωλούνταν μεταχειρισμένα στρατιωτικά είδη, χρήση που καθιερώθηκε στην περιοχή και ίχνη της σώζονται μέχρι τις ημέρες μας. Οι άνδρες της οικογένειας –κλάδοι της οποίας υπάρχουν και σήμερα– διακρίθηκαν στους πολέμους.

http://mikros-romios.gr/giousouroum/

ΚΑΡΛΟΜΑΓΝΟΣ ( 742 ή 747 – 28 Ιανουαρίου 814)

 

ΚΑΡΛΟΜΑΓΝΟΣ ( 742 ή 747 – 28 Ιανουαρίου 814)

O Καρλομάγνος ή Κάρολος ο Μέγας (Γερμανικά: Karl der Große, Λατινικά: Carolus Magnus, Γαλλικά: Charlemagne) ήταν βασιλιάς των Φράγκων από το 771 έως το 814 και βασιλιάς των Λομβαρδών από το 774.
Μετά το θάνατο του Πιπίνου το βασίλειο μοιράστηκε μεταξύ του Καρλομάγνου και του αδελφού του Καρλομάνου. Ο Κάρολος πήρε τα εξωτερικά μέρη του βασιλείου, που συνορεύει με τη θάλασσα και τις βόρειες περιοχές (Αυστρασία) ενώ ο Καρλομάνος πήρε τις εσώτερες περιοχές (Νευστρία), που συνορεύουν με την Ιταλία.

Ο Καρλομάνος πέθανε στις 4 Δεκεμβρίου του 771 αφήνοντας τον Καρλομάγνο ηγέτη ενός επανενωμένου βασιλείου των Φράγκων.

Αμέσως μετά από αυτό, βάδισε εναντίον των Λομβαρδών στην Ιταλία. Στα 774 καθαίρεσε τον βασιλιά τους Desiderius και στέφθηκε ο ίδιος βασιλιάς των Λομβαρδών, ενώνοντας το βασίλειο της Ιταλίας με το φραγκικό στέμμα.

Ο Καρλομάγνος συμμετείχε σε όλες τις μάχες οι οποίες έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της βασιλείας του. Μετά από τριάντα έτη πολέμου και 18 μάχες, κατέκτησε τη Σαξωνία, ένας στόχος που ήταν το άπιαστο όνειρο του Αυτοκράτορα Αύγουστου.

Μια από τις δευτερεύουσες εκστρατείες του Καρλομάγνου έμελλε να γίνει η διασημότερη. Το 778 οδήγησε το στρατό του στην Ισπανία εναντίον των Σαρακηνών. Στην επιστροφή οι Βάσκοι επιτέθηκαν στην οπισθοφυλακή στη βόρεια Ισπανία, και σκότωσαν τον κόμη Ρολάνδο. Ο Ρολάνδος έγινε μεγάλος ήρωας των μεσαιωνικών τραγουδιών και των ρομαντικών μυθιστορημάτων.

Το 797 ή το 801 ο χαλίφης της Βαγδάτης Χαρούν αλ Ρασίντ προσέφερε στον Καρλομάγνο έναν ασιατικό ελέφαντα, τον πρώτο ιστορικά καταγεγραμμένο ελέφαντα στη βόρεια Ευρώπη, που τον ονόμασε Αbul - Abbas.
Την ημέρα των Χριστουγέννων του έτους 800 ενώ ο Κάρολος προσευχόταν γονατιστός στο ναό του Αγίου Πέτρου της Ρώμης, ο Πάπας Λέων Γ΄ τοποθέτησε μια χρυσή κορώνα στο σκυμμένο κεφάλι του βασιλιά στέφοντάς τον Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (Imperator Romanorum).
Ο Καρλομάγνος λέγεται πως εξεπλάγη από τη στέψη, δηλώνοντας ότι δεν θα είχε μπει στην εκκλησία αν ήξερε το σχέδιο του Πάπα. Εντούτοις, μερικοί ιστορικοί λένε ότι ο Πάπας δεν θα είχε τολμήσει να ενεργήσει χωρίς την έγκριση του Καρλομάγνου.

Ο Καρλομάγνος δεν έκανε χρήση του τίτλου Imperator Romanorum («Ρωμαίος Αυτοκράτορας», που αποτελούσε τίτλο του Αυτοκράτορα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας) αλλά του τίτλου Imperator Romanum gubernans Imperium («Αυτοκράτορας που κυβερνά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία»). Πιθανώς ο Καρλομάγνος να το θεωρούσε αυτό δείγμα μετριοπάθειας, καθώς επιζητούσε να διασφαλίσει πρώτα τη Βυζαντινή αναγνώρισή του ως Αυτοκράτορα, δηλαδή ως συναυτοκράτορα ή συγκυβερνήτη του Βυζαντινού άρχοντα.

Συνεχίζοντας τις μεταρρυθμίσεις του πατέρα του, ο Καρλομάγνος κατήργησε το βασιζόμενο στο χρυσό σόλιδο νομισματικό σύστημα. Καθιέρωσε νέα μονάδα, τη λίβρα — χρηματική μονάδα και μονάδα βάρους — η οποία άξιζε 20 σολίδους ή 240 δηνάρια.

Ο Καρλομάγνος δεν σταμάτησε ποτέ να μορφώνεται. Έφερε στην Αυλή του στο Άαχεν έναν Άγγλο μοναχό τον Αλκουίνο, και διάφορους άλλους δασκαλούς. Στο Άαχεν δημιουργήθηκε σημαντική σχολή και ιστορικοί μιλάνε για την Καρολίγγεια αναγέννηση που συνοδεύεται με τη βασιλεία του Καρλομάγνου. Έχτισε πλήθος παλατιών (γερμ. Pfalz) σε όλη την επικράτεια του βασιλείου του, όπου διέμενε κατά τις περιοδείες του ανά τη χώρα. Το μεγαλοπρεπέστερο χτίστηκε στο Άαχεν, το οποίο αποτελούσε και την αγαπημένη του πόλη, όπου διέμεινε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του. Έμαθε να διαβάζει λατινικά και λίγα ελληνικά αλλά δεν κατάφερε να μάθει γραφή.
Οργάνωσε την αυτοκρατορία του σε 350 κομητείες, που κάθε μια διοικούνταν από έναν διορισμένο κόμη. Οι κόμητες υπηρετούσαν όπως οι δικαστές, οι διοικητές, και τα μέλη των εκκλησιαστικών δικαστηρίων.

Όταν ο Καρλομάγνος πέθανε στις 28 Ιανουαρίου του 814, ετάφη στον δικό του καθεδρικό ναό στο Άαχεν. ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ - ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ

30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ - ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ
"H ιστορία καθιέρωσης της εορτής της εκπαίδευσης "

(Τους τρεις μεγίστους φωστήρας της τρισηλίου Θεότητος, τους την Οικουμένην ακτίσι, δογμάτων Θείων πυρσεύσαντας , τους μελιρρύτους ποταμούς της σοφίας, τους την κτίσιν πάσαν, Θεογνωσίας νάμασι καταρδεύσαντας, Bασίλειoν τον μέγαν, και τον θεολόγον Γρηγόριον, συν τω κλεινώ Ιωάννη, τω την γλώτταν χρυσόρρημονι. Πάντες οι των λόγων αυτών ερασταί, συνελθόντες ύμνοις τιμήσωμεν, αυτοί γαρ τη Τριάδι υπέρ ημών αεί πρεσβεύουσιν.) Πριν την ίδρυση του Ελληνικού κράτους Η αυτονόμηση της εορτής από το εκκλησιαστικό πλαίσιο και η θεσμοθέτησή της ως σχολικής εκδήλωσης δεν αναφέρεται πριν από τον 19ο αιώνα. Προηγείται αυτής, σύμφωνα με την ιστορικό Έφη Γαζή, η τέλεση μνημοσύνου την ημέρα της εορτής των Τριών Ιεραρχών, για τους χορηγούς σχολείων στη συνοικία Σταυροδρόμι της Κωνσταντινούπολης από τον Πατριάρχη Καλλίνικο Ε΄ το 1805. Άλλη μια αναφορά υπάρχει για την Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης και τον εορτασμό κατά την 30η Ιανουαρίου της μνήμης των ευεργετών και συνδρομητών του σχολείου από το 1812-1813. Στην Ιόνιο Ακαδημία οι Τρεις Ιεράρχες θεωρούνται και τιμώνται ως οι προστάτες της από τη σύστασή της (1824-1826). Μετά την ίδρυση του Ελληνικού κράτους

Οι διαδικασίες καθιέρωσης της εορτής ως εκπαιδευτικής συνδέονται με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών όταν σε συνεδρίαση του Ακαδημαϊκού Συμβουλίου, στις 9 Αυγούστου του 1841 η οποία πραγματοποιήθηκε με αφορμή τον θάνατο του Δημήτριου Μαυροκορδάτου, καθηγητή του ιδρύματος, και δωρεάς της οικίας του θανόντος, από τον πατέρα του, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, θέλησαν να τον τιμήσουν. Τελικά προκρίθηκε η καθιέρωση μνημοσύνου υπέρ των ευεργετών του Πανεπιστημίου κατά την εκκλησιαστική εορτή των Τριών Ιεραρχών. Ο πρώτος εορτασμός-μνημόσυνο πραγματοποιήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1842.Η πραγματική θεσμοθέτηση της εορτής όμως θα καθυστερήσει: θα πραγματοποιηθεί το 1911 όταν το ανώτατο αυτό ακαδημαϊκό ίδρυμα θα αποκτήσει τον καινούργιο οργανισμό του και μέσα σ΄ αυτόν θα προσδιορίσει και τις εορτές του. Εκκλησιαστικοπολιτικές και ιδεολογικές παράμετροι της καθιέρωσης της εκπαιδευτικής εορτής Είναι η εποχή που το ζήτημα της αυτοκεφαλίας της Ελλαδικής Εκκλησίας και των συνακόλουθων αντιδράσεων αποτελεί μέιζον πολιτικό θέμα. Οι σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Φαναρίου, αλλά και Ελληνικού Βασιλείου και Ρωσίας είναι ψυχρές έως τεταμένες. Παράλληλα είχαν αρθρωθεί επιφυλάξεις για τον ρόλο του νεοπαγούς θεσμού του Πανεπιστημίου και το αν θα εκτόπιζε την Εκκλησία από τα εκπαιδευτικά πράγματα κι αν θα ήταν φιλικά προσκείμενος στη θρησκεία. Όπως επισημαίνει η Έφη Γαζή, η καθιέρωση της πανεπιστημιακής αυτής εορτής στα μέσα του 19ου αιώνα εγκράφεται στα πλαίσια της «απόσεισης των κατηγοριών περί αθεΐας» στην «προβολή και του Πανεπιστημίου ως χώρου διαφύλαξης παραδοσιακών αξιών» και στη «σύνδεσή του με την αυτοκέφαλη Εκκλησία».Από την τρίτη δεκαετία του 19ου αιώνα «αδιάκοπη είναι η διασταύρωση της επίσημης θρησκευτικής ζωής με την κοσμική ελληνική ζωή».Κι αυτό αποτυπώνει μεταξύ άλλων η καθιέρωση της συγκεκριμένης εορτής. ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Τρώμε κρέας «ντοπαρισμένο»

 

 

 

 

 

 

"Η τροφή μας το φάρμακό μας"

Λυπάμαι που σας το λέω, αλλά πρέπει να ξέρετε...

