Ερρίκος Σλήμαν Γερμανός αρχαιολόγος

Ερρίκος Σλήμαν Γερμανός αρχαιολόγος

26 Δεκεμβρίου 1890 (131 χρόνια πριν) πέθανε:

Ερρίκος Σλήμαν Γερμανός αρχαιολόγος


Ο Ερρίκος Σλήμαν[α] (Heinrich Schliemann, 6 Ιανουαρίου 1822 – 26 Δεκεμβρίου 1890) ήταν Γερμανός επιχειρηματίας, σημαντικός πρωτοπόρος στον τομέα της αρχαιολογίας. Έγινε γνωστός για τις ανασκαφές του στην αρχαία Τροία και στις Μυκήνες. Οι ανακαλύψεις του βοήθησαν να καθιερωθεί ένα ιστορικό υπόβαθρο για τις ιστορίες και τους μύθους που τραγούδησαν ο Όμηρος και ο Βιργίλιος, μύθοι που γοήτευσαν τον Σλήμαν από την παιδική του ηλικία.

Η ζωή του

Ο Σλήμαν γεννήθηκε στη πόλη Νοϋμπούκοφ, στο δουκάτο του Μεκλεμβούργου Σβερίν. Επειδή η οικογένειά του ήταν φτωχή, αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει τις γυμνασιακές του σπουδές για να εργαστεί αρχικά σε παντοπωλείο. Τότε αποφάσισε να μεταβεί στη Βενεζουέλα για καλύτερη τύχη και επιβιβάστηκε σε πλοίο ως ναυτόπαις. Το πλοίο όμως ναυάγησε στην Κύπρο και ο Σλήμαν βρέθηκε στο χωριό Πύλα, όπου μετά από πολλές στερήσεις κατάφερε να βρει δουλειά σε εμπορικό οίκο. Τότε του δόθηκε η ευκαιρία της συμπλήρωσης της μόρφωσής του μαθαίνοντας διάφορες ξένες γλώσσες. 

Ο τάφος του Σλήμαν στο Α΄ Νεκροταφείο της Αθήνας

Το 1848 ο Σλήμαν φθάνει στην Αγία Πετρούπολη ως αντιπρόσωπος εμπορικού γραφείου, όπου και αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα με δικό του εμπορικό οίκο, ο οποίος κατά το 1854 του απέδιδε ετήσιο εισόδημα 250.000 φράγκων. Θαυμάζοντας όμως από μικρός τις διάφορες ιστορίες της Ελληνικής Μυθολογίας και ιδιαίτερα τα αναφερόμενα στο Τρωικό πόλεμο, σπούδασε στη Πετρούπολη αρχαία και νέα ελληνική γλώσσα και το 1859 επισκέπτεται για πρώτη φορά την Ελλάδα.

Το 1864 επανήλθε και αφού περιηγήθηκε διάφορα μέρη πέρασε στην Μικρά Ασία, φθάνοντας μέχρι την Ινδία, την Κίνα και την Ιαπωνία. Στη συνέχεια επέστρεψε στο Παρίσι, όπου σπούδασε επί διετία αρχαιολογία. Το 1868 έρχεται για τρίτη φορά στην Ελλάδα όπου και νυμφεύθηκε τη Σοφία Εγκαστρωμένου, με την οποία απέκτησε την Ανδρομάχη Σλήμαν (1871 – 1962), μετέπειτα σύζυγο του Λέοντος Μελά, και τον Αγαμέμνονα Σλήμαν (1878-1954), μετέπειτα πολιτικό.

Ο Σλήμαν απεβίωσε στη Νάπολη και η σορός του μεταφέρθηκε στην Αθήνα· τάφηκε σε μαυσωλείο που μοιάζει με αρχαίο ελληνικό ναό, σχεδιασμένο από τον Ερνστ Τσίλλερ.
Ιθάκη, Τροία, Μυκήνες

Άρχισε την ανασκαφή της Τροίας, την πιο διάσημη της ζωής του, το 1870, μετά τις ανασκαφές του στην Ιθάκη, όπου αναζητούσε το παλάτι του Οδυσσέα. Στην Ιθάκη έφερε στην επιφάνεια αρκετές (20) τεφροδόχους, ένα θυσιαστικό εγχειρίδιο, ένα πήλινο ειδώλιο αρχαίας θεάς και άλλα μικρότερης σημασίας ευρήματα, αλλά όχι το ανάκτορο του Οδυσσέα. Έτσι, στράφηκε προς την αναζήτηση της Τροίας και έφυγε για την Τουρκία. Παρ' όλες τις ενδείξεις αρχαιολογικών ευρημάτων στο Μπουρνάμπασι, που θεωρείτο εκείνη την εποχή πιθανώς τόπος της Τροίας, εκείνος καθοδηγούμενος από τις ομηρικές αναφορές και το ένστικτό του στράφηκε στον λόφο του Χισαρλίκ.

Ερχόμενος σε συμφωνία με τον Άγγλο ιδιοκτήτη της ανατολικής πλευράς του λόφου Φρανκ Κάλβερτ (Frank Calvert) – ο οποίος μάλιστα δεν του ζήτησε τίποτα σε αντάλλαγμα - ξεκίνησε αμέσως ανασκαφές, που του απέδωσαν τα ερείπια ενός ανακτόρου, αλλά όχι τα ευρήματα που αναζητούσε. Κατόπιν επέστρεψε στην Ελλάδα για να παντρευτεί τη Σοφία Εγκαστρωμένου και έφυγε πάλι για το Χισαρλίκ. Εκεί, με αντάλλαγμα τις πέτρες που ξέθαβε η ανασκαφή, οι Τούρκοι ιδιοκτήτες της δυτικής πλευράς του λόφου του επέτρεψαν να συνεχίσει την ανασκαφή στην ιδιοκτησία τους. Η παλινωδία των ιδιοκτητών, όμως, και η απροθυμία της τουρκικής κυβέρνησης να του δώσει επίσημη άδεια, οδήγησαν την ανασκαφή σε προσωρινή αποτυχία. 

Μετά από αρκετές προσπάθειες και αφού υποσχέθηκε τον μισό από τον θησαυρό που θα έβρισκε, οι ανασκαφές συνεχίστηκαν και στις 30 Μαΐου 1873 έκανε τη μεγάλη του ανακάλυψη: Ανάμεσα στα ευρήματα του χώρου που ανέσκαψαν προσωπικά ο Ερρίκος και η Σοφία -δίνοντας άδεια σε όλο το προσωπικό για να μη διαρρεύσει ευρύτερα το μυστικό- υπήρχαν μια ορειχάλκινη ασπίδα, μια χύτρα, ένα αργυρό αγγείο, ένα ορειχάλκινο αγγείο, ένα χρυσό, δύο χρυσά κύπελλα, ένα μικρό κύπελλο από ήλεκτρο, δύο χρυσά διαδήματα, 56 χρυσά σκουλαρίκια και 8.750 χρυσά δαχτυλίδια και κουμπιά. Ο θησαυρός απεκρύφθη και διασκορπίστηκε σε φίλους σε όλη την Ελλάδα, για να μην μπορεί να τον διεκδικήσει η τουρκική ή η ελληνική κυβέρνηση. Στην πραγματικότητα, βέβαια, ο Σλήμαν δεν είχε ανακαλύψει την ομηρική Τροία, αλλά μία από τις εννιά πόλεις που είχαν ακμάσει σε διαφορετικές χρονικές περιόδους στον λόφο του Χισαρλίκ. Τα ευρήματά του χρονολογούνται 1.000 χρόνια νωρίτερα από την εποχή του Τρωικού Πολέμου. Σήμερα, μικρά τμήματα του θησαυρού εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας και στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης. Το μεγαλύτερο μέρος του θησαυρού, τον οποίο είχε πάρει ο Σοβιετικός Στρατός (Κόκκινος Στρατός) από το Μουσείο Περγάμου στο Βερολίνο , εκτίθεται στο Μουσείο Πούσκιν της Μόσχας.

Ερχόμενος σε διάσταση με την τουρκική κυβέρνηση για την απόκρυψη των θησαυρών της Τροίας, απευθύνθηκε στην ελληνική κυβέρνηση για να δεχθεί τους θησαυρούς που είχε οικειοποιηθεί, με αντάλλαγμα την άδεια της ανασκαφής των Μυκηνών. Η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε κατ’ αρχήν τον θησαυρό του Σλήμαν, αλλά του έδωσε την άδεια της ανασκαφής με την προϋπόθεση να παρακολουθείται από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές. 

