Σήμερα 30/9 ... Αγίου Στρατονίκου μάρτυρος

προσοχή στην πικραγγουριά ...  εκρήγνυται ....  (φ.Μ.Κυμάκη)

 Αγίου Στρατονίκου μάρτυρος

για μεγέθυνση ροδάκι να ανοίξει καρτέλα με φακό +-

 

Χρίστο Ντιμιτρόφ Ιζμιρλίεφ (Христо Димитров Измирлиев, 29 Σεπτεμβρίου 1898 - 18 Ιουνίου 1923)

29 Σεπτεμβρίου 1898 (123 χρόνια πριν) γεννήθηκε:

Χρίστο Σμύρνενσκι Βούλγαρος ποιητής

Ο Χρίστο Ντιμιτρόφ Ιζμιρλίεφ (Христо Димитров Измирлиев, 29 Σεπτεμβρίου 1898 - 18 Ιουνίου 1923), γνωστός ως Χρίστο Σμύρνενσκι (Христо Смирненски), ήταν Βούλγαρος ποιητής, από τους κύριους εκφραστές της βουλγαρικής λογοτεχνίας των αρχών του 20ου αιώνα. Το ψευδώνυμο Σμύρνενσκι (Σμυρναίος, ο εκ Σμύρνης) προέρχεται από την απόδοση του επιθέτου του, Ιζμιρλίεφ (Ιζμίρ = Σμύρνη), στη βουλγαρική.

Παρά τον πρόωρο του θάνατο, άφησε πίσω του πλούσιο και αξιόλογο έργο. Μια από τις πρόσφατες εκδόσεις στη βουλγαρική με συλλογές από ποιήματά του αποτελείται από οκτώ τόμους. Το έργο του είναι επηρεασμένο από τις ιδέες του Μακεδονικού Αγώνα καθώς και τις σοσιαλιστικές του πεποιθήσεις.
Τα πρώιμα χρόνια

Γεννήθηκε στο Κιλκίς, από τον Ντιμήτρ Ιζμιρλίεφ (Димитър Измирлиев) και την Ελισσαβέτα Ποπαναστάσοβα (Елисавета Попанастасова) στις 29 Σεπτεμβρίου 1898. Την εποχή εκείνη η πόλη βρισκόταν υπό Οθωμανική κατοχή, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας.

Πέθανε στις 18 Ιουνίου 1923.

Εμίλ Ζολά (Émile Édouard Charles Antoine Zola[6], 2 Απριλίου 1840 – 29 Σεπτεμβρίου 1902)

29 Σεπτεμβρίου 1902 (119 χρόνια πριν) πέθανε: 

Εμίλ Ζολά Γάλλος συγγραφέας

Ο Εμίλ Ζολά (Émile Édouard Charles Antoine Zola[6], 2 Απριλίου 1840 – 29 Σεπτεμβρίου 1902)

ήταν Γάλλος συγγραφέας, ο πιο σημαντικός εκπρόσωπος της λογοτεχνικής σχολής του νατουραλισμού και σημαντικός παράγοντας της ανάπτυξης του θεατρικού νατουραλισμού. Έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην πολιτική φιλελευθεροποίηση της Γαλλίας και στην απαλλαγή του λοχαγού Άλφρεντ Ντρέιφους, ο οποίος κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε άδικα, γεγονός που συνοψίζεται στη διάσημη ανοιχτή επιστολή του με τίτλο "Κατηγορώ". Ο Εμίλ Ζολά ήταν υποψήφιος για Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1901 και το 1902[8][9]. Το έργο του Εμίλ Ζολά ξεχώρισε όχι μόνο αναδεικνύοντας το ρεύμα του νατουραλισμού, αλλά πρωτίστως επειδή άσκησε τεράστια κοινωνική επιρροή με το έργο και τις παρεμβάσεις του.

Γεννήθηκε στο Παρίσι στις 2 Απριλίου του 1840. Μία από τις πρώτες παιδικές αναμνήσεις του Εμίλ Ζολά ήταν η θύμηση μίας μεγάλης γιορτής που έκανε ο πατέρας του, στην Αιξ-αν-Προβάνς της Γαλλίας το 1844, επ' ευκαιρία των εγκαινίων ενός υδραγωγείου που είχε αναλάβει. Αλλά δεν πήγαιναν πάντα καλά οι δουλειές του κυρίου Ζολά. Όταν πέθανε δύο χρόνια αργότερα, άφησε σχεδόν απένταρους τη γυναίκα του και τον εξάχρονο γιο του.

Τα παιδικά χρόνια του Εμίλ πέρασαν μέσα στη δυστυχία και τη μιζέρια. Το σχολείο που πήγαινε ήταν τόσο φτωχό και είχε τόσους λίγους δασκάλους, που χωρίς να διαβάζει πολύ ο μικρός Ζολά έβγαλε μ' ευκολία τις πρώτες τάξεις. Η μοναδική χαρά και η πραγματική μόρφωση που πήρε από το σχολείο, ήταν η στενή του φιλία με δύο συμμαθητές του. Ο ένας από αυτούς ήταν ο Πωλ Σεζάν, ο μετέπειτα διάσημος ζωγράφος.

Ο Εμίλ, ο Πωλ και το άλλο παιδί ήταν αχώριστοι. Πάντα και οι τρεις μαζί περνούσαν τον καιρό τους τριγυρνώντας στις εξοχές και πάντα κουβαλούσαν στα σακίδιά τους, εκτός από το φτηνό κολατσιό τους, και το βιβλίο κάποιου διάσημου Γάλλου συγγραφέα.