Όσοι καταναλώνουν κρέατα, παίρνουν και αντιβίωση!!!!

Ναι, σωστά διαβάσατε. Πρόκειται για τα αντιβιοτικά, που δίνουν με το κιλό στα ζωντανά και που συνεχίζουν να τα "συνοδεύουν" ακόμη, όταν βρεθούν στο πιάτο μας...

Μια έρευνα που μόλις δημοσιεύθηκε (Ιανουάριος 2011) στο έγκριτο αμερικανικό επιστημονικό έντυπο Foodborne Pathogens and Disease καταδεικνύει ότι τα παραγωγικά ζώα στη χώρα μας -και όχι μόνον- «ντοπάρονται» με μεγάλες ποσότητες αντιβιοτικών με συνέπεια ορισμένα στελέχη βακτηρίων να έχουν γίνει ιδιαιτέρως ανθεκτικά στα συγκεκριμένα φάρμακα.

Ερευνητές του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων συνέλεξαν δείγματα κρέατος ή κρεατοσκευασμάτων από σούπερ μάρκετ, εστιατόρια και καταστήματα πώλησης ντόπιων τροφίμων στη Βορειοδυτική Ελλάδα και βρήκαν ότι το κρέας αν δεν μαγειρευτεί σωστά μπορεί να αποτελεί μια πηγή ανθεκτικών βακτηριδίων, τα οποία θα μπορούσαν να απειλήσουν, μέσω της τροφικής αλυσίδας, την υγεία μας.
http://proionta-tis-fisis.blogspot.gr/2013/01/blog-post_4097.html
Τρώμε κρέας «ντοπαρισμένο» με Αντιβιοτικά - ( Έρευνα Πανεπιστημίου Ιωαννίνων )

Σούπερ βακτηρίδια τα οποία δυνάμωσαν «τρώγοντας» αντιβιοτικά απειλούν την υγεία μας! Οι επιστήμονες ανέλυσαν 428 ακατέργαστα δείγματα ωμού κρέατος (αρνί, κατσίκι, χοιρινό, βόειο και κοτόπουλο).Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που απομονώθηκαν εξετάστηκαν ως προς την ευαισθησία τους σε 19 κοινά αντιβιοτικά που χορηγούνται σε ανθρώπους.
Μια έρευνα που μόλις δημοσιεύθηκε (Ιανουάριος 2011) στο έγκριτο αμερικανικό επιστημονικό έντυπο Foodborne Pathogens and Disease καταδεικνύει ότι τα παραγωγικά ζώα στη χώρα μας -και όχι μόνον- «ντοπάρονται» με μεγάλες ποσότητες αντιβιοτικών με συνέπεια ορισμένα στελέχη βακτηρίων να έχουν γίνει ιδιαιτέρως ανθεκτικά στα συγκεκριμένα φάρμακα.
Ερευνητές του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων συνέλεξαν δείγματα κρέατος ή κρεατοσκευασμάτων από σούπερ μάρκετ, εστιατόρια και καταστήματα πώλησης ντόπιων τροφίμων στη Βορειοδυτική Ελλάδα και βρήκαν ότι το κρέας αν δεν μαγειρευτεί σωστά μπορεί να αποτελεί μια πηγή ανθεκτικών βακτηριδίων, τα οποία θα μπορούσαν να απειλήσουν, μέσω της τροφικής αλυσίδας, την υγεία μας.
Ο κίνδυνος, σύμφωνα με την επιστημονική υπεύθυνη της μελέτης αναπληρώτρια καθηγήτρια κυρία Χρυσάνθη Παπαδοπούλου είναι να προσβληθεί ο καταναλωτής από σταφυλόκοκκο, εντεροβακτηρίδιο, σαλμονέλα ή άλλον παθογόνο μικροοργανισμό και να μην υπάρχει αντιβιοτικό για να αντιμετωπίσει τη μόλυνση, καθώς τα στελέχη των βακτηρίων έχουν γίνει πια ιδιαίτερα ανθεκτικά.
Ειδικότερα, οι επιστήμονες, σε μια περίοδο τριών ετών, ανέλυσαν 428 ακατέργαστα δείγματα ωμού κρέατος (αρνί, κατσίκι, χοιρινό, βόειο και κοτόπουλο) καθώς και επεξεργασμένα δείγματα τροφίμων ζωικής προέλευσης (π.χ. φιλέτα γαλοπούλας, σαλάμι,, κιμά από γέμιση φαγητών και φέτες ψητού μοσχαριού). Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που απομονώθηκαν από τα ανεπεξέργαστα δείγματα εξετάστηκαν ως προς την ευαισθησία τους σε 19 κοινά αντιβιοτικά που χορηγούνται σε ανθρώπους.

Η Αμερικανική Εταιρεία Μικροβιολογίας σε έκθεσή της αναφέρει ότι η «μάχη ενάντια στην αντίσταση των βακτηρίων στα αντιβιοτικά είναι ένας πόλεμος που δεν πρόκειται να νικήσουμε ποτέ»
Συνολικά απομονώθηκαν 157 στελέχη κολοβακτηριδίου (Escherichia coli), 25 γερσίνια (Yersinia enterocolitica), 57 σταφυλόκοκκου (Staphylococcus aureus), 57 εντεροκόκκου (Enterococcus spp.), 4 σαλμονελλών (Salmonella spp) και 3 καμπυλοβακτηριδίου (Campylobacter jejuni). Από αυτά, πολύ μικρό ποσοστό βρέθηκε ευαίσθητο στα αντιβιοτικά.
Είναι χαρακτηριστικό ότι όσα στελέχη κολοβακτηριδίου (E. Coli) απομονώθηκαν σε κοτόπουλα είχαν υψηλή αντίσταση ακόμη και στα πιο ισχυρά όπλα που διαθέτει αυτή τη στιγμή η επιστήμη όπως είναι η αντιβιοτική ουσία σιπροφλοξασίνη. Τα στελέχη σταφυλοκόκκου (S. Aureus) από το αιγοπρόβειο κρέας είχε αντίσταση στην κλινδαμυκίνη ενώ από το χοιρινό στην ουσία σιπροφλοξασίνη. Από τους εντεροκόκκους περισσότεροι από 20% βρέθηκαν ανθεκτικοί στη βανκομυκίνη.
Αντίστοιχα, τα περισσότερα βακτήρια (60%) που απομονώθηκαν στο αιγοπρόβειο κρέας παρουσίασαν αντίσταση στη νιτροφουραντοΐνη. Τα βακτήρια από το χοιρινό κρέας αλλά και στο κοτόπουλο είχαν αντίσταση στην τετρακυκλίνη (62.5%) ενώ από το αιγοπρόβειο κρέας στην αμινογλυκοσίδη. Υψηλή αντίσταση στην αμπικιλλίνη παρατηρήθηκε σε γερσίνιες ενώ όλα τα καμπυλοβακτηρίδια που απομονώθηκαν βρέθηκαν ανθεκτικά τόσο στην αμπικιλλίνη όσο και στις ουσίες κεφαλοθίνη και σεφουροξίμη.
Παρόμοια αποτελέσματα έχουν βρεθεί και σε άλλες αναπτυγμένες χώρες. Στην τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (2010), για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, αναφέρονται αντοχές του κολοβακτηριδίου το οποίο απομονώνεται σε κοτόπουλα οι οποίες φθάνουν στο 44% για ορισμένα αντιβιοτικά, ενώ οι αντίστοιχες αντοχές κολοβακτηριδίου από χοιρινά φθάνουν το 68%.
Η ανεξέλεγκτη χορήγηση αντιβιοτικών σε ανθρώπους και ζώα έχει κάνει τα βακτήρια ανθεκτικά. Υπάρχει λύση; Η Αμερικανική Εταιρεία Μικροβιολογίας σε έκθεσή της αναφέρει ότι "η μάχη ενάντια στην αντίσταση των βακτηρίων στα αντιβιοτικά είναι ένας πόλεμος που δεν πρόκειται να νικήσουμε ποτέ". Η διαπίστωση αυτή βρίσκει σύμφωνη και την κυρία Παπαδοπούλου. Όπως αναφέρει «τα βακτήρια έχουν καταπληκτικές ικανότητες προσαρμογής που εμείς δεν τις έχουμε. Έχουν τη δυνατότητα να επιζούν σε ακραίες συνθήκες ζωής και στα πλέον αντίξοα περιβάλλοντα όπου εμείς δεν μπορούμε να επιζήσουμε. Πιστεύω οτι παρά τις απαγορεύσεις της ΕΕ όσον αφορά την χορήγηση αντιβιοτικών για μη θεραπευτικούς λόγους, ήδη έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε ανθεκτικά βακτήρια, τα οποία φυσικά θα συνεχίσουν να... κυκλοφορούν ανάμεσα μας».
Πάντως, πολλές τροφικές μολύνσεις δεν χρήζουν ιδιαίτερης θεραπείας, ωστόσο σε ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού όπως είναι τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και οι ανοσοκατασταλμένοι, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές και να οδηγήσουν ακόμη και στον θάνατο.
Tο κρέας αν δεν μαγειρευτεί σωστά μπορεί να αποτελεί μια πηγή ανθεκτικών βακτηριδίων, τα οποία θα μπορούσαν να απειλήσουν, μέσω της τροφικής αλυσίδας, την υγεία μας.
Οδηγίες για σωστή συντήρηση - Μην αφήνετε τα βακτήρια να αναπτυχθούν!
- Αποθηκεύουμε τα πιο ευπαθή τρόφιμα στο κάτω μέρος του ψυγείου που έχει μεγαλύτερη ψύξη.
- Τα πιο ευαίσθητα τρόφιμα είναι ο κιμάς, τα εντόσθια και τα θαλασσινά.
- Στη συντήρηση του ψυγείου η θερμοκρασία πρέπει να ρυθμίζεται μεταξύ +2 βαθμούς Κελσίου και + 4 βαθμούς Κελσίου
- Στην κατάψυξη η θερμοκρασία πρέπει να είναι στους -18 βαθμούς Κελσίου.
- Το φαγητό πρέπει να μπαίνει στο ψυγείο το αργότερο μία ώρα μετά το μαγείρεμα το καλοκαίρι και δύο ώρες μετά τον χειμώνα.
- Ωμά τρόφιμα ζωικής προέλευσης δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με τρόφιμα που θα καταναλωθούν ωμά ή είναι ήδη μαγειρεμένα.
Πηγή: food-isimo.blogspot.gr

Σήμερα... 30/1

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!