Το αποκαλούμενο χρυσό προσωπείο του Αγαμέμνονα

Τον Αύγουστο του 1876 ξεκίνησε την ανασκαφή του κοντά στην Πύλη των Λεόντων και σύντομα έφθασε στα ταφικά συμπλέγματα και την ανασκαφή του Ταφικού Περιβόλου Α΄. Εξαιτίας της αφθονίας των χρυσών τέχνεργων που ανακάλυψε, θεώρησε πως είχε βρει τα σώματα του Αγαμέμνονα, της Κασσάνδρας, της Κλυταιμνήστρας και του Αίγισθου. 

Η κριτική

Το γραφείο του Ερρίκου Σλήμαν στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισσας

Οι νεότεροι ερευνητές και αρχαιολόγοι άσκησαν δριμεία κριτική στον Σλήμαν για τις καταστροφικές μεθόδους του, συγκρινόμενες βέβαια με αυτές που έχει υιοθετήσει η σύγχρονη αρχαιολογική μέθοδος. Ωστόσο, πιστώνεται με τη δημιουργία μιας μεθόδου που ούτε καν υπήρχε στην εποχή του (την έρευνα με βάση τις αρχαίες πηγές), όσο και για το γεγονός ότι απέδειξε πως η ανασκαφή είναι κάτι περισσότερο από κυνήγι θησαυρού και ότι μπορεί να αποκαταστήσει τη γνώση για τους αρχαίους πολιτισμούς. 

Τιμητικές διακρίσεις

Ο αστεροειδής 3302 Σλήμαν, που ανακαλύφθηκε το 1977, ονομάσθηκε έτσι προς τιμήν του Ερρίκου Σλήμαν.

 
Σημειώσεις

Το επίθετό του συναντάται σε παλαιότερες δημοσιεύσεις και ως Σχλήμαν ή Σχλιέμαν ή Σλείμαν (Σλεῖμαν). Ο ίδιος υπέγραφε Ἑῤῥικός Σχλίεμανν. 

περισσότερα στη βικιπαίδεια

Κορνήλιος Καστοριάδης Έλληνας φιλόσοφος και οικονομολόγος

Κορνήλιος Καστοριάδης Έλληνας φιλόσοφος και οικονομολόγος

26 Δεκεμβρίου 1997 (24 χρόνια πριν) πέθανε:

Κορνήλιος Καστοριάδης Έλληνας φιλόσοφος και οικονομολόγος

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης (Κωνσταντινούπολη, 11 Μαρτίου 1922 – Παρίσι, 26 Δεκεμβρίου 1997) ήταν Έλληνας φιλόσοφος.

Από το 1945 ζούσε στο Παρίσι, όπου εργάστηκε ως οικονομολόγος και στέλεχος στον ΟΟΣΑ, ενώ παράλληλα αρθρογραφούσε με ψευδώνυμα κυρίως στο περιοδικό της ομάδας Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα (γαλλικά: Socialisme ou barbarie), της οποίας ήταν μέλος. Το 1970 αποχώρησε από τον ΟΟΣΑ και εργάστηκε από το 1973 ως επαγγελματίας ψυχαναλυτής και από το 1979 ως διευθυντής σπουδών στην EHESS -Ανώτατη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Παρισιού. Ήταν ο συγγραφέας του έργου Η Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας και έγινε γνωστός ως φιλόσοφος της αυτονομίας.

Βιογραφία
Πρώιμα χρόνια στην Αθήνα

Γεννήθηκε το 1922 στην Κωνσταντινούπολη και την ίδια χρονιά, ένα μήνα πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή, η οικογένεια του μετεγκαταστάθηκε στην Αθήνα.Σημαντικές ήταν οι επιρροές από το οικογενειακό του περιβάλλον. Ο πατέρας του, έδειχνε εκτίμηση στη μόρφωση, ήταν άθεος και αντιβασιλικός. Η μητέρα του, είχε ιδιαίτερη μόρφωση, λάτρευε τη μουσική. Ο Καστοριάδης άρχισε να διαβάζει φιλοσοφία από την ηλικία των 11-12 ετών, ενώ πρωτοήρθε σε επαφή με τη μαρξιστική σκέψη σε ηλικία 13 ετών, οπότε και γεννήθηκε και το ενδιαφέρον του τόσο για τη σκέψη όσο και για την πολιτική. Μεταξύ του 1932 και του 1935 διδάχθηκε γαλλικά από τη Σαβίτρι Ντέβι, με την οποία διατήρησε φιλικές σχέσεις.

Το 1938 συμμετείχε σε παράνομο πυρήνα της ΟΚΝΕ, ενώ το 1939 συμμετείχε σε ομάδα δεκατριών νεαρών κομμουνιστών -με πολιτικές αναφορές στην ομάδα ''Προλετάριος''- στην οποία ανήκε και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Τα μέλη της «ομάδας των δεκατριών», συμπεριλαμβανομένου του Καστοριάδη, συνελήφθησαν από την αστυνομία και εξαναγκάστηκαν εκτός από έναν, σε δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης του κομμουνισμού αφέθηκαν ελεύθεροι.

Λίγο μετά την αρχή της κατοχής ο Καστοριάδης εντάχθηκε στο ΚΚΕ ενώ συγκρότησε μαζί με άλλους, την ομάδα "Νέα Εποχή" που εξέδιδε εφημερίδα που ζητούσε άμεσο αντιστασιακό προσανατολισμό, αλλά εγκατέλειψε το ΚΚΕ στα τέλη του 1942 χρεώνοντας του σωβινισμό. Το 1943 προσχώρησε στην τροτσκιστική οργάνωση ΔΕΚΕ του Άγι Στίνα, με συνέπεια τη δίωξή του όχι μόνο από τους Γερμανούς, αλλά κυρίως από το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο.[εκκρεμεί παραπομπή] Το 1944 έγραψε τα πρώτα του κείμενα για τις κοινωνικές επιστήμες και τον Μαξ Βέμπερ, τα οποία δημοσίευσε στο περιοδικό Αρχείον Κοινωνιολογίας και Ηθικής.

Σπούδασε αρχικά νομικά και οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κατά τα Δεκεμβριανά, αποδοκίμασε την στάση του ΚΚΕ, διαφωνώντας για μοναδική κατά τον ίδιο φορά με τη θέση του Στίνα, που θεωρούσε τα Δεκεμβριανά «στρατιωτικό πραξικόπημα». Μετά τα Δεκεμβριανά, επιβιβάστηκε αρχικά στο πλοίο Ματαρόα, αποβιβάστηκε στην Ιταλία και τελικά έφτασε στο Παρίσι όπου και εγκαταστάθηκε μόνιμα. 

Ζωή και έργο Παρίσι

Στο Παρίσι έγινε μέλος της τροτσκιστικής Τετάρτης Διεθνούς και από το 1946 μέσα από την ομάδα "Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα" τάση του Διεθνιστικού Κομμουνιστικού Κόμματος, από τις οποίες όμως άρχισε σταδιακά να απομακρύνεται, ώσπου μετά το 1948 να εγκαταλείψει οριστικά το τροτσκιστικό κίνημα. Παράλληλα από την ίδια χρονιά άρχισε να εργάζεται στην υπηρεσία Στατιστικής Εθνικών Λογαριασμών και Μελετών Ανάπτυξης του Οργανισμού Οικονομικής Ανάπτυξης και Συνεργασίας (ΟΟΣΑ) ως υψηλόβαθμο τεχνικό στέλεχος (οικονομολόγος- το 1968 ήταν διευθυντής του "Τμήματος Στατιστικής και Εθνικών Λογαριασμών") μια θέση την οποία διατήρησε ως και το 1970.

Τεύχη των ομώνυμων περιοδικών της ομάδας Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα.