Όταν ο Ζολά έγινε 18 ετών πήρε μία υποτροφία για το Παρίσι και πήγε με τη μητέρα του να μείνει εκεί. Η μητέρα του ήθελε να τον δει νομικό, ωστόσο εκείνος απέτυχε να περάσει τις απαιτούμενες εξετάσεις δύο χρόνια αργότερα και έφυγε από τη σχολή.

Πέρασε δύσκολα χρόνια γεμάτα στερήσεις και κακουχίες. Ζούσε σε μία κρύα σκοτεινή σοφίτα και συχνά το μοναδικό φαγητό του ήταν επί εβδομάδες ξερό ψωμί και λάδι. Έπειτα άρχισε να ασχολείται με το γράψιμο, εργαζόμενος στο κρεβάτι για να ζεσταίνεται και κρατώντας ένα κερί στο αριστερό του χέρι για να βλέπει.

Στο τέλος ένας φίλος του πατέρα του φρόντισε να μπει κλητήρας σ' ένα εκδοτικό οίκο. Αν και ο μισθός του ήταν μικρός, μπόρεσε να νοικιάσει ένα μικρό διαμέρισμα και να εγκατασταθεί εκεί με τη μητέρα του και αργότερα με τη γυναίκα του. Κατόπιν άρχισε να αρθρογραφεί σε εφημερίδες σχετικά με τη λογοτεχνία, την τέχνη και την πολιτική. Χαρακτηριστικές υπήρξαν οι θέσεις του κατά του Ναπολέοντα Γ΄ και του ιερατείου. Έτσι, μέσα σ' ένα χρόνο, τα έσοδά του αυξήθηκαν χάρη στα άρθρα που έστελνε σε εφημερίδες και στο πρώτο του βιβλίο.

Το πρώτο του έργο δημοσιεύτηκε πριν κλείσει τα 24 του χρόνια. Τρία χρόνια αργότερα παρουσίασε ένα δεύτερο μυθιστόρημα. Η επιτυχία του αυτή τον ενθάρρυνε και αποφάσισε στα 27 του χρόνια να εγκαταλείψει τη δουλειά του κλητήρα και να κερδίσει το ψωμί του μόνο από την πέννα του. Την επόμενη χρονιά, ο άσημος ακόμα νεαρός συγγραφέας πρότεινε σε έναν πλούσιο εκδότη να του δώσει μία προκαταβολή για να μπορέσει να βγάλει μία σειρά 20 μυθιστορημάτων που αφορούσαν τη γαλλική ζωή. Έτσι, μετά το πρώτο σημαντικό μυθιστόρημά του, Τερέζ Ρακέν (1867), ξεκίνησε μία σειρά έργων με τίτλο «Οι Ρουγκόν-Μακάρ. Φυσική και κοινωνική ιστορία μιας οικογένειας υπό την Β΄ Αυτοκρατορία» (Les Rougon-Macquart. Histoire naturelle et sociale d'une famille sous le Second Empire), όπου περιλαμβάνονται περισσότερα από τα μισά μυθιστορήματά του, θέλοντας να αναλύσει με διεισδυτική κριτική ματιά τις πτυχές της τότε γαλλικής κοινωνίας. Σε αυτή τη σειρά συγκαταλέγεται Η ταβέρνα (1877), ένα αριστούργημα το οποίο εμβαθύνει στο φαινόμενο του αλκοολισμού και της φτώχειας στην εργατική τάξη. Επίσης, η Νανά (1880), που με τη συμβολική μορφή μιας πόρνης η οποία διαφθείρει την παριζιάνικη ελίτ, δηλώνεται η κατάπτωση της Δεύτερης Γαλλικής Αυτοκρατορίας. Επιπλέον, με το Ζερμινάλ (1885) —το καλύτερο ίσως έργο του— έστρεψε τον προβολέα στις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας των ανθρακωρύχων. Η Πτώση είναι το προτελευταίο μυθιστόρημα αυτής της σειράς, η οποία ολοκληρώθηκε το 1893.

Τον ίδιο καιρό είχε δημιουργηθεί μία ομάδα νεαρών λογοτεχνών που αυτοαποκαλούνταν "νατουραλιστές" και θεωρούσαν τον Ζολά δάσκαλό τους, γιατί πρώτος εκείνος είχε χρησιμοποιήσει τη λέξη "νατουραλισμός" για να εξηγήσει τη ρεαλιστική μορφή που έδινε στα έργα του. Το 1880 ο Εμίλ Ζολά ήταν πλέον μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της λογοτεχνικής αστικής τάξης και διοργάνωνε πολιτιστικά δείπνα με τον Γκυ ντε Μωπασσάν, τον Ζορίς-Καρλ Υσμάν και άλλους συγγραφείς στην πολυτελή βίλα του (αξίας 300.000 φράγκων[10]) στο Μεντάν κοντά στο Παρίσι.

Το άρθρο του Ζολά "Κατηγορώ!"