όπως παλιά...

εικόνες απο το παλιό λεύκωμα

πόσο μακρυά μας πάνε

μάς θυμίζουν κάτι ή μάς μαθαίνουν κάτι

μας κάνουν συναισθηματική γυμναστική

//////////

δεξί κλίκ - προβολή - φακός

 

χαρακιές - διαχρονικά φαντάσματα - που ακόμα μας στοιχειώνουν

«Όσοι το χάλκεον χέρι,

βαρύ του φόβου αισθάνονται

ζυγόν δουλείας ας έχωσι

Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία»



Ανδρέας Κάλβος



-----------------------------------------

Μοναχή το δρόμο επήρες,

εξανάλθες μοναχή·

δεν είν' εύκολες οι θύρες

εάν η χρεία τες κουρταλεί.



Διονύσιος Σολωμός

 

Μανδηλαράς Φίλιππος

http://www.i-read.i-teen.gr/author/filippos-mandilaras
Συγγραφέας

Ο Φίλιππος Μανδηλαράς γεννήθηκε το 1965 στην Αθήνα. Έχει γράψει πολλά βιβλία για παιδιά μεγάλα και μικρά, ένα μυθιστόρημα φαντασίας (Νίκη, ή αυτό που φαίνεται κι αυτό που είναι), μια συλλογή διηγημάτων για νέους (Τα Μπανανόψαρα) και τρία μυθιστορήματα για εφήβους (Κάπου ν’ ανήκεις, Ύαινες, Η ζωή σαν ασανσέρ) τα οποία αποτελούν μια άτυπη τριλογία που εξερευνά το ζήτημα της ταυτότητας στην εφηβική ηλικία. Τα τελευταία χρόνια ζει κοντά στη θάλασσα, πολύ μακριά από την Αθήνα, κι είναι πολύ χαρούμενος γι αυτό. Βιβλία του

Ζωή σαν ασανσέρ

Αθήνα, Μάιος-Ιούλιος 2011. Απειλή χρεοκοπίας, αγανάκτηση, ανεργία, κατήφεια, οργή, ακτιβισμός, κολεκτίβες, ανταλλακτήρια αγαθών, συναυλίες, το απρόσμενο τέλος της Έιμι Γουαϊνχάουζ, οικογενειακές υποθέσεις, απόπειρες ενηλικίωσης, έρωτες, φιλίες, απογοητεύσεις… Μέσα σε όλα αυτά, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι συναντιούνται με τον πιο παράδοξο τρόπο την τελευταία βροχερή μέρα της άνοιξης. Ο ένας τρέχει για να φύγει από τη μιζέρια του σπιτιού του, η άλλη ακολουθεί, παρά τη θέλησή της, τον πατέρα της στις παρακινδυνευμένες ακτιβιστικές του πράξεις. Η συνάντησή τους δε θα διαρκέσει πάνω από δύο λεπτά (κι...

Ύαινες
Έναν Αύγουστο η χώρα χρεοκοπεί. Κυβερνώντες και κατέχοντες εγκαταλείπουν γρήγορα τη χώρα και πίσω μένουν οι πολλοί. Μέσα σ’ αυτούς κι η Μάρθα, μια δεκαεξάχρονη από τα βόρεια προάστια που, από τη μία μέρα στην άλλη, καλείται να επιβιώσει δίχως σπίτι και δίχως χρήματα σε μια λεηλατημένη Αθήνα η οποία έχει γίνει πεδίο μάχης μεταξύ συμμοριών. Δίχως να το καταλάβει, μπαίνει στο στόχαστρο ενός παντοδύναμου υπερπατριώτη και, από τη μία στιγμή στην άλλη, βρίσκεται κατηγορούμενη και στη συνέχεια καταζητούμενη για ένα σωρό εγκλήματα απ’ τα οποία ελάχιστα έχει διαπράξει. Στην...



Κάπου ν' ανήκεις Ο Γιάννης είναι μόλις δεκαπέντε χρονών, αλλά η ζωή του, όπως την αφηγείται ένα βράδυ στην Ανθή, είναι γεμάτη ανατροπές που οφείλονται στην ανάγκη του ν’ ανήκει κάπου. Ο ίδιος, όμως, μοιάζει να μη χωράει πουθενά. Μεγαλωμένος στην Τούμπα, δίπλα στο γήπεδο του ΠΑΟΚ, με νονό «τρελαμένο παοκτζή», ήταν φυσιολογικό να υποστηρίζει την ομάδα. Όλα αλλάζουν, όμως, όταν αρχίζει να παίζει ο ίδιος μπάλα, στη θέση του τερματοφύλακα. Εκεί διαμορφώνει άποψη («φιλόσοφο της μπάλας» τον αποκαλεί η Ανθή), διαχωρίζεται από το πλήθος και επιλέγει να ακολουθήσει τον δικό του δρόμο ως αόρατος. Μόνο που η τύχη το...

Συμβολισμοί στον Ερωτόκριτο

Αναδημοσίευση άρθρου από την Νέα Ακρόπολη

Συμβολισμοί στον Ερωτόκριτο

O ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ είναι ένα ποίημα ιδιαίτερα γνωστό όσο και αγαπητό. Γραμμένο από τον ενετο-κρητικής καταγωγής Βιτσέντζο Κορνάρο, υμνεί αξίες και αρετές αθάνατες αλλά και τόσο αναγνωρίσιμες από τις ιπποτικές Ψυχές.

Πριν γίνει αναφορά στην υπόθεση και στους συμβολισμούς που ενυπάρχουν στο έπος, είναι αρκετά σημαντικό να αναφερθούν κάποια στοιχεία σχετικά με τον κόσμο που παρουσιάζεται στο υπέροχο αυτό λογοτέχνημα.

Ο μυθικός, λοιπόν, κόσμος του Ερωτόκριτου είναι μια σύνθεση από διάφορες ιστορικές περιόδους. Έτσι, η υπόθεση εξυφαίνεται σε ένα ιπποτικό περιβάλλον εμποτισμένο από ενετικά χαρακτηριστικά παρότι οι Ενετοί δεν αναφέρονται. Αντιθέτως, ο φυσικός χώρος είναι η αρχαία Αθήνα που χαρακτηρίζεται ως «τση μάθησης η βρώσις και το θρονί της αφεντιάς κι ο ποταμός της γνώσης» (Α. 25-26). Όρκοι και υποσχέσεις, επικλήσεις για βοήθεια, περιγραφές ιπποτών και νταμών εμπνέονται και γίνονται με βάση τα άστρα, τον Ήλιο, το Φεγγάρι, τη γη και τον ουρανό, τις φυσικές δηλαδή αρχές και δυνάμεις, παρά το γεγονός ότι η ισχύουσα θρησκεία είναι ο Χριστιανισμός και κάθε αναφορά σε φιλοσοφίες, ιδεώδη ή «παγανισμούς» της αρχαιότητας τιμωρείται με τους πιο βάρβαρους τρόπους.
Επίσης, οι διαφορές μεταξύ ιπποτών αλλά και αντάξιων στρατών επιλύονται μέσα από το αίσθημα τιμής που έχουν και έτσι είναι σε θέση να σεβαστούν μεταξύ των συμφωνίες και να αναγνωρίσουν και να αποδεχτούν χωρίς μίση και εμπάθειες κάποιον ανώτερο από αυτούς.

Όλα αυτά τα στοιχεία, αλλά και μια πληθώρα από άλλα παρόμοια, δεν είναι τυχαία. Δεν «παντρεύονται» τυχαία η αρχαιότητα με την εποχή του ποιητή, ούτε η σύνθεση αξιών, τόπων, ονομάτων και τόσων άλλων στοιχείων γίνεται από άγνοια του ποιητή. Αντίθετα, ο Κορνάρος έχει λόγο να παρουσιάζει ως φυσικό και ενιαίο κόσμο αυτές τις ιστορικές και χρονικές «ανακρίβειες». Και ο λόγος είναι ότι το έργο αυτό μας έρχεται από πολύ μακριά, από ένα μακρινό παρελθόν που, ωστόσο, είναι πάντα παρόν μέσα στην κάθε μια ψυχή που αναζητά τις αξίες και τα ιδανικά γύρω από τα οποία αναπτύσσεται και δυναμώνει. Ο μυθικός χρόνος, η μίξη ιστορικών περιόδων είναι ξεκάθαρα δείγματα της διαχρονικότητας του ποιήματος. Ο συμβολικός και αλληγορικός του χαρακτήρας είναι το διδακτικό και μυητικό στοιχείο που αναγνωρίζει ο άνθρωπος μέσα του όσα χρόνια κι αν περάσουν από τη συγγραφή του και για αυτό ο Ερωτόκριτος είναι πάντα επίκαιρος.