Το 1946 ξεκίνησε και η γνωριμία του με τον τότε φοιτητή και αργότερα διανοούμενο Κλωντ Λεφόρ, με τον οποίο συγκρότησαν μία εσωτερική τάση στο PCI (Parti communiste internationaliste), από το οποίο αποχώρησαν το 1948 και ίδρυσαν την ομάδα Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα, η οποία από το επόμενο έτος μέχρι το 1965 εξέδιδε το ομώνυμο περιοδικό. Από τα κείμενα εκείνης της περιόδου προέκυψαν τα βιβλία: Η Γραφειοκρατική Κοινωνία (1973), Η Πείρα του Εργατικού Κινήματος (1974), Το Περιεχόμενο του Σοσιαλισμού, Σύγχρονος Καπιταλισμός και Επανάσταση, Η Γαλλική Κοινωνία (1979).

Το 1965 εκδόθηκε το τελευταίο τεύχος της ομάδας και τελικά το 1967 η ομάδα του Socialisme ou barbarie διαλύθηκε.Ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ το 1981 ανέφερε ότι είχε επηρεαστεί απόλυτα από τις δημοσιεύσεις του περιοδικού και ειδικότερα από τα κείμενα του Καστοριάδη, ενώ ο Arthur Hirsh του πιστώνει ότι ήταν η κύρια επιρροή της Γαλλικής Νέας Αριστεράς μαζί με τους Ανρί Λεφέβρ και Ζαν-Πωλ Σαρτρ. Το 1970 ο Καστοριάδης απέκτησε τη γαλλική υπηκοότητα και έτσι έπαυσε πλέον ο συνεχής φόβος της απέλασης. Το 1970, ενώ ήταν προϊστάμενος 120 ατόμων στον ΟΟΣΑ, αποχώρησε με συμφωνία εξόδου και αποζημίωση, επένδυσε το ποσό στο χρηματιστήριο και το έχασε. Αυτή την περίοδο ο Καστοριάδης στράφηκε στην ψυχανάλυση, μάλιστα εργάστηκε και ως ψυχαναλυτής ο ίδιος από το 1974, και συμμετείχε στις συνελεύσεις της Τέταρτης Ομάδας, ενός κινήματος διαφωνούντων της σχολής του Ζακ Λακάν.
Μετέπειτα χρόνια

Το 1979 ο Καστοριάδης εξελέγη διευθυντής της Σχολής Ανωτέρων Σπουδών Κοινωνικών Επιστημών Παρισιού (Ecoles des Hautes Etudes en Sciences Sociales), όπου διοργάνωσε σεμινάριο με τίτλο «Θέσμιση της κοινωνίας και ιστορική δημιουργία».

Το 1977 επικρίθηκε από το Νίκο Πουλαντζά ότι δεν είχε συμμετοχή σε κάποια δημόσια ενέργεια εναντίον της δικτατορίας και για την εργασία του στον ΟΟΣΑ. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Καστοριάδης επισκέφθηκε αρκετές φορές την Ελλάδα, δίνοντας σειρά διαλέξεων, μεταξύ άλλων στη Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο, τον Βόλο το Ρέθυμνο τα Χανιά (το 1991, προσκεκλειμένος από τον Ελληνογαλλικό Σύνδεσμο Χανίων) και άλλα. Το 1989 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Στις 24 Φεβρουαρίου του 1993 έγινε επίτιμος διδάκτορας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.

Ο Καστοριάδης απεβίωσε στις 26 Δεκεμβρίου του 1997, σε ηλικία 75 ετών.

Το 2014 κυκλοφόρησε η βιογραφία του, Καστοριάδης - Μια ζωή (του Φρανσουά Ντος).
Έργο

Αυτονομία

Βασική θέση στο έργο του Καστοριάδη κατέχει η έννοια της «Αυτονομίας», σε τέτοιο μάλιστα βαθμό, που ο ίδιος αποκαλέστηκε και «Φιλόσοφος της Αυτονομίας». Ετυμολογικά, η λέξη σημαίνει την πολιτική πράξη κατά την οποία μια κοινωνία δημιουργεί τους δικούς της νόμους και θεσμούς. Εκτός όμως από τους ίδιους τους νόμους, οι κοινωνίες έχουν και την ανάγκη της «νομιμοποίησης» αυτών, την απάντηση δηλαδή στο γιατί αυτοί οι νόμοι να είναι οι δίκαιοι. 

Προγενέστερες κοινωνίες νομιμοποιούσαν τους νόμους τους μέσα από την μεταφυσική, λέγοντας κυρίως ότι τους είχαν δοθεί από κάποιο θεό ή θεϊκό πρόγονο. Ο Καστοριάδης παρατήρησε ότι οι προσπάθειες αυτές για νομιμοποίηση είναι, ως επί το πλείστον τους, ταυτολογικές. Οι νόμοι της Παλαιάς Διαθήκης για παράδειγμα, νομιμοποιούνται από το Θεό, η ύπαρξη του οποίου βεβαιώνεται από το γεγονός ότι έδωσε αυτούς τους νόμους. Ο καπιταλισμός από την άλλη έχει σαν νομιμοποίηση του την «ορθολογικότητα», το ότι δηλαδή αποτελεί ένα σύστημα στηριγμένο στη λογική. 

Παρομοίως όμως, ορίζει πρώτα το τι είναι λογικό, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η μεγιστοποίηση ενός «προϊόντος» παραγωγής και η ελαχιστοποίηση ενός «κόστους», των οποίων τις έννοιες ορίζει και πάλι ο ίδιος. Ένας τέτοιος ορισμός της λογικής όμως δεν μπορεί να στηριχτεί ο ίδιος στη λογική, μιας και έχουν υπάρξει πολλές κοινωνίες, που σίγουρα δεν θα αποκαλούνταν «παράλογες», που τον αγνοούσαν πλήρως και έτσι απαιτείται να τον δεχτούμε ως παραδοχή. Μία δεύτερη νομιμοποίηση του καπιταλιστικού συστήματος έχει επιχειρηθεί και με τη χρήση της Δαρβινικής θεωρίας της εξέλιξης των ειδών μέσω φυσικής επιλογής. 

Εδώ ο καπιταλισμός παρουσιάζεται ως «φυσικός», έχοντας δήθεν προέλθει από την ίδια διαδικασία που δημιούργησε και τον άνθρωπο. Ο Καστοριάδης, εκφράζοντας πρώτα την άποψη ότι η εφαρμογή της θεωρίας αυτής σε κοινωνικά μορφώματα είναι άτοπη, μας θυμίζει ότι η διαδικασία της εξέλιξης αφήνει πίσω της τον καταλληλότερου προς επιβίωση, με οποιοδήποτε μέσο, και όχι κάποιο ιδανικό αισθητικής ή δικαιοσύνης. Η νομιμοποίηση λοιπόν του καπιταλισμού είναι για άλλη μια φορά ταυτολογική, κάτι που δεν τον καθιστά αυτόματα λογικό ή φυσικό ως σύστημα.

Εδώ παρατηρεί ότι πολλές κοινωνίες, τη στιγμή της δημιουργίας τους, παρουσιάζουν φαινόμενα αυτονομίας, όπως οι δημαρχιακές συναντήσεις πολιτών (town hall meetings) κατά την Αμερικανική Ανεξαρτησία και οι οργανώσεις πολιτών κατά την Παρισινή Κομμούνα. Στην εξέλιξη τους όμως, τα συστήματα αυτά, δίνουν την νομοθετική εξουσία σε εκλεγόμενους άρχοντες με αποτέλεσμα την πλήρη αποξένωση του πολίτη από αυτήν. Κατά τον Καστοριάδη, μόνον η λεγόμενη εκτελεστική εξουσία που πρέπει να πράττει μόνο κατά κυριολεξία του όρου, εκτελώντας τα βουλεύματα του δήμου, μπορεί να μεταβιβάζεται σε ειδικούς ενώ οι υπόλοιπες, συμπεριλαμβανομένης και της δικαστικής, πρέπει να μένουν στα χέρια των πολιτών μέσω της άμεσης δημοκρατίας.