Στη συνέχεια, από τη βαθυστόχαστη καταγραφή των κοινωνικών προβλημάτων στράφηκε στη σοσιαλιστική ουτοπία με δύο τριλογίες του, Οι τρεις πόλεις και Τα τέσσερα Ευαγγέλια, με τη δεύτερη να μένει ανολοκλήρωτη. Το 1898, διάσημος πια και σεβαστός, ο Ζολά έμελλε να συνταράξει συθέμελα τη γαλλική κοινωνία και να διακινδυνεύσει τη σταδιοδρομία του καθώς ανακατεύτηκε στην περίφημη υπόθεση Ντρέιφους, που έκανε πάταγο εκείνη την εποχή. Ήταν ο μόνος που υπερασπίστηκε το Ντρέιφους στέλνοντας ανοιχτή επιστολή στο Γάλλο πρόεδρο, η οποία δημοσιεύτηκε στις 13 Ιανουαρίου του 1898 στο εξώφυλλο της παριζιάνικης καθημερινής εφημερίδας L'Aurore, του Ζωρζ Κλεμανσώ, υπό τον τίτλο “Κατηγορώ!”. Ο Ζολά ξεσκέπασε μία μηχανορραφία που κόστισε την ελευθερία στο στρατιωτικό Άλφρεντ Ντρέιφους εξαιτίας του αντισημιτισμού του Υπουργείου Αμύνης. Το γράμμα αυτό προκάλεσε αίσθηση σε όλο τον κόσμο. Η πρόθεση του Ζολά ήταν να κατηγορηθεί ο ίδιος για συκοφαντική δυσφήμιση ώστε να δημοσιοποιήσει τα νέα αποδεικτικά στοιχεία προς στήριξη του Ντρέιφους. Την αποκάλυψη ακολούθησαν δραματικά γεγονότα. Πολλές γαλλικές εφημερίδες τον χτύπησαν, μποϊκόταραν τα βιβλία του και ο ίδιος μόλις κατόρθωσε να σωθεί από τη μανία του όχλου δραπετεύοντας στην Αγγλία. Το γράμμα του όμως έφερε το αποτέλεσμα που ήθελε. Έγινε αναθεώρηση της δίκης και ο Ντρέιφους αποδείχτηκε αθώος, γεγονός που οδήγησε και στη μεταρρύθμιση του συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του χωρισμού εκκλησίας και κράτους.

Το 1902 ο Ζολά απεβίωσε, λόγω δηλητηρίασης από τις αναθυμιάσεις της σόμπας στην κρεβατοκάμαρά του. Στην κηδεία του θρήνησαν όχι μόνο οι Γάλλοι, αλλά κι όλος ο κόσμος.

Μιγκέλ ντε Θερβάντες Σααβέδρα (Miguel de Cervantes Saavedra, 29 Σεπτεμβρίου 1547 – 22 Απριλίου 1616)

29 Σεπτεμβρίου 1547 (474 χρόνια πριν) γεννήθηκε:

Μιγκέλ ντε Θερβάντες Ισπανός συγγραφέας

Ο Μιγκέλ ντε Θερβάντες Σααβέδρα (Miguel de Cervantes Saavedra, 29 Σεπτεμβρίου 1547 – 22 Απριλίου 1616) ήταν Ισπανός συγγραφέας, ο οποίος θεωρείται ευρέως ως ο μεγαλύτερος συγγραφέας στην ισπανική γλώσσα και ο κατ' εξοχήν μυθιστοριογράφος παγκοσμίως. Το έργο του ανήκει χρονικά στην «χρυσή εποχή» (περ. 1492-1648) της Ισπανίας, κατά την οποία παρατηρήθηκε εξαιρετική άνθηση στις τέχνες. Το διασημότερο μυθιστόρημά του, ο Δον Κιχώτης, συγκαταλέγεται στα κλασικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, μεταφρασμένο σε περισσότερες από εξήντα γλώσσες και έχοντας υποβληθεί σε συστηματική ανάλυση και κριτικό σχολιασμό από τον 18ο αιώνα.

Ο Θερβάντες γεννήθηκε στο Αλκαλά ντε Ενάρες, περίπου 30 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Μαδρίτης, τέταρτος από τα συνολικά επτά παιδιά της οικογένειάς του. Τα νεανικά του χρόνια, για τα οποία διαθέτουμε ελάχιστες πληροφορίες, χαρακτηρίστηκαν από τις πολυάριθμες μετακινήσεις της οικογένειας σε διαφορετικές ισπανικές πόλεις. Τα παλαιότερα λογοτεχνικά έργα του χρονολογούνται το 1568, ενώ το πρώτο μυθιστόρημα του, Γαλάτεια, εκδόθηκε το 1585. Από το 1570, και για αρκετά χρόνια, πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως επαγγελματίας στρατιώτης, λαμβάνοντας μέρος στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου ως υπαξιωματικός του πολεμικού πλοίου Μαρκέσα (Marquesa), στην πολιορκία της Κέρκυρας (1571), καθώς και στην εκστρατεία της Τύνιδας. Κατά την επιστροφή του στην Ισπανία, εργάστηκε στην Αυλή του Φιλίππου Β' ως φοροεισπράκτορας, ενώ λίγα χρόνια αργότερα εκδόθηκε ο πρώτος τόμος του Δον Κιχώτη (1605), έργο που τον καθιέρωσε στο λογοτεχνικό κόσμο. Το 1607 εγκαταστάθηκε στη Μαδρίτη, όπου ολοκλήρωσε το μεγαλύτερο μέρος του λογοτεχνικού έργου του και έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του.