Περιληπτικά, το έργο μας λέει τα εξής:

Είμαστε στην προχριστιανική αρχαία Αθήνα, όπου ζει ο βασιλιάς Ηράκλης με τη σύζυγό του Αρτέμη και την πεντάμορφη κόρη τους Αρετούσα, η οποία γίνεται χωρίς να το ξέρει ο μεγάλος μα και κρυφός έρωτας του Ερωτόκριτου, γιου ενός φρόνιμου συμβούλου του αθηναίου βασιλιά. Ο νέος, προκειμένου να πολεμήσει τη στεναχώρια του για την ταξική τους διαφορά, καταφεύγει σε γλυκές νυχτερινές καντάδες που αφιερώνει στην Αρετούσα κάτω από το παραθύρι της. Η νέα ακούει τα τραγούδια με προσοχή και αρχίζει να συμπαθεί τον άγνωστο τραγουδιστή. Όμως και οι γονείς της θέλουν να τον γνωρίσουν και για αυτό προσπαθούν δυο φορές να προκαλέσουν τη φανέρωσή του χωρίς, ωστόσο, επιτυχία. Η Φροσύνη, νένα της Αρετούσας, και ο Πολύδωρος, φίλος του Ερωτόκριτου, προσπαθούν να συμβουλέψουν τους νέους και τους προειδοποιούν για τους κινδύνους που κρύβει το ερωτικό πάθος. Ο Ερωτόκριτος φεύγει για την Έγριπο, την Εύριπο της Χαλκίδας, για να ξεχάσει τον έρωτά του για την όμορφη Αρετούσα. Να, όμως, που κατά τη διάρκεια της αυτό-επιβαλλόμενης ξενιτιάς του νέου, ο πατέρας του, ο Πεζόστρατος, αρρωσταίνει. Η Αρετούσα τον επισκέπτεται και ανακαλύπτει τυχαία στο δωμάτιο του Ερωτόκριτου μια δικιά της ζωγραφιά φτιαγμένη από τον ίδιο και τα τραγούδια του άγνωστου τροβαδούρου της. Αντιλαμβάνεται τότε ότι ο Ερωτόκριτος ήταν ο κρυφός τραγουδιστής της και παίρνει μαζί της όλα τα χαρτιά. Ο Ερωτόκριτος διακόπτει την εξορία του και γυρνάει στην Αθήνα για να δει και να φροντίσει τον πατέρα του. Ανήσυχος ανακαλύπτει ότι τα έγγραφά του δεν βρίσκονται πια στο δωμάτιο και πληροφορείται ότι η Αρετούσα είχε μπει για λίγο στην κάμαρά του. Εξαιτίας του φόβου του για τις πιθανές συνέπειες της αποκάλυψής του, προφασίζεται ασθένεια και μένει στο σπίτι του. Η Αρετούσα τότε του στέλνει τέσσερα δίφορα μήλα για να γιατρευτεί. Ο Ερωτόκριτος καταλαβαίνει ότι ο έρωτάς του βρίσκει ανταπόκριση, ξαναρχίζει τις συχνές του επισκέψεις στο παλάτι και οι δύο ερωτευμένοι νέοι επιβεβαιώνουν με τα μάτια την αμοιβαία τους αγάπη.

Η Αρετούσα εμφανίζεται μελαγχολική επειδή πρέπει να κρύβει τον έρωτά της και ο πατέρας της, που ακόμη αγνοεί τον λόγο, οργανώνει αγώνες κονταροχτυπήματος για να τη διασκεδάσει. Αρχοντόπουλα και αφέντες από διάφορα μέρη της χώρας παίρνουν μέρος: Μυτιλήνη, Ανάπλι, Πάτρα, Μεθώνη, οι αφέντες της Μακεδονίας, της Κύπρου, ο γιος του ρήγα του Βυζαντίου, ξένοι φοβεροί όπως ο Καραμανίτης Σπιθόλιοντας είναι μερικοί από τους αγωνιζόμενους. Στις τρομερές και επιβλητικές μάχες τελικός νικητής εμφανίζεται ο Ερωτόκριτος που στεφανώνεται από τα χέρια της αγαπημένης του.

Τώρα πια, η Αρετούσα δεν μπορεί να σιγάσει άλλο το πάθος της για αυτόν. Αρχίζει να συναντιέται με τον νέο της κρυφά τη νύχτα. Παρακινεί τον Ερωτόκριτο να μιλήσει στον πατέρα του και να ζητήσει για χάρη του το χέρι της Αρετούσας από τον βασιλιά. Ο άρχοντας της Αθήνας θυμώνει για την αταίριαστη πρόταση, αφού ο νέος δεν είναι από βασιλική οικογένεια, και εξορίζει τον νέο μακριά από την Αθήνα. Η Αρετούσα μαθαίνει αμέσως την αντίδραση του πατέρα της, ο οποίος ακόμη αγνοεί τα συναισθήματα που τρέφει η κόρη του, καθώς και το προξενιό που της έρχεται από το ρηγόπουλο του Βυζαντίου και αρραβωνιάζεται μυστικά τον Ερωτόκριτο το ίδιο βράδυ δίνοντάς του το δαχτυλίδι της ως δείγμα ένωσης και υπόσχεσης. Ο νέος φεύγει για την εξορία του και ζητά από τα θεϊκά άστρα και τον Ήλιο να τιμωρήσουν τον σκληρό Ηράκλη.

Ο αθηναίος βασιλιάς υποψιάζεται ότι η κόρη του αγαπά τον Ερωτόκριτο και αποφασίζει να επισπεύσει το γάμο με το ρηγόπουλο του Βυζαντίου. Η Αρετούσα αρνείται πεισματικά και ο πατέρας της διατάσσει να της κόψουν τα μαλλιά και να τη ρίξουν στη φυλακή ώσπου να αλλάξει γνώμη. Τρία χρόνια μετά, ένας εχθρός από τον Βορρά, οι Βλάχοι εισβάλλουν στη χώρα με τον βασιλιά τους Βλαντίστρατο και πολιορκούν την Αθήνα. Εμφανίζεται τότε ο Ερωτόκριτος με άλλη μορφή και σώζει το στρατό αλλά και τον βασιλιά της Αθήνας. Στην τελική μονομαχία που συμφωνείται από τους δύο αντιπάλους, ο Ερωτόκριτος νικάει τον Άριστο, ανιψιό του Βλαντίστρατου, και τον σκοτώνει.

Νικητής αλλά βαριά τραυματισμένος και πάντα μεταμφιεσμένος ο Ερωτόκριτος μεταφέρεται στο παλάτι. Γίνεται καλά, αναγνωρίζεται στο βασιλιά ως Κριτίδης και ζητά ως μόνη του ανταμοιβή τη φυλακισμένη ακόμα Αρετούσα για γυναίκα του. Την επισκέπτεται και της λέει την πρόταση του, αλλά η κόρη τον αρνείται. Για να τη δοκιμάσει ακόμη περισσότερο, της λέει ότι ο Ερωτόκριτος πέθανε και ότι το δαχτυλίδι που φορά στο χέρι του τού το έδωσε ο νέος πριν πεθάνει. Η Αρετούσα αναγνωρίζει το δαχτυλίδι που είχε δώσει σαν σημάδι στον Ερωτόκριτο πριν από τρία χρόνια, πείθεται για την αλήθεια των λόγων του «ξένου» που έχει μπροστά της και ξεσπά σε θρήνους. Τότε ο άγνωστος μελαψός νέος πείθεται για τα ειλικρινή αισθήματα της κόρης, ξαναπαίρνει την αληθινή του μορφή με τη βοήθεια ενός μαγικού υγρού και αποκαλύπτεται στην Αρετούσα. Ο βασιλιάς συμφιλιώνεται με τον Ερωτόκριτο και το ερωτευμένο και σκληρά δοκιμασμένο ζευγάρι στεφανώνεται μέσα σε μεγάλη χαρά.

Ωστόσο, το πιο σημαντικό στοιχείο είναι οι συμβολισμοί που κρύβονται μέσα στο έργο. Ήδη από τα ονόματα μπορούμε να πάρουμε μια πρώτη γεύση: είναι η Αρετούσα, η Αρετή, που συμβολίζει την Αθάνατη Ψυχή του ανθρώπου, μιας και λειτουργεί και στα δύο αυτά επίπεδα, και από την άλλη είναι ο Ερωτόκριτος, που συμβολίζει τον άνθρωπο που ερωτεύεται την Αρετή, την αιώνια Ψυχή του, και προσπαθεί να την κατακτήσει. Το όνομά του ίσως να μπορεί να αναλυθεί ως Έρωτας (Βούδι) + Κρίση (Νους) φανερώνοντάς μας, έτσι, τον Ανώτερο Νου, το Μάνας σύμφωνα με το σανσκριτικό του όνομα, που έχει ως κύρια χαρακτηριστικά του τον αλτρουισμό και την αυτοθυσία για το γενικότερο καλό. Επομένως, ο άνθρωπος μέσα από τον Θείο Έρωτα μεταλλάσσεται εντέλει συνειδητά σε Ήρωα.

Επίσης, ο Ερωτόκριτος, όντας γιος του συμβούλου του Βασιλιά, ανήκει στην Αυλή, στην τάξη των Πολεμιστών, αλλά χωρίς να το έχει αποδείξει μέχρι στιγμής εμπράκτως. Για αυτόν το λόγο έρχεται η πρώτη εξορία, που ο ίδιος επιβάλλει στον εαυτό του πιθανόν από δειλία, αφού διστάζει να φανερώσει τον έρωτά του και φοβάται την αντίδραση του Βασιλιά-νόμιμου διεκδικητή της Αρετούσας-Ψυχής. Άλλωστε, δεν ανήκει ακόμη στην βασιλική-ανώτερη γενιά. Εδώ, λοιπόν, περνά την πρώτη του μύηση και εισέρχεται στον κόσμο των Πολεμιστών.

Αυτή η πρώτη απομάκρυνση του Ερωτόκριτου από τον κόσμο που έως τώρα γνωρίζει δεν είναι κάτι άσκοπο. Συμβολίζει την εθελούσια απομόνωσή του. Σε παλιότερους, μυητικούς πολιτισμούς ο άνθρωπος που ακολουθούσε έναν πιο πνευματικό δρόμο για την αναζήτηση του εαυτού του απομακρυνόταν από τον κόσμο και το οικείο του περιβάλλον προκειμένου να αρχίσει την εκπαίδευσή του και την πορεία του προς την ανακάλυψη του Ανώτερου Εαυτού του. Εφάρμοζε, δηλαδή, το φιλοσοφικό Ιδεώδες, όπως αποκαλούνταν: άφηνε τον κόσμο των απολαύσεων και της καθημερινότητας και αποτραβιόταν στην αναζήτηση των καλών στοιχείων που είχε μέσα του, των δυνάμεων ή αλλιώς αρετών του. Αυτά θα ήταν τα όπλα που θα χρησιμοποιούσε στις όποιες δυσκολίες και αντιξοότητες θα συναντούσε στην υπόλοιπή του ζωή.