Σε αντίθεση αυτής της τάσης, οι Έλληνες κατά την αρχαιότητα ως πραγματικά αυτόνομη κοινωνία, γνώριζαν ότι οι νόμοι είναι ανθρώπινοι και κατ' ουσίαν αυτονομιμοποιούμενοι. Μπόρεσαν έτσι να τους αλλάζουν διαρκώς, συχνά με δημοκρατικά μέσα. Το ότι παρά τη συνειδητοποίηση αυτή, οι Έλληνες συνέχισαν να σέβονται και να υπακούουν τους νόμους τους, απέδειξε κατά τον Καστοριάδη ότι οι αυτόνομες κοινωνίες είναι δυνατές μέσα στην ιστορία σε αντίθεση με το επιχείρημα που παρουσιάζει τη θρησκεία ως αναγκαία προϋπόθεση για την διατήρηση της έννομης τάξης.
Φαντασιακή Θέσμιση της κοινωνίας

Ο Καστοριάδης πίστευε ότι η θέσμιση των κοινωνιών, είτε ως αυτόνομες είτε όχι, προϋποθέτει μια συγκεκριμένη σύλληψη του κόσμου και της σχέσης του ανθρώπου με αυτόν. Ο καπιταλισμός για παράδειγμα, αναδυόμενος μέσα από τη βιομηχανική επανάσταση, συλλαμβάνει έναν επιστημονικά ορισμένο κόσμο με μία κοινωνία βασισμένη σε αυτό που ο ίδιος ορίζει ως «ορθό λόγο» (λογική). Παραδόξως όμως, όπως επισημαίνει αναλυτικά στο έργο Η Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας (1975), ο Κομμουνισμός βασίζεται επίσης στην ίδια φαντασιακή σύλληψη, καθώς οραματίζεται με τη σειρά του μια κατ' ουσία βιομηχανική κοινωνία, όπου η ευημερία του ανθρώπου είναι υλικά μετρήσιμη και βελτιστοποιήσιμη μέσω της τεχνολογίας. 

Αποδέχεται έτσι τις ίδιες καπιταλιστικές κατηγορίες και ορισμούς, όπως το τι είναι «προϊόν», «κόστος» κλπ. Έτσι λοιπόν, η ιστορική εξέλιξη της Μαρξιστικής θεωρίας, όπως το παράδειγμα της Σοβιετικής Ένωσης, δεν αποτελεί δολιοφθορά ή «έκπτωση» της αρχικής της ιδεολογίας αλλά η μοιραία της πραγμάτωση μέσα στο χρόνο. Η Ιστορία, δηλαδή, «δείχνει στα γεγονότα αυτό που η θεωρητική ανάλυση δείχνει απ' την πλευρά της στις ιδέες: ότι το Μαρξιστικό σύστημα αποτελεί μέρος της καπιταλιστικής κουλτούρας».

Στο σημείο αυτό, επανέρχεται στο θέμα της αρχαίας Ελλάδας όπου το θεμελιώδες φαντασιακό, όπως φαίνεται από τον Όμηρο και τον Ησίοδο στις αντίστοιχες κοσμογονίες τους, έχει τον κόσμο να γεννιέται από το Χάος. Σήμερα, και ενώ ο όρος αυτός έχει αναχθεί σε επιστημονική θεωρία (Θεωρία του Χάους), ο Καστοριάδης προτιμά τον ορισμό του ως «τίποτα». Αυτή η σύλληψη ήταν, κατά τον Καστοριάδη, η γενεσιουργός δύναμη της αρχαίας δημοκρατίας αφού αφήνει τον άνθρωπο δημιουργό του δικού του νοήματος, σε έλλειψη κάποιου ανώτερου προϋπάρχοντος νόμου. 

Αρχαία Ελλάδα και Δύση

Ασχολούμενος με το φαινόμενο της αρχαιοελληνικής δημοκρατίας ο Καστοριάδης βρίσκει πάλι το φαινόμενο της αυτοθέσμισης και αυτονομίας ενώ αντικρούει την άποψη που θέλει το πολίτευμα αυτό να πηγάζει από τα φαινόμενα της δουλείας, της γεωγραφίας του Ελλαδικού χώρου ή την οπλιτική φάλαγγα. Όπως παρατηρεί, σε μια διάλεξη του στο Λεωνίδιο το 1984, η Γερμανία θα έπρεπε, με βάση το επιχείρημα της γεωγραφίας, να αποτελεί, ήδη από τον Μεσαίωνα, ένα ενιαίο κράτος. Ωστόσο γνωρίζουμε ότι κάτι τέτοιο δεν έγινε παρά μόνο πρόσφατα και ότι αυτός ο κατακερματισμός με τη σειρά του δεν οδήγησε σε καμία μορφή δημοκρατίας. Ούτε και η παρουσία της δουλείας σε άλλες κοινότητες, η οποία μάλιστα δεν ήταν βασικό στοιχείο της πρώτης δημοκρατικής κοινωνίας την εποχή του Κλεισθένη, οδήγησε αυτόματα στη δημοκρατία. Αντίθετα, η δημοκρατία της αρχαίας Ελλάδος στηρίχτηκε όχι στην τάξη των δούλων αλλά σε αυτή των μικροεμπόρων, κάτι γνωστό στον ίδιο τον Καρλ Μαρξ, όπως επισημαίνει στην ίδια διάλεξη.

Το φαινόμενο της μικρής αυτονομούμενης πόλης κράτους αναδύεται ξανά στις ανεξάρτητες πόλεις της βορείου Ιταλίας κατά την Αναγέννηση, βασιζόμενη ξανά στην τάξη των μικροεμπόρων.

Σύμφωνα με τον Καστοριάδη, η αρχαία Ελλάδα δεν πρέπει να αποτελέσει πρότυπο, αλλά έμπνευση για μία σύγχρονη αυτόνομη δημοκρατία. 

Περιοδικό Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα

Μέσα από το περιοδικό Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα βρήκαν βήμα τα επόμενα χρόνια γνωστοί διανοούμενοι της Γαλλίας, όπως ο Ζαν-Φρανσουά Λιοτάρ και ο Γκυ Ντεμπόρ. Το περιοδικό κινείτο πέραν των τροτσκιστικών κύκλων και ήταν ιδιαίτερα επικριτικό στα καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού.

Χαρακτηριστική της γραμμής του περιοδικού ήταν η ανάλυση του Καστοριάδη για το πολιτικό σύστημα της Σοβιετικής Ένωσης, το οποίο το χαρακτήρισε καθεστώς «Γραφειοκρατικού Καπιταλισμού». Ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η ρωσική επανάσταση οδήγησε στην εγκαθίδρυση ενός νέου τύπου καθεστώτος εκμετάλλευσης και καταπίεσης όπου μια νέα κυρίαρχη τάξη, η γραφειοκρατία, σχηματίστηκε γύρω από το κομμουνιστικό κόμμα». Όσον αφορά τις «φιλελεύθερες ολιγαρχίες» της Δύσης θεωρούσε ότι το κριτήριο ταξικής διαφοροποίησης είχε πάψει να είναι πλέον η κατοχή και ο έλεγχος των μέσων παραγωγής, αλλά η κατοχή και η ικανότητα άσκησης εξουσίας.

 Σταδιακά και προς τα τελευταία χρόνια της έκδοσης του περιοδικού ο Καστοριάδης απομακρύνθηκε από τη μαρξιστική φιλοσοφία και θεωρία της Ιστορίας όσο και από τη μαρξιστική οικονομική ανάλυση, πράγμα εμφανές στο κείμενο του Μαρξισμός και επαναστατική κοινωνία, το οποίο αργότερα συμπεριελήφθη στο Η Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας.

Ενώ οι θέσεις και οι απόψεις του Καστοριάδη γνώρισαν μεγάλη απήχηση στους επαναστατικούς κύκλους πολλών χωρών της εποχής, ο ίδιος δεν είχε την ανάλογη αναγνώριση, καθώς ήταν αναγκασμένος να υπογράφει τα κείμενα του χρησιμοποιώντας διάφορα ψευδώνυμα, όπως Pierre Chaulieu, Paul Cardan, Marc Noiraud και άλλα. Αυτό συνέβαινε διότι δεν είχε γαλλική υπηκοότητα ή διαβατήριο, με συνέπεια να βρίσκεται συνεχώς υπό τον φόβο της απέλασης στην Ελλάδα. 

Στις σελίδες του περιοδικού πρωτοεμφανίστηκαν και μερικά από τα σημαντικότερα κείμενα της πρώτης περιόδου της σκέψης του, τα οποία αργότερα έμελλε να δημοσιευθούν μέσα από τις εκδόσεις βιβλίων του, όπως τα:    Η  Γραφειοκρατική Κοινωνία,     Η Πείρα του Εργατικού Κινήματος και         Η Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας.