Καταγωγή και νεανικά χρόνια

Ο Θερβάντες γεννήθηκε πιθανώς στις 29 Σεπτεμβρίου του 1547, ενώ η βάπτισή του, όπως γνωρίζουμε από αρχειακά έγγραφα, πραγματοποιήθηκε στις 9 Οκτωβρίου. Λαμβάνοντας υπόψη την πρακτική της εποχής εκείνης να βαπτίζονται τα νεογνά λίγες μόνο ημέρες μετά τη γέννησή τους, καθίσταται πιθανό και το ενδεχόμενο να γεννήθηκε μία εβδομάδα νωρίτερα, κατά τον μήνα Οκτώβριο. Σύμφωνα με το πιστοποιητικό της βάπτισής του, ως τόπος γέννησής του θεωρείται σήμερα με βεβαιότητα η ισπανική πόλη Αλκαλά ντε Ενάρες, αν και για αρκετά χρόνια πολυάριθμα χωριά ή πόλεις της Ισπανίας διεκδίκησαν τον τίτλο της γενέτειράς του. Καταγόταν από οικογένεια πρώην ευγενών, γιος του χειρουργού και πρακτικού ιατρού Ροδρίγο ντε Θερβάντες και της Λεονόρ ντε Κορτίνας, πιθανώς εβραϊκής καταγωγής που αργότερα μεταστράφηκαν στον καθολικισμό

Επιφανή μέλη της οικογένειας Θερβάντες υπήρξαν ο προπάππους του, Ροδρίγο Ντίαθ ντε Θερβάντες, ασχολούμενος με το εμπόριο υφασμάτων και ο παππούς του Χουάν ντε Θερβάντες, νομικός και κατώτερος δικαστικός υπάλληλος. Για τα νεανικά του χρόνια, τα οποία χαρακτηρίστηκαν από συχνές μετακινήσεις της οικογένειάς του σε πολυάριθμες ισπανικές πόλεις όπου εξασκούσε το επάγγελμά του ο πατέρας του, διαθέτουμε λίγες πληροφορίες, όπως και για την εκπαίδευσή του. Σύμφωνα με μία διαδεδομένη αντίληψη, εκπαιδεύτηκε για ένα διάστημα στο περιβάλλον Ιησουιτών, πιθανώς στην Κόρδοβα, στη Σεβίλη ή στη Σαλαμάνκα, ενδεχόμενο που ωστόσο παραμένει υπό αμφισβήτηση. Σε αντίθεση με την πλειοψηφία των Ισπανών λογοτεχνών της εποχής του, ο Θερβάντες δεν φοίτησε στο πανεπιστήμιο, αν και από νεαρή ηλικία εκδήλωσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία και εξελίχθηκε σε δεινό αναγνώστη λογοτεχνικών έργων. Την περίοδο κατά την οποία η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Μαδρίτη, φοίτησε κοντά στον ουμανιστή Χουάν Λόπεθ ντε Όγιος (Juan López de Hoyos), ο οποίος ξεχώρισε τον Θερβάντες για την κλίση του στα γράμματα. Σε μια ποιητική συλλογή που εξέδωσε ο Όγιος το 1569, με κεντρικό θέμα το θάνατο της βασίλισσας Ελισάβετ του Βαλουά, τον χαρακτήρισε ως «αγαπημένο μαθητή» του. Στην ίδια συλλογή συναντώνται τα τέσσερα πρώτα δημοσιευμένα ποίηματά τού Θερβάντες, συνολικά τέσσερις συνθέσεις, μεταξύ των οποίων μία ελεγεία και ένας επιτάφιος στη μορφή σονέτου

Ο Βασίλειος Γ΄ (κατά κόσμον Βασίλειος Γεωργιάδης[1], 1846 - 29 Σεπτεμβρίου 1929)

 29 Σεπτεμβρίου 1929 (92 χρόνια πριν) πέθανε: 

Βασίλειος Γ' Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Ο Βασίλειος Γ΄ (κατά κόσμον Βασίλειος Γεωργιάδης[1], 1846 - 29 Σεπτεμβρίου 1929) ήταν Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως από το 1925 ως το 1929. Περιγράφεται ως σοφός ιεράρχης, «λιτός στον βίο, αφιλάργυρος, ακτήμονας, φιλάν­θρωπος και γλωσσομαθέστατος συγ­γρα­φέας»[2].

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε το 1846 στη Χρυσούπολη (Σκούταρι) της Χαλκηδόνας. Γονείς του ήταν ο Γεώργιος ιεροψάλτης, και η Αικατερίνη. Σπούδασε Θεολογία και Φιλολογία το Πανεπιστήμιο Αθηνών, από το οποίο αποφοίτησε το 1871[1]. Την επόμενη χρονιά διορίστηκε καθηγητής στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου δίδαξε για μια οκταετία εβραϊκή γλώσσα, ερμηνευτική, Παλαιά και Καινή Διαθήκη, γεωγραφία. Παράλληλα ασχολούνταν με την ιστορική έρευνα χειρογράφων και έκανε σχετικές δημοσιεύσεις. Ενώ ήταν καθηγητής, εστάλη το 1880 από τη Σχολή για περαιτέρω σπουδές στην Ευρώπη. Εργάστηκε στις βιβλιοθήκες της Ρώμης, του Βερολίνου, της Λειψίας, του Λονδίνου και της Βιέννης. Το 1884 ανακηρύχθηκε διδάκτορας φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Μονάχου[1].

Το 1884 επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη και διορίστηκε διευθυντής της ιερατικής σχολής του Πατριαρχείου. Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος και προχειρίστηκε αρχιμανδρίτης από τον Πατριάρχη Ιωακείμ το Μεγαλοπρεπή. Στις 8 Αυγούστου 1889 εξελέγη Μητροπολίτης Αγχιάλου και χειροτονήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου. Το 1906 έγινε αυτόπτης μάρτυρας της πυρκαϊάς που κατέστρεψε την Αγχίαλο, ενώ οι λεγόμενοι «Εξαρχικοί» πυρπόλησαν και την κατοικία του, καταστρέφοντας τη σπουδαία βιβλιοθήκη του. Κατόπιν αυτού, κατέφυγε στην Κωνσταντινούπολη και εστάλη στην Κύπρο για να βοηθήσει στην επίλυση του χρονίζοντος εκεί «αρχιεπισκοπικού ζητήματος». Στις 7 Φεβρουαρίου 1909 εξελέγη Μητροπολίτης Πελαγονίας και 13 Μαΐου 1910 μετατέθηκε στη Μητρόπολη Νικαίας.
Πατριαρχία

Στη Νίκαια παρέμεινε μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών, κατά την οποία κρίθηκε ανταλλάξιμος και ο τότε Πατριάρχης Κωνσταντίνος ΣΤ΄. Μετά την παραίτηση του Πατριάρχη, η ενδημούσα Σύνοδος εξέλεξε τον Βασίλειο διάδοχό του, στις 13 Ιουλίου 1925[3], σε ηλικία 79 ετών.