Καθώς επιστρέφει στον τόπο του, ο Ερωτόκριτος περνά την δεύτερή του μύηση, τη φυλετική, λαμβάνοντας μέρος στους αγώνες κονταροχτυπήματος που διοργανώνει ο Βασιλιάς και μετέχουν μόνο οι πιο ονομαστοί, δυνατοί, άξιοι Πολεμιστές. Νικώντας τους, ο Ερωτόκριτος αποδεικνύει την αξία του ως Πολεμιστής.

Η Αρετούσα-Ψυχή τον εμπνέει για να νικήσει και ταυτόχρονα τον ερωτεύεται. Καθώς, όμως, ο ήρωας δεν ανήκει στην κάστα των Αρχόντων, ο Βασιλιάς αρνείται την ένωση και τον εξορίζει. Παρά το γεγονός ότι ο Βασιλιάς φαίνεται να είναι ο κακός της υπόθεσης, η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Σε αυτό το σημείο του ποιήματος, παρατηρούμε κάτι που συμβαίνει σε όλους τους μύθους: αυτός που φαινομενικά είναι ο κακός, δεν είναι απαραίτητα τέτοιος αν εξετάσουμε το ζήτημα από μια πιο εσωτερική, φιλοσοφική άποψη. Με άλλα λόγια, ο Βασιλιάς ενεργεί εδώ ως Δάσκαλος που δίνει στον Μαθητή την ευκαιρία να εξελιχθεί παραπάνω.
Το ίδιο μοτίβο συναντούμε και έναν άλλο πολύ γνωστό και αγαπητό ελληνικό μύθο. Στην Οδύσσεια του Ομήρου ο Ποσειδώνας είναι αυτός που ταλαιπωρεί τον Οδυσσέα βάζοντάς του συνεχείς δυσκολίες και εμπόδια στο δρόμο του ήρωα προς την Ιθάκη. Η αλήθεια, όμως, είναι και πάλι διαφορετική. Παρότι ο θαλάσσιος θεός παρουσιάζεται να είναι ο κακός και ο δύστροπος που δεν επιτρέπει στον Οδυσσέα να γυρίσει στο σπίτι του, είναι στην πραγματικότητα αυτός που βοηθάει τον ήρωα να εξελιχθεί. Έτσι ο Οδυσσέας γίνεται πιο δυνατός, καταλάβει ποια είναι τα ελαττώματά του και ποιες οι αρετές του και πώς να τις χρησιμοποιήσει ώστε να νικήσει τα άσχημά του στοιχεία.

Για παράδειγμα, τα μικρά παιδάκια θεωρούν ως κακό το δάσκαλό τους όταν αυτός τους μαλώνει για μια ζημιά τους ή τους βάζει επιπλέον ασκήσεις. Στην πραγματικότητα, όμως, εκείνη τη στιγμή τους δίνει την ευκαιρία να μάθουν κάτι παραπάνω και να γίνουν καλύτεροι μαθητές.

Ως εκ τούτου, ο Ερωτόκριτος φεύγει ξανά, αλλά αυτή τη φορά πάει να γίνει Άρχοντας πια, όχι απλώς Πολεμιστής, ώστε να κερδίσει επάξια την Αθάνατη Ψυχή του.

Εδώ, λοιπόν, με έναν όμορφο και συμβολικό τρόπο, ο ήρωας πάει να γίνει κάτι ακόμη πιο υψηλό, πάει να εξελίξει πνευματικά τον εαυτό του ακόμη περισσότερο. Πριν φύγει, όμως, αρραβωνιάζεται κρυφά την Αρετή και αυτή του δίνει ως σημάδι αναγνώρισης ένα δαχτυλίδι της. Η υπόσχεση της ένωσης έχει πλέον δοθεί. Ήδη από την αρχαιότητα, το δαχτυλίδι συμβόλιζε ακριβώς αυτό το πράγμα: ήταν ένα σημάδι που έδενε μεταξύ τους αυτούς που έδιναν μια υπόσχεση, ένας κρίκος που τους θύμιζε την πράξη τους και τους ένωνε για όσο χρόνο ίσχυε η υπόσχεσή τους.

Τη δεύτερη φορά που επιστρέφει, είναι παρόν στην ανάγκη της πόλης του. Ένας αντάξιος αντίπαλος στρατός, οι Βλάχοι, διεκδικούν το θρόνο της σοφίας. Ο Ερωτόκριτος είναι ο Πολεμιστής εκείνος που θα δώσει την τελική μάχη με τον Άριστο, τον καλύτερο και δυνατότερο Πολεμιστή των αντιπάλων, θα τον σκοτώσει και θα κερδίσει τη μάχη.

Είναι εκπληκτική η ομοιότητα του σημείου αυτού με το ινδικό έπος Μπαγκαβάτ Γκίτα, όπου ο κεντρικός ήρωας, ο Αρζούνα, πρέπει κι αυτός να γίνει άξιος πολεμιστής, να πολεμήσει και να νικήσει έναν τρομερό αντίπαλο και να κερδίσει εντέλει το θρόνο της πόλης που η οικογένειά του είχε χάσει. Είτε πούμε ότι ο Αρζούνα νικά τον Δουριαδάνα, τον τρομερό και τελικό αντίπαλο, και κερδίζει τη Χαστιναπούρα, την Πόλη της Σοφίας που οι οικογένειά του είχε χάσει, είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα με αυτό που εξιστορείται στον Ερωτόκριτο. Ο Αρζούνα και ο Ερωτόκριτος συμβολίζουν τον Άνθρωπο-Ήρωα που μπαίνει σε διαδικασία μετάλλαξης του εαυτού του ακολουθώντας μια φιλοσοφική, πνευματική ατραπό και έτσι νικά την τελική μάχη με τον φοβερότερο αντίπαλο που στις ιστορίες αυτές ονομάζεται Δουριοδάνα ή Άριστος οι οποίοι συμβολίζουν το τελικό εμπόδιο-ελάττωμα που χρειάζεται να νικήσει ο υποψήφιος. Οι Βλάχοι, που στο ινδικό έπος αντιστοιχούν με τον μεγάλο αντίπαλο των Κουράβας, συμβολίζουν το μεγάλο πλήθος των ελαττωμάτων που ενυπάρχει στον καθένα μας και που καλούμαστε να πολεμήσουμε και να νικήσουμε.

Ένα εξίσου σημαντικό στοιχείο που αναφέρεται σχετικά με τη δεύτερη επιστροφή του Ερωτόκριτου είναι ότι η μορφή του έχει αλλάξει χάρη σε ένα μαγικό υγρό, κόλπο που χρησιμοποίησε για να μην τον αναγνωρίσουν. Επιστρέφει, λοιπόν, μαύρος. Δηλαδή, ο Ερωτόκριτος είναι πλέον ο Πολεμιστής που πραγματώνει το μαύρο αλχημικό έργο. Στις διάφορες παραδόσεις που μας έρχονται από παλιότερους πολιτισμούς αναφέρεται ότι η διαδικασία αυτή, το μαύρο αλχημικό έργο, χωρίζεται σε τρεις φάσεις: στην πρώτη ο ήρωας κατεβαίνει στα σκοτάδια του εαυτού του, ανακαλύπτει δηλαδή τα ελαττώματά του, στη δεύτερη βρίσκει ποιες είναι οι αρετές του ενώ στην τελευταία γίνεται η έξοδος από το σκοτάδι.
Έτσι και στο ποίημα αυτό, ο Ερωτόκριτος κατεβαίνει στα σκοτάδια και τις μαυρίλες του εαυτού του. Η περισυλλογή έγινε στην εξορία και τώρα είναι τα έργα. Δηλαδή το φιλοσοφικό ιδεώδες πραγματοποιήθηκε και πλέον ξεκινά η μάχη με το σκοτάδι. Παλεύει τα δικά του σκοτάδια, τα ελαττώματα και τους φόβους του, μάχεται μαζί τους αντιμετωπίζοντας τον ισχυρότατο αντίπαλο στρατό και καταφέρνει να βγει νικητής.

Ακόμη, όμως, δεν αποκαλύπτεται στην Αρετή που κάποια χρόνια τώρα είναι φυλακισμένη. Πρόκειται για την ψυχή που έχει εγκλωβιστεί στην ύλη και που περιμένει τον Πολεμιστή της να έρθει να τη σώσει από τη φυλακή και να την απελευθερώσει. Έτσι, ο μυημένος πια Πολεμιστής περνά την ψυχή από δοκιμασίες θέλοντας να διαπιστώσει την πίστη της στην ένωση που είχε προηγηθεί. Η Αρετή περνά τις δοκιμασίες και ο Ήρωας, περίλαμπρος πλέον και έχοντας την αποδοχή του Βασιλιά, ενώνεται μαζί της και γίνεται ο νέος Άρχοντας. Γίνεται, δηλαδή, ο ολοκληρωμένος Άνθρωπος που έχει κατακτήσει την Αθάνατη του Ψυχή συνειδητά.

Με αυτόν τον τρόπο ολοκληρώνεται το ποίημα και έτσι ο ποιητής του δείχνει με τρόπο κρυμμένο για τα απαίδευτα μάτια την πορεία το απλού ανθρώπου που μεταλλάσσεται σε ήρωας της Ζωής. Τίποτα, όμως, δεν μένει κρυφό από τον άνθρωπο που ξέρει να αναζητά μέσα του την αλήθεια. Ο Ερωτόκριτος είναι ο Ήρωας που βρίσκεται μέσα στον καθένα μας και περιμένει από εμάς να τον αφυπνίσουμε. Όλος αυτός ο κόσμος που παρουσιάζει το έργο, οι ήρωες, τα βασίλεια, ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα δεν βρίσκονται σε ένα χώρο απροσδιόριστο και μακρινό. Είναι μέσα μας από την αρχή και περιμένουν να τα βγάλουμε στο φως.