Αυτή η στροφή προς την ψυχανάλυση χαρακτηρίζει πλέον το σύνολο της σκέψης του, πράγμα το οποίο τον οδηγεί σε μια καινούργια φιλοσοφική κατανόηση της πολιτικής και κοινωνικής ζωής του ανθρώπου, η οποία αποτυπώνεται στο έργο του Η Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας. Κεντρική θέση στη σκέψη του αποκτά η έννοια του Φαντασιακού, το οποίο θεωρεί ως το θεμελιώδες στοιχείο της ανθρώπινης δημιουργίας. Ο Καστοριάδης αντιλαμβάνεται την κοινωνική διαφοροποίηση ως μια διαδικασία συνεχούς δημιουργίας ex nihilo (από το τίποτα) σημασιών, νοημάτων, εικόνων οι οποίες θεσπίζονται και δομούν την εικόνα του κόσμου και της κοινωνίας κάθε εποχής. Επίσης, αρνείται την ύπαρξη οποιουδήποτε ντετερμινισμού όσον αφορά την κοινωνική αλλαγή, οποιασδήποτε προδιαγεγραμμένης πορείας της κοινωνίας, καθώς αυτή είναι συνεχής δημιουργία που γεννιέται και νοηματοδοτείται μέσω του «Κοινωνικού Φαντασιακού». 

Σύμφωνα με τον Καστοριάδη, αν και όλες οι κοινωνίες δημιουργούν οι ίδιες τις φαντασιακές σημασίες τους (δηλαδή τους θεσμούς, τους κανόνες, τις πεποιθήσεις, τις αντιλήψεις κ.λπ.) δεν έχουν όλες συνείδηση του γεγονότος αυτού. Πολλές κοινωνίες συγκαλύπτουν τον κοινωνικό χαρακτήρα της θέσμισης των φαντασιακών σημασιών τους, αποδίδοντας τη θέσμιση και τη θεμελίωση τους σε εξω-κοινωνικούς παράγοντες (π.χ. το Θεό, την παράδοση, το νόμο, την ιστορία). Με βάση αυτή τη συνείδηση της αυτοθέσμισης των φαντασιακών σημασιών από κάθε κοινωνία, ο Καστοριάδης διέκρινε μεταξύ των αυτόνομων κοινωνιών, αυτών δηλαδή που είχαν συνείδηση της αυτοθέσμισης αυτής, και των ετερόνομων κοινωνιών, στις οποίες η θέσμιση αποδιδόταν σε κάποια εξωκοινωνική αυθεντία. 

Εργογραφία

Τα περισσότερα έργα του Καστοριάδη έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά. Μερικά από αυτά είναι τα εξής:
Το Επαναστατικό Πρόβλημα Σήμερα
Η Πείρα του Εργατικού Κινήματος
Η Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας
Από την Οικολογία στην Αυτονομία
Τα Σταυροδρόμια του Λαβύρινθου
Η Άνοδος της Ασημαντότητας
Ο Θρυμματισμένος Κόσμος
Χώροι του Ανθρώπου
Ανθρωπολογία, Πολιτική, Φιλοσοφία
Η «Ορθολογικότητα» του Καπιταλισμού
Τα κινήματα της δεκαετίας του ’60, Μετάφρ. Μπάμπης Λυκούδης. Αντί 373 (1988), 34-37.
Η ελληνική ιδιαιτερότητα - Τόμος Α΄ - Από τον Όμηρο στον Ηράκλειτο / Σεμινάρια 1982-1983
Η ελληνική ιδιαιτερότητα - Τόμος Β΄ - Η πόλις και οι νόμοι / Σεμινάρια 1983-1984
Η ελληνική ιδιαιτερότητα - Τόμος Γ΄ - Θουκυδίδης, η ισχύς και το δίκαιο / Σεμινάρια 1984-1985 

περισσότερα στη βικιπαίδεια

Χένρυ Μίλλερ Αμερικανός συγγραφέας

Χένρυ Μίλλερ Αμερικανός συγγραφέας

26 Δεκεμβρίου 1891 (130 χρόνια πριν) γεννήθηκε:

Χένρυ Μίλλερ Αμερικανός συγγραφέας

Ο Χένρυ Μίλλερ (Henry Valentine Miller, 26 Δεκεμβρίου 1891 - 7 Ιουνίου 1980) ήταν Αμερικανός συγγραφέας του οποίου το έργο άσκησε σημαντική επιρροή στη λογοτεχνία την περίοδο του μεσοπολέμου, ενώ εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τους συγγραφείς της γενιάς μπιτ. Ως πεζογράφος διακρίνεται για το άμεσο, ελεύθερο και έντονα αυτοβιογραφικό ύφος του. Ανάμεσα στα κυριότερα έργα του συγκαταλέγονται ο Τροπικός του Καρκίνου, ο Τροπικός του Αιγόκερω, Ο Κολοσσός του Μαρουσιού και η τριλογία Η Ρόδινη Σταύρωση. Εκτός από τη συγγραφή, ασχολήθηκε επίσης με τη ζωγραφική.

Βιογραφία

Ο Χένρυ Μίλλερ γεννήθηκε στην πόλη της Νέας Υόρκης και έζησε τα παιδικά του χρόνια στο Μπρούκλιν. Το 1909 αποφοίτησε από το γυμνάσιο και συνέχισε να φοιτά στο κολέγιο City College της Νέα Υόρκης, όπου όμως παρέμεινε τελικά μόνο για δύο μήνες. Εγκαταλείποντας το κολέγιο, ο Μίλλερ εργάστηκε για ένα μεγάλο διάστημα σε πολλές διαφορετικές δουλειές. Το 1917 παντρεύτηκε την πρώτη του σύζυγο Beatrice Sylvas Wickens, με την οποία απέκτησε και ένα παιδί. Το 1920 προσελήφθη ως διευθυντής απασχόλησης τηλεγραφικής εταιρείας ενώ την ίδια περίπου εποχή θεωρείται πως άρχισε να ασχολείται με την λογοτεχνία, γράφοντας τα πρώτα του βιβλία, τα οποία όμως δεν δημοσιεύτηκαν έως τις αρχές της δεκαετίας του 1990, μετά το θάνατό του.

Την περίοδο 1928-1929, έχοντας ήδη εγκαταλείψει την εργασία του από το 1924 και αφοσιωμένος στο λογοτεχνικό του έργο, έζησε για αρκετούς μήνες στην Ευρώπη μαζί με την δεύτερη σύζυγό του Τζουν Μάνσφιλντ, η οποία και τον συντηρούσε οικονομικά. Τον επόμενο χρόνο, εγκαταστάθηκε μόνος στο Παρίσι, όπου έζησε περίπου μέχρι την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, συντηρούμενος κυρίως χάρη στη συνδρομή φίλων του. Το φθινόπωρο του 1931, ο Μίλλερ προσελήφθη ως διορθωτής κειμένων στην εφημερίδα Chicago Tribune και ειδικότερα για την έκδοση που κυκλοφορούσε τότε στο Παρίσι. Για την πρόσληψή του σημαντικό ρόλο είχε ο στενός του φίλος Alfred Perlès, δημοσιογράφος της εφημερίδας. Ο ίδιος ο Μίλλερ, χρησιμοποίησε το όνομα του τελευταίου προκειμένου να δημοσιευτούν δικά του άρθρα, καθώς ως διορθωτής δεν είχε το δικαίωματα να δημοσιεύει προσωπικά κείμενα.

Η είσοδος του Μίλλερ στους λογοτεχνικούς κύκλους σημειώθηκε με την δημοσίευση του μυθιστορήματος του Τροπικός του Καρκίνου, βιβλίο που δημοσιεύτηκε στη Γαλλία το 1934 χρηματοδοτούμενο από την Αναΐς Νιν και που αποτυπώνει τα πρώτα χρόνια αυτοεξορίας του Μίλλερ στο Παρίσι. Το πρωτότυπο χειρόγραφο του Μίλλερ είχε ολοκληρωθεί στην πραγματικότητα δύο περίπου χρόνια νωρίτερα. Ο Τροπικός του Καρκίνου είχε σημαντική απήχηση, καταγράφοντας συγχρόνως περισσότερες από δύο εκατομμύρια πωλήσεις τα δύο πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του.

