Η νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου (γαλλικά: Massacre de la Saint-Barthélemy = Σφαγή του Αγίου Βαρθολομαίου) αναφέρεται στη σφαγή των Γάλλων προτεσταντών (Ουγενότων) από τους Καθολικούς στο Παρίσι στις 24 Αυγούστου 1572, ανήμερα του Αγίου Βαρθολομαίου. Η σφαγή αυτή διήρκεσε δύο τουλάχιστον μέρες στην πρωτεύουσα και επεκτάθηκε στην επαρχία.
Το τραγικό αυτό επεισόδιο των Θρησκευτικών Πολέμων της Γαλλίας ήταν αποτέλεσμα τόσο θρησκευτικών, όσο και πολιτικών και κοινωνικών αιτίων. Ήταν αποτέλεσμα της βαθιάς διαίρεσης όλων των στρωμάτων του γαλλικού λαού, του ανταγωνισμού των οικογενειών Γκιζ και Βουρβόνων για την διαδοχή της ετοιμοθάνατης βασιλεύουσας δυναστείας των Βαλουά και αντικατόπτριζε επίσης τις εντάσεις μεταξύ της Γαλλίας και της Ισπανίας, οι οποίες τροφοδοτούνταν από τις εξεγέρσεις στις Κάτω Χώρες.
Η ιστοριογραφική παράδοση θέλει ως κύριους υπαίτιους της σφαγής το βασιλιά Κάρολο Θ΄ και τη μητέρα του, Αικατερίνη των Μεδίκων. Ελλείψει πηγών, οι ιστορικοί ακόμα και σήμερα διαφωνούν για τον ακριβή ρόλο του στέμματος στο γεγονός αυτό. Το μόνο που είναι σίγουρο είναι ότι υπήρξε βασιλική έγκριση για το μακελειό. Το πρωινό της 24ης Αυγούστου, ο Κάρολος Θ΄ είχε διατάξει τη διακοπή των δολοφονιών, αλλά δεν μπόρεσε να ανακόψει την οργή και το ζήλο του λαού.
Η σφαγή του Αγίου Βαρθολομαίου αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τους Γαλλικούς Θρησκευτικούς Πολέμους. Το κίνημα των Ουγενότων τραυματίστηκε από το χαμό πολλών επιφανών αριστοκρατών ηγετών του, αλλά και από τις εσωτερικές ανακατατάξεις και τη ριζοσπαστική αλλαγή των πεποιθήσεων τους: οι Γάλλοι προτεστάντες πλέον βρίσκονταν σε ανοιχτό πόλεμο με το στέμμα. Σε αντίθεση με τους τρεις προηγούμενους εμφύλιους πολέμους, δεν επρόκειτο για έναν πόλεμο ενάντια στην πολιτική του στέμματος, αλλά ενάντια στην ίδια την ύπαρξη της Γαλλικής μοναρχίας. Ήταν μια «από τις χειρότερες θρησκευτικές σφαγές του 16ου αιώνα».Σε όλη την Ευρώπη, ως γεγονός χάραξε στο μυαλό των Προτεσταντών ότι «ο Ρωμαιοκαθολικισμός ήταν μια αιματοβαμμένη και δόλια θρησκεία».
Πίνακας περιεχομένων
1 Τα προ της σφαγής
1.1 Μια αντιδημοφιλής ειρήνη και ένας αντιδημοφιλής γάμος
1.2 Ένταση στο Παρίσι
1.3 Απόπειρα δολοφονίας του Κολινί
1.4 Η απόφαση
2 Η σφαγή
2.1 Στην επαρχία
2.2 Ο αντίκτυπος της σφαγής
3 Τα μετέπειτα
4 Οι ευθύνες
5 Επιρροή στην σκέψη και στην τέχνη
6 Παραπομπές
7 Βιβλιογραφία
8 Εξωτερικοί σύνδεσμοι