Για να μπορέσουμε, όμως, να κάνουμε κάτι τέτοιο χρειάζεται να μάθουμε να βλέπουμε την αιχμάλωτη Αρετούσα που ζητά ελευθερία μέσα στην καρδιά μας και να καταλάβουμε ότι σε μας μόνο βρίσκεται η δύναμη την ελευθερώσουμε.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Ερωτόκριτος, Βιτσέντζος Κορνάρος, εκδ. ΕΣΤΙΑ
2. Περιοδικό Νέα Ακρόπολη, τευχ. 18, άρθρο Συμβολισμοί στον Ερωτόκριτο, Παττακός Σάββας

Βιβλιο-κρητικά: “Το πέρασμα του ερωδιού”

"Το πέρασμα του ερωδιού", εκδοσεις βογιατζη, Κύρβα, Μπαμπης δερμιτζακης

Ένα νέο βιβλίο της Κύρβα (Φιλολογικό ψευδόνυμο της Μαρίνας Σαμπροβαλάκη, η αρχαϊκή ονομασία της Ιεράπετρας) με τίτλο “Το πέρασμα του ερωδιού”. Βιβλιοκριτική: Xαράλαμπος Δερμιτζάκης
“Πολλοί γράφουν στην κρητική ντοπιολαλιά, αλλά συνήθως στιχουργήματα μικρής έκτασης, που φιλοξενούνται σε τοπικές εφημερίδες και περιοδικά. Αυτά που τυπώνονται σε βιβλία είναι ελάχιστα.
Και σίγουρα όχι σε 227 σελίδες, όσες έχει το προηγούμενο έργο της Κύρβα (φιλολογικό ψευδώνυμο της Μαρίνας Σαμπροβαλάκη, η αρχαϊκή ονομασία της Ιεράπετρας) το «Ξεφύλλισμα ψυχής», και ακόμη πιο σίγουρα όχι σε 525 σελίδες, όσες έχει το επόμενο, «Το πέρασμα του ερωδιού».
Μετά τον αείμνηστο Ανταίο, τον Κωστή Φραγκούλη με τα «Δίφορά» του, η Μαρίνα ελπίζουμε ότι είναι the latest, και όχι the last, η μέχρι στιγμής τελευταία δηλαδή, από τους κρητικούς που διακονούν την κρητική γλώσσα με ένα ιδιαίτερα συστηματικό τρόπο, σε πολυσέλιδα βιβλία.
«Μα πιότερη τιμή τους πρέπει, όταν προβλέπουν, και πολλοί προβλέπουν», ότι η ποίηση θα πάρει καινούρια μονοπάτια, διαφορετικά από αυτά που πήραν ο Κορνάρος και ο Σολωμός, και όμως επιμένουν κρητικά.
Ο Φραγκούλης είχε απόλυτη συνείδηση γι’ αυτό. «Αγάπη πού ’ρθει πάρωρα, σα μήλο δίφορό ’ναι, απού πομένει στα κλαδιά και τα πουλιά το τρώνε», γράφει σε έναν μεταφορικό δίστιχο που μπαίνει προμετωπίδα στα «Δίφορα», με απόλυτη συνείδηση ότι γράφει εκτός εποχής.
Όπως και η Κύρβα. Όμως το δίφορό τους μήλο, τον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο, είτε τον ομοιοκατάληκτο της μαντινιάδας είτε τον ανομοιοκατάληκτο των ριζίτικων, δεν το τρώνε τα πουλιά.
Εμείς οι κρητικοί τον απολαμβάνουμε. Και ας έχουμε απόλυτη επίγνωση ότι δεν θα μπουν τα έργα τους σε καμιά μακρά ή βραχεία λίστα των πανελλήνιων λογοτεχνικών διαγωνισμών. Έχουν μπει στη βραχεία λίστα της καρδιάς μας.
Όμως γιατί μόνο στην καρδιά εμάς των κρητικών;
Η Μαρίνα κάνει στο έργο της αυτό μια υπέρβαση. Εντάξει ο ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος, όμως η γλώσσα;
Η ντοπιολαλιά σιγά σιγά υποχωρεί μπροστά στην ισοπέδωση της πανελλήνιας δημοτικής, και η Μαρίνα μπορεί να μην έχει στο νου της την ελευθερία, όπως ο Σολωμός, αυτή την έχουμε κατακτήσει εδώ και 100 χρόνια (για εμάς τους κρητικούς μιλάω, και φέτος κλείνουν ακριβώς 100 χρόνια από την ένωση), έχει όμως τη γλώσσα.
Έτσι επιμένει σε λέξεις που άκουγε μικρή, όπως κι εγώ άλλωστε, και που τώρα πια δεν θα τις ξανακούσεις στην Κρήτη. Λέει κανείς σήμερα «το κιντί», το ηλιοβασίλεμα; Ή το «βαστάι», το σπάγκο;
Και η υπέρβαση δεν είναι το ότι δεν παραθέτει γλωσσάρι στο τέλος του βιβλίου, στο οποίο πρέπει να ανατρέχει κανείς κάθε στιγμή, πράγμα άβολο (εγώ σπάνια το κάνω), αλλά υποσημειώσεις με τη σημασία των άγνωστων κρητικών λέξεων στο κάτω μέρος της σελίδας-το κάνει εξάλλου και στο «Ξεφύλλισμα ψυχής».
Η υπέρβαση είναι ότι ξαναγράφει το ποιητικό της πόνημα στο κοινό νεοελληνικό ιδίωμα. Θα μπορούσα να γράψω «μεταφράζει», όμως όταν την «μετάφραση» την κάνει ο ίδιος ο δημιουργός μπορούμε να μιλάμε για ένα ισάξιο έργο.
Γιατί στην περίπτωση αυτή δεν ισχύει αυτό που λέγεται για την ποίηση, ότι είναι αυτό που χάνεται στη μετάφραση. Αντίθετα, θα μπορούσε να συμβεί ό,τι συνέβη και με τη «μετάφραση» που έκανε ο Ναμπόκοφ της «Λολίτας» στη μητρική του γλώσσα, στα ρώσικα, που λέγεται ότι είναι καλύτερη από το αγγλικό πρωτότυπο κείμενο.
Δεν πρόκειται για μεταφραστικό λοιπόν άθλο, αλλά για συγγραφικό. Ας παραθέσουμε όμως ένα δείγμα, αμέσως από την αρχή, από τον πρόλογο.
Από το κρητικό ιδίωμα:
«Κόκκινο βαστάι δεμένο, στη μια χέρα μπουρλιασμένο,
φυλαχτό κι ενθύμιο αγάπης, φυλαχτό που θέλει ο Μάρτης
αργοπχιαίνει η ανέμη, με το όργο τσης ζωσμένη,
Μοιάζει πετάρας στο γυαλί, η σκέψη, μεθυσμένη.
Όντες τση σάσει κάθεται και πάλι όντες τση σάσει
την ανεξά τση σα δα βρει, όλα δα τα λογιάσει,
Καλά, κακά, γλυκά, πικρά, ντρέτα δα λογαριάσει
κι ανέ λαθέψει και ποθές… τα λάθη για τσ’ ανθρώπους!
ασπριδερούς, μαυριδερούς, σ’ όπχιους κι αν είναι τόπους».
Και στην κοινή νεοελληνική:
«Κόκκινη κλωστή δεμένη, στο ένα χέρι περασμένη,
φυλαχτό κι ενθύμιο αγάπης, φυλαχτό που θέλει ο Μάρτης.
Αργοπάει η ανέμη με το νήμα στολισμένη,
σαν πεταλούδα στο γυαλί, η σκέψη, μεθυσμένη.
Σαν βολευτεί αναπαύεται κι αν την ξαναβολέψει,
την ευκολία σαν θα βρει, θα μου νοικοκυρέψει,
καλά, κακά, γλυκά, πικρά, σωστά θα λογαριάσει
κι αν θα λαθέψει πουθενά… τα λάθη για ανθρώπους!
Ασπριδερούς, μαυριδερούς, σ’ όποιους κι αν είναι τόπους».
Εδώ αξίζει να αναφέρουμε μια έξυπνη επινόηση για την απόδοση της προφοράς. Η Μαρίνα δεν γράφει «όποιους» αλλά «όπχιους», αφού ανάμεσα στο «π» ακολουθούμενο από τον ήχο «ι» ακούγεται ένα «χ». Πιο πάνω επίσης διαβάζουμε «αργοπχιαίνει».
Σε αντίθεση με τη θεματική του άλλου της ποιητικού έργου «Ξεφύλλισμα ψυχής», που ήταν η πρώτη αγάπη, εδώ δεν έχουμε ένα μόνο θέμα.
Στην πραγματικότητα το έργο έχει τη μορφή μιας ποιητικής συλλογής, με τη διαφορά βέβαια ότι κάθε ποίημα είναι πολύστιχο, ή καλύτερα πολυσέλιδο, σε αντίθεση με τα ποιήματα σύγχρονων ποιητών που είναι συνήθως ποιήματα της μιας σελίδας.
Στα 59 ποιήματα του βιβλίου αντιστοιχούν κατά μέσον όρο εννιά σελίδες στο καθένα. Όχι και λίγες. Και οι θεματικές που καλύπτει είναι διάφορες. Υπάρχουν ποιήματα για το χωριό της, τη Βαϊνιά της Ιεράπετρας, αλλά και για διάφορες άλλες περιοχές της Κρήτης.
Οι αρχαιολογικοί χώροι όπως η Κνωσός και η αρχαία Ελεύθερνα δεν λείπουν, όπως και το Αρκάδι φυσικά, ορόσημο των κρητικών ξεσηκωμών. Μνήμες, επεισόδια και πρόσωπα από την παιδική της ηλικία κατέχουν επίσης μια σημαντική θέση.
«Θαρρώ πως είναι Κυριακή, σκόλασμα λειτουργίας
πως ανημένει ο Μπισκουής στη μέση της πλατείας.
Σα να θωρώ το παστρικό καρότσι φορτωμένο,
τα τζαμιλίκια του θαμπά, στσ’ αχνούς μέσα πνιμένο.
Σάμαλη, τρίγωνα, κι α πεις για τα ζεστά μπουρέκια,
διάλε τσ’ απολυμάρες τως, διάλε τως τα φελέκια,
ήτονε σκέτος πειρασμός, ομπρός στην… αφραγκία,
σαν υστεροαμάρτημα μετά τη λειτουργία». (σελ. 435).
Σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα και θέματα όπως η παγκοσμιοποίηση την απασχολούν:
«Μιλιούνε μελιστάλαχτα, μα δε μας εξηγούνε,
παγκοσμιοποίηση σαν λεν , ήντα σκατά ’νογούνε» (σελ. 61).
Τέλος έχουμε τα γεμάτα λυρισμό ποιήματά της για τα πάτρια εδάφη, με την ιπτάμενη πανίδα να την συγκινεί ιδιαίτερα: ο ερωδιός, το χελιδόνι, αλλά και η πέρδικα:
«Στσι ρεματιές και στσι πηγές, καρτέρι στην ψυχή μου,
στένανε οι πετροπέρδικες μην είμαι αμοναχή μου.
Γυρίστρα η μνήμη πορπατεί, σε πράμα δε δειλιάζει,
ανάργια-ανάργια σύρνεται ποτές δεν παγουδιάζει» (σελ. 81).
Η αξία του «Περάσματος του ερωδιού» δεν βρίσκεται μόνο στη χρήση της κρητικής ντοπιολαλιάς ούτε στο ογκώδες του έργου, όπως και η αξία της «Οδύσσειας» του Καζαντζάκη δεν βρίσκεται στους 33.333 στίχους της.
Ούτε και στη «δίγλωσση» απόδοσή του, παρόλο που συνιστά μια εξαιρετική πρωτοτυπία. Βρίσκεται και στη λογοτεχνικότητά του: στην στιχουργική ικανότητα, στη λυρική ευαισθησία, στην τολμηρότητα της σκέψης. Το έργο αυτό είναι πραγματικά ένα έργο-μνημείο. “

Αισχύλος, 525-456π.Χ.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Ο Αισχύλος ήταν γιος του Ευφορίωνα και η οικογένεια του ανήκε στην αγροτική αριστοκρατία, αυτή των Ευπατρίδων. Από μικρός ασχολήθηκε δίπλα στον πατέρα του. Το όνομα του ήταν σχετικό με την πράξη του κουρέματος των κοπαδιών.