Ο Μίλλερ εγκατέλειψε το Παρίσι το 1939, μετά τη δημοσίευση του Τροπικού του Αιγόκερω, ο οποίος μαζί με τον Τροπικό του Καρκίνου παρέμειναν απαγορευμένα και ανέκδοτα βιβλία στις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Το επόμενο διάστημα επισκέφτηκε την Ελλάδα όπου έζησε για περίπου έξι μήνες. Σε αυτή την περίοδο επισκέφτηκε την Αθήνα, την Πελοπόννησο αλλά και αρκετά από τα νησιά της Ελλάδας και γνωρίστηκε με τον Γιώργο Σεφέρη και τον Γιώργο Κατσίμπαλη, από τον οποίο είναι εμπνευσμένος και ο τίτλος του βιβλίου του Κολοσσός του Μαρουσιού. Στο έργο αυτό, που δημοσιεύτηκε το 1941, ο Μίλλερ περιέγραψε το σύντομο διάστημα της παραμονής του στην Ελλάδα φροντίζοντας παράλληλα να προβάλλει τις σκέψεις του για την ευρύτερη σημασία της Ελλάδας.

Επέστρεψε στην Αμερική το 1940 και για ένα διάστημα ταξίδεψε ανά την χώρα, γεγονός που οδήγησε και στην έκδοση του Κλιματισμένος εφιάλτης (Air-conditioned Nightmare), έργο ταξιδιωτικό αλλά και κριτικό απέναντι στα ήθη της αμερικανικής κοινωνίας. Το 1944 εγκαταστάθηκε στο Μπιγκ Σερ της Καλιφόρνιας, όπου έζησε μέχρι το 1963 και εξακολούθησε να γράφει. Σε αυτό το διάστημα ολοκλήρωσε και δημοσίευσε αρκετά έργα, μεταξύ των οποίων η αυτοβιογραφική τριλογία Η Ρόδινη Σταύρωση, αποτελούμενη από τα βιβλία Sexus (1949), Plexus (1953) και Nexus (1960) καθώς και το Ο καιρός των δολοφόνων (1956), που αποτυπώνει τη σχέση του Μίλλερ με το έργο του γάλλου ποιητή Ρεμπώ. Το 1961 εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Αμερική o Τροπικός του Καρκίνου προκαλώντας δικαστικές διαμάχες περί λογοκρισίας του έργου που κατέληξαν οριστικά στην μη απαγόρευση του το 1964.

Τα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια της ζωής του έζησε στο Λος Άντζελες. Μετά το θάνατό του, το 1980, αποτεφρώθηκε και οι στάχτες του σκορπίστηκαν στο Μπιγκ Σερ όπου έζησε και το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του. 

Έργο
Λογοτεχνία
Τροπικός του Καρκίνου (1934)
Black Spring (Μαύρη Άνοιξη, (1936) ― ελλην.μετάφρ.Λ.Θεοδωρακόπουλος ("Σ.Ι.Ζαχαρόπουλος")
Τροπικός του Αιγόκερω (1939)
Ο κόσμος του σεξ (1940)
Crazy Cock ή Το Τρελό Πουλί (1940)
Ο Κολοσσός του Μαρουσιού (1941)
Κλιματιζόμενος εφιάλτης (1945)
Sexus (πρώτο μέρος της τριλογίας Η Ρόδινη Σταύρωση) (1949)
Plexus (δεύτερο μέρος της τριλογίας Η Ρόδινη Σταύρωση) (1953)
Ήρεμες μέρες στο Κλισύ (1956)
Ο Καιρός των Δολοφόνων (1956)
Nexus (τρίτο μέρος της τριλογίας Η Ρόδινη Σταύρωση) (1960)
Μολόχ (ελλ. έκδοση 1996)
Πρώτες εντυπώσεις από την Ελλάδα (ελλ. έκδοση 1985)
Ένας Διάβολος στον Παράδεισο 

Ζωγραφική

Ο Μίλλερ εκτός από τη λογοτεχνία, ασχολήθηκε και με τη ζωγραφική, πραγματοποιώντας και εκθέσεις έργων του, που αποτελούσαν κυρίως υδατογραφίες. Η πρώτη του ατομική έκθεση οργανώθηκε το 1927 ενώ ακολούθησαν και άλλες σε διάφορες χώρες. Εκτιμάται πως συνολικά ολοκλήρωσε περισσότερα από διακόσια έργα, μέρος των οποίων φιλοξενείται στα Μουσείο Τέχνης Χένρυ Μίλλερ στην πόλη Ναγκάνο της Ιαπωνίας και στο Μπιγκ Σερ. 

Βιβλιογραφία
Φρεντερίκ Ζακ Ταμπλ, Henry Miller, Στον τροπικό του έρωτα και της αναρχίας, εκδ. Ηλέκτρα
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Χένρυ Μίλλερ, Χρονικό Φιλίας, εκδ. Καστανιώτης. Αλληλογραφία του Χ. Μίλλερ με τον ζωγράφο Ν. Χατζηκυριάκο-Γκίκα. 

περισσότερα στη βικιπαίδεια

Πέτρος Μελισσηνός Έλληνας στρατιωτικός

Πέτρος Μελισσηνός Έλληνας στρατιωτικός

26 Δεκεμβρίου 1797 (224 χρόνια πριν) πέθανε:

Πέτρος Μελισσηνός Έλληνας στρατιωτικός

Ο Πέτρος Μελισσηνός (Пётр Иванович Мелиссино, 1726 - 26 Δεκεμβρίου 1797) ήταν Έλληνας στρατηγός του ρωσικού πυροβολικού. 

Βιογραφία

Γεννήθηκε στην Κεφαλονιά το 1726. Ήταν γιος Έλληνα γιατρού, ο οποίος έφτασε στη Ρωσία την εποχή του Πέτρου του Μεγάλου από την Βενετία και στα χρόνια της Άννας Ιβάνοβνας (ανιψιάς του Πέτρου) έγινε ο αντιπρόεδρος της Ιατρικής Υπηρεσίας. Το 1740 ο νεαρός Μελισσηνός έγινε δεκτός για εκπαίδευση στο πρώτο σώμα μαθητών της Στρατιωτικής Σχολής της Αγίας Πετρούπολης. Το 1756 τιμήθηκε με τον βαθμό του λοχαγού· το 1759 μετατέθηκε, κατόπιν αιτήσεώς του, στο πυροβολικό και έλαβε το βαθμό του ταγματάρχη. Συμμετείχε στον Επταετή Πόλεμο.

Στον Α΄ Ρωσο-Τουρκικό Πόλεμο (1768-1774) ήταν ήδη συνταγματάρχης, διοικητής του πυροβολικό της 1ης Στρατιάς του στρατηγού Γκολίτσιν και μετά του στρατηγού Ρουμιάντσεβ. Το 1770 έλαβε τον βαθμό του Υποστράτηγου. Ήταν μεγάλη η συνεισφορά του στις νίκες στο Χοτίν, στο Λάργκο και στο Καγκούλ. Στη μάχη του Καγκούλ, όταν οι Τούρκοι ανέτρεψαν το καρέ του Πλεμιάννικοβ και ήταν έτοιμοι να εισέλθουν στο καρέ του Όλιτς, ο Μελισσινός ψύχραιμα άνοιξε πυρ και βοήθησε να αποκρουστούν οι Τούρκοι. Γι' αυτό το κατόρθωμα τιμήθηκε με το παράσημο του Τάγματος του Αγίου Γεωργίου Γ΄ Τάξεως. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του 1773 έλαβε το παράσημο του Τάγματος της Αγίας Άννας. Απέκτησε φήμη ως ένας από τους καλύτερους πυροβολητές της εποχής του.