Επί της Πατριαρχίας του υπογράφτηκε μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας η ανταλλαγή των πληθυσμών, από την οποία εξαιρέθηκε η Σύνοδος, οι επίσκοποι του Πατριαρχείου και ο Πατριάρχης. Το 1925 αποδόθηκε η πατριαρχική αξία στην Αυτόνομη Εκκλησία της Ρουμανίας, αλλά η τουρκική κυβέρνηση απαγόρευσε την σύγκληση Πανορθόδοξης Συνόδου, η οποία προγραμματιζόταν τον Δεκέμβριο του 1925 για το ημερολογιακό και άλλα ζητήματα[4]. Επίσης, ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις με την ιταλική Κυβέρνηση για το θέμα της εκκλησιαστικής δικαιοδοσίας των κατεχομένων από τους Ιταλούς Δωδεκανήσων και αναθεωρήθηκε ο Καταστατικός Χάρτης του Αγίου Όρους. Στις 4 Σεπτεμβρίου 1928 ανατέθηκε στην Εκκλησία της Ελλάδος επιτροπικώς η διοίκηση των επαρχιών του Οικουμενικού Θρόνου που βρίσκονταν πλέον εντός της ελληνικής επικράτειας (των λεγομένων Νέων Χωρών) με Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη, η οποία περιέγραφε αναλυτικά και δέκα όρους, υπό τους οποίους έγινε η παραχώρηση[5]. Επίσης, το 1928 παρασκευάστηκε Άγιο Μύρο και επικυρώθηκε ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Αμερικής. Τέλος, επί των ημερών του ξεκίνησε η έκδοση του περιοδικού του Πατριαρχείου «Ορθοδοξία»[6].

Ο Βασίλειος Γ΄ πέθανε στις 29 Σεπτεμβρίου 1929 σε ηλικία 83 ετών και κηδεύτηκε στις 2 Οκτωβρίου στον Πατριαρχικό ναό.

Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος, υπήρξε μέλος μασονικής στοάς. Η Πατριαρχία του θεωρείται ότι εξομάλυνε και εξισορρόπησε τις σχέσεις του Πατριαρχείου με το νεοπαγές τουρκικό κράτος, μετά τις δυσκολίες που πέρασε η μεταξύ τους σχέση τα προηγούμενα χρόνια

Ουίσταν Χιου Ώντεν (Wystan Hugh Auden, 21 Φεβρουαρίου 1907 – 29 Σεπτεμβρίου 1973)

 

 29 Σεπτεμβρίου 1973 (48 χρόνια πριν) πέθανε: 

Ουίσταν Ώντεν Άγγλος ποιητής

Ο Ουίσταν Χιου Ώντεν (Wystan Hugh Auden, 21 Φεβρουαρίου 1907 – 29 Σεπτεμβρίου 1973) ήταν Άγγλος ποιητής, δοκιμιογράφος και θεατρικός συγγραφέας.

Γεννήθηκε στο Γιορκ της Αγγλίας το 1907. Μετά τις σπουδές του στην Οξφόρδη εργάστηκε ως εκπαιδευτικός περίπου επί μία πενταετία. Τα πρώτα ποιήματά του εμφανίστηκαν στη δεκαετία τού 1920 και εντυπωσίασαν προσωπικότητες όπως ο Έλιοτ, ο οποίος του έδωσε τη δυνατότητα να τυπώσει άμεσα στις εκδόσεις Faber & Faber την πρώτη του συλλογή. Η φήμη του εξαπλώθηκε γρήγορα στην Αγγλία και τη δεκαετία του 1930 καθιερώθηκε ως ο σημαντικότερος ποιητής της νέας γενιάς. Η εθελοντική συμμετοχή του στον Εμφύλιο της Ισπανίας, με την πλευρά των Δημοκρατικών, και η επικαιρική έκδοση του πολύστιχου ποιήματός του «Ισπανία 1937», θα του δώσουν ακόμη μεγαλύτερο κύρος στους πνευματικούς κύκλους.

Ό Ώντεν δέχθηκε επιδράσεις από έναν ευρύ πολιτισμικό χώρο: από τον Μαρξ, τον Φρόυντ, τον Γέητς, τον Καβάφη, τον Έλιοτ, τον Γκαίτε, τον Μπρεχτ. Θεματικά τα ποιήματά του καλύπτουν πλήθος διαφορετικών όψεων του 20ου αιώνα αλλά και τα παντοτινά ζητούμενα της ποίησης: την πολιτική, τον έρωτα, πολιτικά δικαιώματα, μυθολογίες, θρησκείες, ζητήματα ηθικής, ανθρώπινες σχέσεις κι επικοινωνία, συμβάντα σε χώρους της πολιτείας και της υπαίθρου, στοιχεία της ύλης και της απρόσωπης φύσης.