Γεννήθηκε το 525 π.Χ. στην Ελευσίνα, μια πόλη κοντά στην Αθήνα που υπήρξε ένα αρχαίο κέντρο των Μυστηρίων.

Από μικρός είχε οράματα για το θαυμαστό μέλλον του ως τραγικός ποιητής, ενώ σύμφωνα με κάποιο θρύλο, ο θεός Διόνυσος παρουσιάστηκε στο νεαρό Αισχύλο και τον παρακίνησε να καταπιαστεί
Η ευγενική καταγωγή του, η αριστοκρατική ανατροφή του, η δημοκρατική ελευθερία, το θρησκευτικό-μυστικιστικό περιβάλλον της Ελευσίνας με την λατρεία της Δήμητρας και οι μεγάλοι εθνικοί αγώνες των Ελλήνων εναντίον των Περσών, συνετέλεσαν ώστε να διαπλαστεί ο ευσεβής και γενναίος χαρακτήρας του ποιητή και το υψηλό φρόνημα που τον διέκρινε.

Ο Αισχύλος αναφέρεται ανάμεσα στους μυημένους στα Μυστήρια της Ελευσίνας και λέγεται ότι είχε εκπαιδευτεί στην Πυθαγόρεια Σχολή.


Ήταν άνθρωπος βαθιά θρησκευόμενος και έδωσε στα έργα του ένα τελετουργικό χαρακτήρα, παρουσιάζοντας τους ήρωες ενταγμένους σε μια συμπαντική νομοτέλεια μέσω της οποίας μπορούν να πορευτούν.

Ο Αισχύλος χαρακτηρίζεται ως ο Πατέρας της Τραγωδίας. Σε σχέση με τους άλλους δύο μεγάλους ομότεχνούς του, στον Αισχύλο αποδίδεται το ύψος, στο Σοφοκλή το κάλλος και στον Ευριπίδη το πάθος.

Ο Αριστοφάνης στους Βατράχους, περιγράφει την ιδιοσυγκρασία του ως περήφανη και αυστηρή, τα συναισθήματα του ως καθαρά και ευγενή, τη μεγαλοφυΐα του εφευρετική, το ύφος του υψηλό, τολμηρό και βίαιο, πλήρες καλολογικών στοιχείων, ενώ διατηρούσε ένα μέρος της αρχαίας απλότητας και της αγροίκας αγένειας.

Ο Αισχύλος ήταν της γενιάς των Μηδικών Πολέμων, γαλουχημένος με την αρετή της αγάπης προς την πατρίδα του και την ελευθερία, και πολέμησε με μεγάλο θάρρος στις μάχες του Μαραθώνα, της Σαλαμίνας και πιθανόν των Πλαταιών. Στην πρώτη μάλιστα από αυτές πληγώθηκε. Ίσως στην σημερινή εποχή να φαίνεται περίεργο, ότι, ένας άνθρωπος που θεωρείται μια από τις πνευματικές κορυφές της ανθρωπότητας, θεωρούσε μεγαλύτερη τιμή το ότι υπήρξε πολεμιστής παρά ένας ειρηνικός πολίτης. Αυτό είναι ενδεικτικό της διαφορετικής αντίληψης της ζωής και της αξίας που δίνουν στα γεγονότα οι άνθρωποι στο πέρασμα των αιώνων. Αυτήν την αξία που έδινε ο Αισχύλος στην πολεμική του δράση στην υπηρεσία της πατρίδας, μπορούμε να εκτιμήσουμε στο κείμενο του επιτύμβιου επιγράμματος, που ο ίδιος σύνθεσε και έλεγε:

«Αισχύλον Ευφορίωνος Αθηναίον τόδε κεύθει μνήμα καταφθίμενον πυροφόροιο Γέλας, αλκήν δ’ ευδόκιμον Μαραθώνιον άλσος αν είποι και βαθυχαιτήεις Μήδος επιστάμενος».
Ταξίδεψε δυο φορές στη Σικελία. Στο πρώτο ταξίδι, το 471 π.Χ., ήταν καλεσμένος από τον φιλότεχνο τύραννο των Συρακουσών Ιέρωνα για να διδάξει τις τραγωδίες του. Εκεί θα γράψει την Αίτνα, προς τιμήν της ομώνυμης πόλης που ο Ιέρωνας ανακατασκεύασε στα ερείπια της αρχαίας πόλης που καταστράφηκε από το ηφαίστειο.

Δεν ξέρουμε πόσα έργα ακριβώς έγραψε ο Αισχύλος. Έχουν σωθεί σε καταλόγους βιβλιοθηκών τίτλοι από εβδομήντα επτά έργα του, αλλά συνολικά του αποδίδονται εβδομήντα τραγωδίες και είκοσι σατυρικά δράματα, ενώ ο λεξικογράφος Σουίδας του αποδίδει ενενήντα δυο έργα, δηλαδή είκοσι τρεις τετραλογίες. Έντεκα από αυτά σχετίζονται με τα Διονυσιακά Μυστήρια, όπως Σεμέλη, Οι παραμάνες του Διονύσου. Έχοντας σαν δεδομένο, ότι από την μεγάλη ποσότητα των έργων του επέζησαν μονάχα επτά, μας είναι σχεδόν αδύνατο να σχηματίσουμε πραγματική ιδέα για το τραγική μεγαλοφυία αυτού του πνευματικού γίγαντα που υπήρξε ο Αισχύλος.

Οι επτά τραγωδίες που διατηρήθηκαν, είναι: Ικέτιδες, 490 π.Χ., Προμηθέας Δεσμώτης, 476-466 π.Χ., Πέρσαι, 472 π.Χ., Επτά επί Θήβας, 467 π.Χ., Αγαμέμνων, Χοηφόροι & Ευμενίδες. Οι τρεις τελευταίες αποτελούν την τριλογία Ορέστεια, που συντέθηκε γύρω στο 458 π.Χ. Στην Ορέστεια, που θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα πνευματικά επιτεύγματα, εξετάζεται η πορεία της ανθρωπότητας, από το πρωτόγονο δίκαιο της αυτοδικίας στο θετό δίκαιο, που στηρίζεται στην λογική και στον αμοιβαίο σεβασμό.
Οι «Πέρσες» είναι μια εξαίρεση στις συνήθως «δεμένες» τραγωδίες. Ο Αισχύλος έκανε τριλογίες «δεμένες» εξ αιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων και για να μπορέσει έτσι να εκφράσει καλύτερα κάποιες παραδοσιακές μορφές.

Ο Αισχύλος στέκεται σε ένα αληθινό σημείο στροφής μεταξύ των αρχαίων μυστικών παραστάσεων των Μυστηρίων και αυτών που μετατράπηκαν σε έργα θεάτρου, πιο προσιτά στο ευρύ κοινό. Κανείς προγενέστερός του δεν είχε μετατρέψει τους μύθους σε κατάλληλους φορείς για την μετάδοση ιδεών. Κατά τον Αριστοτέλη, ο Αισχύλος δημιούργησε την μορφή της τραγωδίας. Όσον αφορά τον αριθμό των ηθοποιών τον αύξησε από ένα σε δύο και εισήγαγε τον διάλογο που επιτρέπει την ερμηνεία και την μελέτη των προσώπων. Επίσης ελάττωσε τον αριθμό των μελών του χορού από πενήντα σε δώδεκα. Έδωσε στο χορό ένα ρόλο συνδεδεμένο με το θείο, ενώ αντίθετα τα πρόσωπα ανθρωποποιούνται. Ο χορός μετατρέπεται σε αντικατοπτρισμό σκέψεων που δεν εκφράζουν οι ηθοποιοί και από την άλλη μεταφέρει τη σοφία και τη σύνεση αυτών που δεν θέλουν να πουν ή λένε συγκεχυμένα οι ηθοποιοί. Ο Χορός των Ωκεανίδων θεωρείται το τελειότερο δημιούργημα του κλασσικού θεάτρου και της ελληνικής ποίησης.

Ο Αισχύλος έδωσε μεγαλοπρέπεια στην τραγωδία, που πριν από αυτόν δεν είχε, σε όλα τα μέρη της: στο θέμα, στο χορό, στα πρόσωπα, στις ιδέες, στο ύφος, στην σκηνογραφία. Ο Βίκτωρ Ουγκώ όταν αναφέρεται σε αυτό που χαρακτηρίζει τον Αισχύλο γράφει: Απεραντοσύνη!

Στα έργα του συναντάμε επικά, λυρικά και δραματικά στοιχεία. Το επικό στοιχείο εκπροσωπείται από τις αφηγήσεις και περιγραφές, όπως η αφήγηση της μάχης της Σαλαμίνας στους Πέρσες. Το λυρικό στοιχείο καλύπτεται από τους μεγάλους χορωδιακούς ύμνους και τις μονωδίες και διωδίες του κορυφαίου ηθοποιού. Τα πρόσωπα εκφράζονται με τόνους γεμάτους έξαρση και μεγαλοπρέπεια που αυτός εισήγαγε στην τραγωδία. Το δραματικό στοιχείο τονίζεται περισσότερο στις τελευταίες του τραγωδίες. Αντιπροσωπεύεται με τον διάλογο, την τεχνική του σκηνικού, και άλλα μέσα, όπως στην περίπτωση του Προμηθέα στον πρόλογο. Επίσης ο Αισχύλος έκανε τολμηρά πειράματα στον τομέα της σκηνικής τεχνικής επιτυγχάνοντας μεγάλα και φανταστικά εφφέ. Χρησιμοποιούσε την γνώση της μηχανικής ανυψώνοντας μεγάλα βάρη, προκαλώντας σεισμούς, γκρεμίσματα και αστραπές, με γερανούς, υδραυλικά συστήματα, τροχαλίες κ. α.