Με το τέλος του Ρωσοτουρκικού πολέμου, για κάποιο χρονικό διάστημα, υπηρέτησε στο κεντρικό γραφείο του "πυροβολικού και οχυρώσεων"· το 1782 έλαβε τον βαθμό του στρατηγού και το 1783 διορίστηκε διευθυντής της Στρατιωτικής Σχολής Μηχανικού και Πυροβολικού του Μοζάισκ. Αργότερα υπηρέτησε ως ανώτερο στέλεχος του Στρατιωτικού Διοικητικού Συμβουλίου του κράτους. Το 1789 του απονεμήθηκε το παράσημο του Αγ. Αλεξάνδρου Νιέφσκι. Λίγες ημέρες πριν από το θάνατό του, έλαβε από την Αικατερίνη Β΄ το παράσημο της Τάξης του Αγίου Πρίγκηπος Βλαδιμήρου. Στα χρόνια του αυτοκράτορα Παύλου A΄, το 1796 διορίστηκε Γενικός επιθεωρητής πυροβολικού, πρώτος στον ρωσικό στρατό πού έλαβε το αξίωμα αυτό και έγινε Ιππότης του Τάγματος του Αγίου Ανδρέα.

Απεβίωσε τον Δεκέμβριο του 1797.

Γιος του ήταν ο Αλέξης Μελισσηνός, 1759-1813, Ρώσος στρατιωτικός της εποχής των Ναπολεόντειων Πολέμων, Υποστράτηγος του Ιππικού.  συνέχεια στη βικιπαίδεια

Τσαρλς Μπάμπατζ Άγγλος μαθηματικός και μηχανικός

Τσαρλς Μπάμπατζ Άγγλος μαθηματικός και μηχανικός

26 Δεκεμβρίου 1791 (230 χρόνια πριν) γεννήθηκε:

Τσαρλς Μπάμπατζ Άγγλος μαθηματικός και μηχανικός

Ο Τσαρλς Μπάμπατζ (26 Δεκεμβρίου 1791 – 18 Οκτωβρίου 1871) ήταν Βρετανός μαθηματικός, φιλόσοφος, εφευρέτης και μηχανικός ο οποίος επινόησε τον προγραμματίσιμο υπολογιστή. Θεωρείται ο «πατέρας του υπολογιστή». Του αποδίδεται η εφεύρεση του πρώτου μηχανικού υπολογιστή, ο οποίος σταδιακά οδήγησε σε πιο προχωρημένο σχεδιασμό. Τμήματα των μη ολοκληρωμένων μηχανών του εκτίθενται στο Μουσείο Επιστημών του Λονδίνου. 

To 1991 κατασκευάστηκε μια πλήρως λειτουργική διαφορική μηχανή από τα αρχικά σχέδια του Μπάμπατζ, με μεθόδους κατασκευής που αντιστοιχούσαν στον 19ο αιώνα. Η επιτυχής κατασκευή της μηχανής έδειξε ότι η μηχανή θα μπορούσε να λειτουργήσει. Εννέα χρόνια αργότερα το Μουσείο Επιστημών ολοκλήρωσε τον εκτυπωτή που ο Μπάμπατζ είχε σχεδιάσει για την διαφορική μηχανή, μια εξαιρετικά πολύπλοκη συσκευή για τον 19ο αιώνα.

Γέννηση

On the economy of machinery and manufactures, 1835

Ο ακριβής τόπος γέννησης του Μπάμπατζ αμφισβητείται, αλλά το πιθανότερο είναι ότι γεννήθηκε στην οδό Walworth 44, στο Crosby Row του Λονδίνου, στην Αγγλία. Μια από τις παραδοσιακές μπλε πλάκες του Λονδίνου επισημαίνει αυτό το γεγονός.

Η ημερομηνία γέννησής του γράφτηκε στην νεκρολογία του στην εφημερίδα The Times ως η 26η Δεκεμβρίου 1792. Ωστόσο, μετά τη δημοσίευση της νεκρολογίας, ένας ανηψιός του έγραψε ότι ο Τσαρλς Μπάμπατζ γεννήθηκε ένα χρόνο νωρίτερα, το 1791. Το ενοριακό μητρώο της St. Mary, στο Newington του Λονδίνου δείχνει ότι ο Μπάμπατζ βαπτίστηκε στις 6 Ιανουαρίου του 1792, κάτι το οποίο στηρίζει ότι γεννήθηκε το 1791.

Ο πατέρας του Μπάμπατζ, Μπέντζαμιν Μπάμπατζ, ήταν τραπεζικός συνεργάτης των Praeds, στους οποίους ανήκε το Bitton Estate στο Teignmouth. Η μητέρα του ήταν η Μπέτσι Πλάμλεϊ Τιπ. Το 1808, η οικογένεια Μπάμπατζ μετακόμισε στην παλιά οικία Rowdens στο ανατολικό Teignmouth, και ο Μπέντζαμιν Μπάμπατζ έγινε φύλακας στην κοντινή εκκλησία St. Michael. 

Μόρφωση

 

Ο Τσαρλς Μπάμπατζ το 1860

Η καλή οικονομική κατάσταση του πατέρα του, επέτρεψε στον Τσαρλς να διδαχτεί σε αρκετά κοντά και από αρκετούς δασκάλους κατά τη διάρκεια της στοιχειώδους εκπαίδευσής του. Περίπου στην ηλικία των οκτώ ετών στάλθηκε σε ένα επαρχιακό σχολείο στο Άλφινγκτον (Alphington) του Ντέβον, κοντά στο Έξετερ για να ανανήψει από έναν πυρετό που απειλούσε τη ζωή του. Οι γονείς του διέταξαν «να μην ζορίζεται το μυαλό του» και ο Μπάμπατζ αισθανόταν ότι «αυτή η μεγάλη αδράνεια μπορεί να οδήγησε σε μερικές από τις παιδικές μου λογικές σκέψεις». 

Για ένα σύντομο διάστημα φοίτησε στο Κολλέγιο King Edward VI Grammar School στο Τότνες (Totnes) του Νότιου Ντέβον, αλλά η υγεία του τον οδήγησε πάλι πίσω σε ιδιωτικούς δασκάλους για ένα διάστημα. Στη συνέχεια εγγράφηκε στην ακαδημία Holmwood, στην οδό Baker στο Ένφιλντ (Enfield) του Μίντλσεξ, υπό τον Αιδεσιμότατο Στίβεν Φρίμαν, μαζί με άλλους 30 φοιτητές. Η ακαδημία είχε μια πολύ καλά εξοπλισμένη βιβλιοθήκη, η οποία υποκίνησε την αγάπη του Μπάμπατζ για τα μαθηματικά. Φοίτησε κοντά σε δύο ακόμα ιδιωτικούς δασκάλους προτού φύγει από την ακαδημία. Για τον πρώτο, έναν κληρικό κοντά στο Κέιμπριτζ, ο Μπάμπατζ είπε: «φοβάμαι ότι δεν απορρόφησα από αυτόν όλα τα πλεονεκτήματα που θα μπορούσα».Ο δεύτερος ήταν από την Οξφόρδη, από τον οποίο ο Μπάμπατζ έμαθε αρκετούς από τους Κλασικούς ώστε να γίνει αποδεκτός στο Κέιμπριτζ.

Ο Μπάμπατζ μπήκε στο Τρίνιτι Κόλετζ στο Κέιμπριτζ τον Οκτώβριο του 1810.[29] Μελέτησε εκτενώς τους Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς, Ζοζέφ Λουί Λαγκράνζ, Τόμας Σίμπσον, και Λακρουά και ήταν έντονα απογοητευμένος από την μαθηματική εκπαίδευση που προσφερόταν στο Κέιμπριτζ. Για αυτό το λόγο, ο ίδιος, ο Τζον Χέρσελ και ο Τζορτζ Πίκοκ σχημάτισαν την Κοινωνία των Αναλυτικών το 1812. Οι τρεις ήταν επίσης φίλοι με τον Έντουαρντ Ράιαν, ο οποίος μελλοντικά θα γινόταν δικαστής και πάτρονας των επιστημών. Ο Μπάμπατζ και ο Ράιαν νυμφεύτηκαν δύο αδερφές. Ως φοιτητής, ο Μπάμπατζ ήταν μέλος και άλλων ομάδων, όπως το Κλαμπ των Φαντασμάτων, το οποίο διερευνούσε τα μεταφυσικά φαινόμενα, και το Extractors Club, αφιερωμένο στην απελευθέρωση των μελών του από φρενοκομείο, σε περίπτωση που κατέληγαν σε αυτό.