Στο ξεκίνημα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1939, εγκαταστάθηκε στην Αμερική. Το 1946 πήρε την αμερικανική υπηκοότητα. Κέρδισε το Βραβείο Πούλιτζερ για το έργο του The Age of Anxiety. To 1955 ανέλαβε την έδρα της Ποίησης στην Οξφόρδη. Άσκησε πολύ μεγάλη επιρροή στην αγγλόφωνη ποίηση.

Παντρεύτηκε την ηθοποιό και συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας, Έρικα Μαν (Erika Julia Hedwig Mann, 1905-1969) κόρη του συγγραφέα Τόμας Μαν, για να τη γλιτώσει από το χιτλερικό καθεστώς. Με το γάμο τους η Έρικα απέκτησε αγγλική υπηκοότητα. Δεν έμειναν μαζί ως σύζυγοι αλλά διατήρησαν θερμή φιλία ως το τέλος της ζωής τους. Ο Ώντεν, επίσης, βοήθησε τον Γιόζεφ Μπρόντσκι να γλιτώσει από το σοβιετικό καθεστώς, το 1972. Όταν ο Μπρόντσκι βρέθηκε στην Αμερική, ο Ώντεν τού στάθηκε ηθικά και οικονομικά και μετέφρασε ποιήματά του ώστε να τον γνωρίσει ουσιαστικά το αγγλόφωνο κοινό.

Ο Ώντεν δεν έκρυψε ήδη από το ξεκίνημα της σταδιοδρομίας του και των πρώτων δημοσιεύσεών του ότι ήταν ομοφυλόφιλος. Οι εξαιρετική ευφυΐα του και ο βαθύς ψυχισμός του ωστόσο τον προστάτευσαν κι έτσι οι ερωτικές του κλίσεις δεν έγιναν ποτέ μανιέρα, ούτε έκλεισαν ποτέ τον οικουμενικό ορίζοντα της ματιάς. Συνδέθηκε ερωτικά με τον συγγραφέα Κρίστοφερ Ίσεργουντ. Αργότερα γνώρισε στη Νέα Υόρκη τον δεύτερο μεγάλο του έρωτα, τον ποιητή και λιμπρετίστα Τσέστερ Κάλμαν· ο δεσμός τους κράτησε είκοσι χρόνια. Έγραψαν μαζί λιμπρέτα για όπερες του Ιγκόρ Στραβίνσκι, του Μπέντζαμιν Μπρίτεν και του Χανς Βέρνερ Χέντσε, και μετέφρασαν τα λιμπρέτα από τις όπερες του Μότσαρτ Μαγικός Αυλός και Ντον Τζιοβάνι.

Ο Ώντεν πέθανε στη Βιέννη το 1973. Ο Τσέστερ Κάλμαν, μετά το θάνατο του Ώντεν, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου και πέθανε το 1975, χωρίς να είναι γνωστός στους ελληνικούς λογοτεχνικούς κύκλους.

Το έργο του Ώντεν έχει κερδίσει τη διεθνή αναγνώριση. Αλλεπάλληλες εκδόσεις και μελέτες εμπλουτίζουν διαρκώς τη βιβλιογραφία του και τον τοποθετούν στους μεγάλους δημιουργούς του 20ου αιώνα.
Μεταφράσεις στα ελληνικά
Ποίηση
Γιώργος Σεφέρης (μετάφραση), Αντιγραφές, Ίκαρος 1965 (μετάφραση των ποιημάτων του Ώντεν: «Musée des Beaux Arts» και «Ισπανία 1937»).
Κλείτος Κύρου (μετάφραση), Ποιήματα, περ. Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη, τόμος 2, τεύχος 4, Ιανουάριος - Απρίλιος 1973, και σε ανάτυπο (μετάφραση 9 ποιημάτων του Ώντεν).
Ζήσιμος Λορεντζάτος, Szymborska-Brueghel-Auden, Δυο πίνακες, δυο ποιήματα, Δόμος 1999 (μετάφραση του ποιήματος Musée des Beaux Arts).
Αντώνης Δεκαβάλλες (μετάφραση), Ποιήματα, Κέδρος 2002 (μετάφραση ποιημάτων του Ώντεν).
Ερρίκος Σοφράς (μετάφραση), Πένθιμο μπλουζ & Στη μνήμη του Γ. Μπ. Γέητς, Το Ροδακιό 2102.
Κώστας Μπουρναζάκης (μετάφραση), Ποιήματα, περ. Παλίμψηστον, Ηράκλειο Κρήτης, τεύχος 31, Φθινόπωρο 2013 και σε ανάτυπο (μετάφραση 16 ποιημάτων).
Ερρίκος Σοφράς (μετάφραση), Πένθιμο μπλουζ και άλλα ποιήματα, Κίχλη 2015 (μετάφραση, εισαγωγικό σημείωμα και σχολιασμός δώδεκα ποιημάτων).
Τάκης Παπαγγελόπουλος (μετάφραση) , Ποιήματα, περιοδικό "Οροπέδιο" τεύχος 17, Καλοκαίρι 2016, μετάφραση πέντε ποιημάτων.
Ερρίκος Σοφράς, Η Ασπίδα του Αχιλλέα και άλλα ποιήματα, Αντίποδες 2020 (εισαγωγή, μετάφραση, σχολιασμός / ποιήματα 1936-1974).
Δοκίμια
Ελένη Πιπίνη (μετάφραση): Ο ποιητής και η πολιτεία, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2012 (Επιλεγμένα Δοκίμια του Ώντεν).
Βασική εργογραφία
Ποίηση
Poems (Λονδίνο, 1930)
The Orators: An English Study (Λονδίνο, 1932)
The Dance of Death (Λονδίνο, 1933)
Look, Stranger! (Λονδίνο, 1936)
Another Time (Λονδίνο, 1940
The Double Man ( Νέα Υόρκη 1941)
New Year Letter (Λονδίνο, 1941)
For the Time Being (Νέα Υόρκη, 1944)
The Collected Poetry of W. H. Auden (Νέα Υόρκη, 1945)
The Age of Anxiety: A Baroque Eclogue (Νέα Υόρκη, 1947)
Nones (Νέα Υόρκη 1951)
The Shield of Achilles (Νέα Υόρκη, 1955)
Homage to Clio (Νέα Υόρκη, 1960)
About the House (Νέα Υόρκη, 1965)
City without Walls and Other Poems (Λονδίνο, 1969)
Epistle to a Godson and Other Poems (Λονδίνο, 1972)
Thank You, Fog: Last Poems (Λονδίνο, 1974)