Ο Αισχύλος ενσωμάτωσε την τραγωδία μέσα σε μια φαντασία και σε οδυνηρά γεγονότα που αποκαλύπτουν την ύπαρξη άλλων πραγμάτων ή αξιών που είναι προσιτά στον άνθρωπο, πέρα από τις φανερές αξίες της φυσικής ζωής ή του θανάτου, της ευτυχίας ή του πόνου. Και δείχνει ότι αφού ο άνθρωπος τα φτάσει, το πνεύμα του μπορεί να νικήσει το θάνατο.

Η ύλη που χρησιμοποιεί σαν βάση της τραγωδίας είναι ένα θείο ζήτημα, υπερανθρώπινο, που καθρεπτίζεται στο γήινο επίπεδο . Τα θέματα του βασίζονται στην Ηρωική Εποχή, αλλά τα προσαρμόζει στην δική του τραγική αντίληψη και των συγχρόνων του. Έτσι, μπορεί τα θέματα να μην είναι πάντα μεγαλόπρεπα καθαυτά, αλλά τους δίνει με την τέχνη του την μεγαλοπρέπεια που έχουν χάσει. Ο Βίκτωρ Ουγκώ χαρακτήρισε τον Αισχύλο ανίκανο για μετριοπάθειες και σχεδόν άγριο, με μια ιδιαίτερη χάρη που μοιάζει με τα λουλούδια των απρόσιτων τοποθεσιών.

Στα έργα του διαφαίνεται η μυστηριακή παράδοση και η πίστη του ότι όλα στη φύση έχουν ψυχή κι ότι ο Θεός και οι εκπορεύσεις του, που είναι οι θεοί, τα κυβερνούν όλα. Ότι οι Δυνάμεις της Φύσης και αυτό που σήμερα ονομάζουμε φυσικοί νόμοι, είναι πνεύματα στην υπηρεσία του Θείου Σχεδίου εξέλιξης και της Μοίρας που μας οδηγούν όλους. Προσπαθεί να δώσει το νόημα που έχει η ελεύθερη βούληση και η ανθρώπινη πρωτοβουλία και να τα συμβιβάσει με το σχέδιο του Θεού. Δεν διστάζει να θέσει τα μεγάλα προβλήματα που απορρέουν από την ύπαρξη της θείας πρόνοιας και την αλαζονεία της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η ιδέα της μοίρας έχει δεσπόζουσα θέση στα έργα του. Προσπαθεί να την εκφράσει με ορατή και απτή μορφή μέχρι του σημείου να χάνει τον αφηρημένο χαρακτήρα της. Ο Πατέν παρατηρεί, ότι, γι’ αυτό το λόγο, δημιουργούνται οι μεγαλειώδες εικόνες, οι τολμηρές σκηνές, οι υπερβατικές σκέψεις, επειδή η τρομερή παρουσία της Μοίρας, προκαλεί τρόμο κι έκπληξη. Γι’ αυτό και το άπειρο μεγαλείο των προσώπων που εμφανίζονται πολεμώντας με έναν τέτοιο «εχθρό» και η θαυμαστή ακινησία τους μπροστά στο χέρι της Μοίρας που ισοπεδώνει και το οποίο αυτοί οι ίδιοι προκαλούν.

Η πεποίθηση ότι ο άνθρωπος είναι κύριος των πάντων αποτελεί ύβρη και οι ανθρώπινες καταπατήσεις και υπερβολές τιμωρούνται φαινομενικά από το Θεό και ουσιαστικά από τα ίδια τα σφάλματα του ανθρώπου. Έτσι ο σοφός Αισχύλος διατυπώνει ερωτήματα με σαφήνεια στο κοινό, όπως: «γιατί υπάρχουν καλοί άνθρωποι τόσο δυστυχισμένοι και κακοί τόσο ευτυχισμένοι;», και προτιμά να δώσει ηθικά διδάγματα, δείχνοντας, ότι η δυστυχία δεν είναι πάντα τιμωρία άλλα μπορεί να είναι μια μορφή εξαγνισμού. Η Μοίρα δίνει στον κάθε άνθρωπο το δικό του μερίδιο ευτυχίας ή δυστυχίας, που είναι ταυτόχρονα ελπίδα και απειλή. Όταν κάποιος υπερβάλει στο δικό του μερίδιο τότε οδηγείτε στην ύβρη και πέφτει πάνω του ο Νόμος της Δικαιοσύνης και της ισορροπίας που καθορίζει την εξαγνιστική τιμωρία, η οποία έχει ένα θετικό και ηθικό σκοπό, να μάθει ο άνθρωπος μέσα από τα βάσανα.

Ο ίδιος σεβόταν τους θεούς αλλά πίστευε σε δυνάμεις ακόμα πιο υψηλές από αυτούς, την Ανάγκη και τη Μοίρα. Στον Προμηθέα Δεσμώτη αντιπαραθέτει την ακατανίκητη δύναμη του Δία με την ακαταμάχητη θέληση του Προμηθέα. Το θέμα του αναφέρεται σε μια εσωτερική παράδοση που περιγράφει συμβολικά τη θυσία του Προμηθέα και το πώς η ανθρωπότητα δέχτηκε το δώρο της φωτιάς από τον Προμηθέα για να αναπτυχθούν οι τέχνες και οι επιστήμες. Η φωτιά είναι ένα στοιχείο της φύσης και συμβολίζει το νοητικό σπινθήρα ή νοημοσύνη που έλαβε ο άνθρωπος σε μια δεδομένη ιστορική στιγμή, ο οποίος έδωσε την πνευματική ώθηση στην ανθρωπότητα στην εξελικτική της πορεία ως σήμερα.

Για τον Αισχύλο η τραγωδία είχε καθαρά παιδαγωγικό χαρακτήρα με την πιο υψηλή σημασία της έννοιας αυτής και πρόσφερε ηθικά διδάγματα, κάτι που τον καθιερώνει ως ένα οραματιστή της ανθρωπότητας.

Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του το πέρασε στην Αθήνα αλλά για αδιευκρίνιστους λόγους προς το τέλος της ζωής του φαίνεται ότι την εγκατέλειψε. Σύμφωνα με τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα, ο Αισχύλος κατηγορήθηκε για ασέβεια ενώπιον του Αρείου Πάγου, επειδή αποκάλυψε στο έργο του Ευμενίδες, τα Μυστήρια των Ελευσινίων. Ωστόσο στη δίκη αυτή αθωώθηκε. Ο Αριστοφάνης αναφέρει ως αιτία αναχώρησής του μια πολιτική διαφωνία με το αθηναϊκό κοινό. Μερικοί ισχυρίζονται ότι λιθοβολήθηκε ή ότι εξορίστηκε, κάτι που δεν αποδεικνύεται από γεγονότα, διότι εάν είχε καταδικαστεί σε εξορία, λόγω ασέβειας, τότε κατά την απουσία του δεν θα συνεχίζονταν να παίζονται και να βραβεύονται τα έργα του στην Αθήνα. Μια βάσιμη εκδοχή αναφέρει ότι έσπασε τον όρκο σιωπής πάνω στα μυστικά πράγματα στο έργο του Προμηθέας Δεσμώτης, στο οποίο αποκάλυψε σε κάποιους στίχους μυητικές γνώσεις, και έτσι αναγκάστηκε να φύγει.

Ο Αισχύλος πέθανε σε ηλικία εβδομήντα χρόνων στο Γέλα κατά το δεύτερο ταξίδι του στην Σικελία. Μια εκδοχή από την ρωμαϊκή εποχή διηγείται ότι ένας αετός που είχε αιχμαλωτίσει μια βαριά χελώνα ή κατά άλλους κοχύλι, την άφησε να πέσει πάνω στο φαλακρό κεφάλι του, παίρνοντάς το για πέτρα. Αν και είναι συνήθεια των αετών να ρίχνουν τα θύματα τους από ψηλά πάνω σε βράχους πριν τα καταβροχθίσουν, ωστόσο, η ασυνήθιστη αιτία θανάτου του και το ότι ο αετός ήταν αφιερωμένος σαν πτηνό στο Δία και η χελώνα στον Απόλλωνα, δημιουργεί υπόνοιες συμβολισμού στην ιστορία. Είναι πιθανόν να υφάνθηκε ένας θρύλος γύρω από την υποτιθέμενη απιστία του ποιητή, όσον αφορά στα μυστικά των Ελευσινίων Μυστηρίων.

Όταν έγινε γνωστός ο θάνατος του οι Αθηναίοι του απέδωσαν μεγάλες τιμές και οι πολυάριθμες τραγωδίες του που είχαν βραβευτεί, ξανανέβηκαν στην σκηνή. Απ’ όσο είναι γνωστό, σε κανέναν άλλο ποιητή δεν έγιναν τέτοιες τιμές, ούτε τα έργα του παίζονταν μετά το θάνατο του. Λέγεται ότι για αιώνες μετά πήγαιναν στο μνήμα του στην Σικελία, καλλιτέχνες και ποιητές για προσκύνημα.

Βιβλιογραφία

G. A. Livraga, Το Μυστηριακό Θέατρο: η αρχαιοελληνική τραγωδία, Εκδόσεις Νέα Ακρόπολη, Αθήνα 1988.
Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Εκδόσεις ΦΟΙΝΙΞ, Αθήνα, 1927.
Μεγάλες Μορφές, Εκδόσεις Μίνωας, Αθήνα.
The Drama: Its History, Literature and Influence on Civilization, vol. 1. ed. Alfred Bates. London: Historical Publishing Company, 1906. pp. 53-59.
A Short History of the Drama. Martha Fletcher Bellinger. New York: Henry Holt and Company, 1927. pp. 31-3.
Μορφές Θεάτρου, άρθρο Περιοδικό Νέα Ακρόπολη, τεύχος 73, σελ.14