Το 1812 ο Μπάμπατζ μεταφέρθηκε στο Peterhouse, στο Κέιμπριτζ, στο οποίο ήταν ο κορυφαίος μαθηματικός, χωρίς όμως να αποφοιτήσει με ψηλό βαθμό. Αντιθέτως, έλαβε τιμητικό πτυχίο χωρίς εξετάσεις, το 1814. 

Γάμος, οικογένεια και θάνατος

 
Ο τάφος του Μπάμπατζ στο Κοιμητήριο Kensal Green

Στις 25 Ιουλίου 1814 ο Μπάμπατζ νυμφεύτηκε την Τζορτζιάνα Ουίτμορ, στην εκκλησία St. Michael στο Τεϊνμάουθ του Ντέβον. Το ζευγάρι έζησε στο Ντάντμαστον Χολ, στο Σόπσαϊαρ (όπου ο Μπάμπατζ υλοποίηση το σύστημα κεντρικής θέρμανσης), και μετά μετακόμισαν στην οδό Ντεβονσάιαρ 5, στο Πόρτλαντ Πλέις του Λονδίνου.

Ο Τσαρλς και η Τζορτζιάνα απέκτησαν οκτώ παιδιά, αλλά μόνο τρία — ο Μπέντζαμιν Χέρσελ Μπάμπατζ, η Τζορτζιάνα Ουίτμορ Μπάμπατζ και ο Χένρυ Πρέβοστ Μπάμπατζ — επέζησαν μέχρι την ενηλικίωση. Η κόρη του Τζορτζιάνα πέθανε στο Ουόρσεστερ στις 1 Σεπτεμβρίου 1827. Ο πατέρας του Τσαρλς, η σύζυγός του και ένας από τους γιους του πέθαναν κατά το 1827. Αυτοί οι διαδοχικοί θάνατοι στην οικογένεια προκάλεσαν την πνευματική κατάρρευση του Μπάμπατζ, και οδήγησαν στην καθυστέρηση της κατασκευής των μηχανών του.

Ο νεότερος από τους γιους του, ο Χένρυ Πρέβοστ Μπάμπατζ (1824–1918), στη συνέχεια κατασκεύασε έξι διαφορικές μηχανές βασισμένες στα σχέδια του πατέρα του, μία από τις οποίες στάληκε στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, όπου μελλοντικά θα την ανακάλυπτε ο Χάουαρντ Άικεν, πρωτοπόρος του Χάρβαρντ Μαρκ I. Ο Αναλυτικός μηχανικός μύλος που κατασκεύασε ο Χένρυ Πρέβοστ το 1910, εκτίθεται σήμερα στο Μουσείο Επιστημών του Λονδίνου, και προηγούμενα στο Ντάντμαστον Χολ.

Ο Τσαρλς Μπάμπατζ πέθανε σε ηλικία 79 ετών, στις 18 Οκτωβρίου 1871, και τάφηκε στο κοιμητήριο Κένσαλ Γκριν του Λονδίνου. Σύμφωνα με τον Χόρσλεϊ, ο Μπάμπατζ πέθανε από «νεφρική ανεπάρκεια, συνέπεια της κυστίτιδας». Η από την νεκροψία βρέθηκε το 1983 και δημοσιεύτηκε από το τρισέγγονο του Τσαρλς Μπάμπατζ. Υπάρχει επίσης και αντίγραφο του πρωτότυπου. Ο μισός από τον εγκέφαλο του Μπάμπατζ διατηρείται στο Μουσείο Χαντέριαν του Βασιλικού Κολλεγίου Χειρουργικοής, στο Λονδίνο. Ο υπόλοιπος μισός εκτίθεται στο Μουσείο Επιστημών στο Λονδίνο. 

...........

βικιπαίδεια

..............

 
Σύγχρονες εφαρμογές

Παρότι ο άβακας και οι μηχανικές υπολογιστικές μηχανές έχουν αντικατασταθεί με ηλεκτρονικές μηχανές οι οποίες χρησιμοποιούν μικροτσίπ, υπάρχουν πρόσφατες εξελίξεις στα μικροηλεκτρομηχανικά συστήματα και στην νανοτεχνολογία τα οποία έχουν οδηγήσει σε πειράματα υψηλής τεχνολογίας στην μηχανική υπολογιστική. Τα προτεινόμενα πλεονεκτήματα συμπεριλαμβάνουν τη λειτουργία σε καταστάσεις έντονης ακτινοβολίας ή ψηλής θερμοκρασίας. Αυτές οι σύγχρονες εκδοχές μηχανικού υπολογισμού αναφέρονται και στο περιοδικό The Economist στο ειδικό ένθετο που κυκλοφόρησε για το τέλος της προηγούμενης χιλιετίας, στο άρθρο με τίτλο «Babbage's Last Laugh». 

Αναγνώριση

Πολλές αναφορές έχουν γίνει προς τιμήν του Τσαρλς Μπάμπατζ. Για παράδειγμα, από αυτόν έχουν πάρει το όνομά τους ο Κρατήρας Μπάμπατζ στη Σελήνη, και το Ινστιτούτο Τσαρλς Μπάμπατζ, ένα αρχείο τεχνολογίας και ερευνητικό κέντρο στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα. Στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, όπου σπούδασε, υπάρχει το μεγάλο θέατρο Μπάμπατζ, το οποίο χρησιμοποιείται για επιστημονικές διαλέξεις για προπτυχιακούς φοιτητές. Άλλες αναφορές:
Οι Βρετανικοί σιδηρόδρομοι έδωσαν το όνομά του σε μια ατμομηχανή, ως μέρος ενός προγράμματος της δεκαετίας του 1990, κατά το οποίο οι ατμομηχανές ονομάζονταν από διάσημους ή σημαντικούς επιστήμονες.
Το Πανεπιστήμιο του Πλίμουθ έχει το Κτήριο Μπάμπατζ, στο οποίο στεγάζεται η σχολή πληροφορικής του.
Οι Υπηρεσίες Πληροφορικής του Επαρχιακού Συμβουλίου του Κέιμπριτζσαϊαρ στεγάζονται στο Σπίτι του Μπάμπατζ, σε ένα σύμπλεγμα κτηρίων γραφείων στο Κέιμπριτζ.
Επίσης κτήριο με το όνομά του υπάρχει και στο Σχολείο Μονκ Γουόκ, ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα στην Αγγλία που εστιάζει στην επιστημονική μόρφωση.
Στο Τσέσινγκτον υπάρχει οδός με το όνομά του.
Η γλώσσα προγραμματιμού Babbage για τη σειρά μικροϋπολογιστών GEC 4000 έχει ονομαστεί προς τιμήν του.
Ο Τσαρλς Μπάμπατζ εμφανίζεται ως ένας από τους Μεγάλους Στοχαστές στο βιντεοπαιχνίδι στρατηγικής Civilization Revolution του 2008.
Ο Μπάμπατζ εμφανίζεται ως χαρακτήρας σε πάρα πολλές έργα steampunk, στα οποία κατασκευάζει την διαφορική μηχανή του.
Στο Μουσείο του Τότνες, στην πόλη όπου πέρασε την νεότητά του, υπάρχει μια αίθουσα με το όνομά του.
Υπάρχει μια πράσινη πλάκα η οποία επισημαίνει τα 40 χρόνια τα οποία πέρασε στο Λονδίνο, στην οδό Ντόρσετ 1.
Η ταινία μικρού μήκους Μπάμπατζ, παρουσιάζει στοιχεία της ζωής του επιστήμονα. Παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Καννών του 2008 

περισσότερα στη βικιπαίδεια

Σήμερα 26/12... Σύναξις Υπεραγίας Θεοτόκου, Αγίου Κωνσταντίου του Ρώσου εν Κωνσταντινούπολη

μέρες γιορτινές για τα παιδιά (φ.Μ.Κυμάκη)

Σύναξις Υπεραγίας Θεοτόκου, Αγίου Κωνσταντίου του Ρώσου εν Κωνσταντινούπολη

Χρόνια Πολλά! 

Εμμανουήλ, Μανώλης, Μανόλης, Μανουήλ, Μάνος, Μανούσος, Μανουσάκης, Μανουσάκι, Εμμανουέλλα, Εμμανουέλα, Μανουέλα, Μανωλία
Κωνστάντιος, Κωστάντιος, Κωνσταντία, Κωσταντία, Ντία

για μεγέθυνση ροδάκι να ανοίξει καρτέλα με φακό +-