Ρος Ντέλι (αγγλικά: Ross Daly, 29 Σεπτεμβρίου 1952)

29 Σεπτεμβρίου 1952 (69 χρόνια πριν) γεννήθηκε:

Ρος Ντέιλι Ιρλανδός μουσικός


Ο Ρος Ντέλι (αγγλικά: Ross Daly, 29 Σεπτεμβρίου 1952) είναι Ιρλανδός μουσικός, με εξειδίκευση στην κρητική λύρα και το αφγανικό ραμπάμπ. Γεννήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 1952 στο Νόρφολκ της Αγγλίας από Ιρλανδούς γονείς. Λόγω του επαγγέλματος του πατέρα του, ο οποίος ασχολούνταν με την ανάπτυξη των υπολογιστών, ο Ρος Ντέιλι άλλαξε πολλούς τόπους διαμονής ανά τον κόσμο, στην παιδική του ηλικία, όπως Αγγλία, Καναδά, Ιαπωνία και Καλιφόρνια. Η ενασχόλησή του με τη μουσική ξεκίνησε από την παιδική του ηλικία με την παρότρυνση της μητέρας του η οποία ήταν αρκετά φιλόμουση. Αρχικά ξεκίνησε με κλασική μουσική με όργανα όπως πιάνο, βιολοντσέλο κι αργότερα κιθάρα με την οποία είχε ασχοληθεί περισσότερο σαν έφηβος.

Γύρω στα δεκαοχτώ του χρόνια, έχοντας ξαναβρεθεί με την οικογένειά του στην Καλιφόρνια και το Σαν Φρανσίσκο έρχεται σε επαφή μέσα από διάφορους κύκλους με μουσικές της Ανατολής καθώς και με όργανα που την απαρτίζουν. Δε θα αργήσει να γοητευθεί και σε νεαρή ηλικία θα αρχίσει ταξίδια σε διάφορες χώρες, από την ανατολική Μεσόγειο μέχρι και χώρες της Άπω Ανατολής. Σκοπός του ήταν η αναζήτηση και εμβάθυνση στις μουσικές παραδόσεις των τόπων αυτών. Το 1970 και 1972 επισκέπτεται για μικρά διαστήματα την Κρήτη και το 1975 αποφασίζει να μείνει στο νησί όπου θα διδαχθεί την κρητική λύρα από έναν σπουδαίο δάσκαλο και δεξιοτέχνη της εποχής, τον Κώστα Μουντάκη. Την ίδια εποχή θα κάνει αρκετά ταξίδια στην Τουρκία προκειμένου να ασχοληθεί βαθύτερα με την οθωμανική και τουρκική μουσική. Το 1990 θα προχωρήσει σε μία δική του τροποποίηση στην κρητική λύρα προσθέτοντας στοιχεία από τη βυζαντινή λύρα, καθώς και το ινδικό σαράνγκι. Η μουσική του συνδυάζει στοιχεία από διάφορα μέρη της Ανατολής τόσο ως προς τα όργανα που χρησιμοποιεί αλλά κι ως προς τους ποικίλους ρυθμούς που περιλαμβάνονται στη δισκογραφία του. Αυτός είναι κι ένας λόγος άλλωστε που χρησιμοποιεί το ραμπάμπ καθώς όπως αναφέρει αυτό το όργανο έχει μία ουδετερότητα που καθιστά εύκολη την παρουσία του σε διάφορους ανατολικούς ρυθμούς. Στη δισκογραφία του, χρησιμοποιεί εκτός απ' τη λύρα και το ραμπάμπ, έγχορδα όργανα όπως σαράνγκι, ούτι, σάζι, ταμπουρά, λαούτο και πολίτικη λύρα.

Στην Κρήτη όπου ζει μόνιμα τις τελευταίες δεκαετίες, μελετάει και διδάσκει την κρητική μουσική παράδοση. Το 1982 ίδρυσε το Μουσικό Εργαστήρι Λαβύρινθος, που στεγάζεται στο Χουδέτσι Ηρακλείου (20 km από το Ηράκλειο), με σκοπό τη συλλογή, τη διάσωση και την προβολή παραδοσιακών μουσικών οργάνων από όλο τον κόσμο. Εκεί φιλοξενούνται πάνω από 250 όργανα λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής όπου σε μεγάλο βαθμό προέρχονται από ταξίδια του Ντέιλι στην Ανατολή. Στον Λαβύρινθο, επίσης, γίνονται διάφορες μουσικές παραστάσεις και συζητήσεις με μουσικούς απ' την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Έχει δώσει πολλές συναυλίες στην Ευρώπη και τον κόσμο ενώ έχει συνεργαστεί με πολλούς Έλληνες και ξένους μουσικούς, όπως οι Στέλιος Πετράκης, Βασίλης Σούκας, Ψαρογιώργης, Πετρολούκας Χαλκιάς, Κέλυ Θωμά, Δημήτρης Σταυρακάκης, Μιχάλης Νικολούδης, Ζόχαρ Φρέσκο, Τρίο Σεμιρανί, Μπαστάν Αμπραάμ, Μπακαλέ Σισσοκό και άλλοι.

Το 2004 είχε αναλάβει καλλιτεχνικός διευθυντής του πολιτιστικού προγράμματος των Ολυμπιακών αγώνων για την πόλη του Ηρακλείου και οργάνωσε προσωπικά και επέβλεψε την εκτέλεση 15 συναυλιών με 300 καλλιτέχνες από διάφορα μέρη του πλανήτη. Στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 στην Ελλάδα ήταν υποψήφιος ευρωβουλευτής με τους Οικολόγους Πράσινους.

Το 2014, ήταν ένας από τους διανοούμενους και πολιτικούς που υπέγραψαν την ''Ώρα της ευρωπαϊκής Αριστεράς", στηρίζοντας τον Αλέξη Τσίπρα.Στις ευρωεκλογές του 2019 ήταν υποψήφιος ευρωβουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Δισκογραφία
Ηχώ του χρόνου (2 cd) (με τον Μήτσο Σταυρακάκη)
Kin Kin
Πέρα από τον ορίζοντα
Ελεύθερο Σημείο
Συναύγεια
IRIS
Στο καφέ Αμάν
Με τη φεύγα του καιρού
AN-KI
Selected Works
Mitos
Ηχώ του χρόνου
Η σκιά της θάλασσας
Cross Current
Gulistan
Μουσική της Κρήτης
Microkosmos
Live at Theatre de la ville
Naghma
Συναυλίες
Theatre de la Ville, Παρίσι (1992-93, 2002, 2003, 2005)
The Athens Concert Hall, Αθήνα (1993)
Φεστιβάλ της Ιερουσαλήμ (1995)
Λουξεμβούργο (1992, 1994)
Passionskirche, Βερολίνο (1994,95,96)
Aarhus, Δανία (1997)
Huset Τheatre, Άαλμποργκ, Denmark (1995-97)
Κοπεγχάγη, Δανία (1995-97)
Αρχαιολογικό Μουσείο της Μαδρίτης 1998-99, 2001
Φεστιβάλ της Μούρθια, Ισπανία (1999)
Cemal Resit Rey Conser Salonu, Κωνσταντινούπολη (1997)
Lycabettus Theatre, Athens 1987, 91, 93, 98
Queen Elizabeth Hall, Λονδίνο (1998, 2000-2)
WDR, Μόναχο (1999)
WDR Wuppertal (1992)
Νυρεμβέργη (1992)
Φρανκφούρτη (1992

Αντρέα ντελ Σάρτο (Andrea del Sarto, 16 Ιουλίου 1486 - 29 Σεπτεμβρίου 1530)

29 Σεπτεμβρίου 1530 (491 χρόνια πριν) πέθανε:

Αντρέα ντελ Σάρτο Ιταλός ζωγράφος

Ο Αντρέα ντελ Σάρτο (Andrea del Sarto, 16 Ιουλίου 1486 - 29 Σεπτεμβρίου 1530) ήταν Ιταλός ζωγράφος της Αναγέννησης από την Φλωρεντία. Το «ντελ Σάρτο» του ονόματος του προέρχεται από το επάγγελμα του πατέρα του («του ράφτη»). Το πραγματικό του όνομα ήταν Andrea d’ Agnolo di Francesco.

Μαθήτευσε δίπλα στον Πιέρο ντι Κόζιμο και σύντομα αφομoίωσε την τεχνοτροπία της ιταλικής ζωγραφικής των αρχών του 16ου αιώνα. Μετά την αποχώρηση των Λεονάρντο ντα Βίντσι, Μικελάντζελο και Ραφαήλ από την Φλωρεντία, παρέμεινε η ηγετική φυσιογνωμία της ζωγραφικής στην πόλη αυτή. Διακρίθηκε ιδίως για τις νωπογραφίες του και τις εικόνες βωμών.

Στην μεγάλη του φήμη συνετέλεσε πολύ ο Βαζάρι ο οποίος τον χαρακτήρισε ζωγράφο που δεν κάνει λάθη (senza errori). Ο ίδιος όμως ο Βαζάρι υπέσκαψε την φήμη του Αντρέα γράφοντας ότι επρόκειτο για άβουλο άτομο, υποχείριο της διεφθαρμένης γυναίκας του Λουκρέτσια. Οπωσδήποτε, η φήμη του επισκιάστηκε από αυτή των συγχρόνων του Λεονάρντο ντα Βίντσι, Μικελάντζελο και Ραφαήλ και ο Αντρέα υπέφερε έχοντας επίγνωση του γεγονότος αυτού. Παραμένει όμως ένας από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες της εποχής του, πλησιάζοντας τον Ραφαήλ σε μεγαλοπρέπεια και χάρη.

Το συζυγικό δράμα του Αντρέα (όπως εμφανίζεται στην έκδοση του Βαζάρι του 1550) ενέπνευσε το ποίημα Andrea del Sarto του Ρόμπερτ Μπράουνινγκ. Ο ζωγράφος θρηνεί για το κατάντημά του : Καταχράστηκε τα χρήματα που του έδωσε ο Φραγκίσκος Α΄ της Γαλλίας για ν’ αγοράσει έργα για την αυλή του (γεγονός αυτό), και δεν μπόρεσε ν’ ανυψωθεί καλλιτεχνικά μέχρι εκεί που του άξιζε, εξ αιτίας της διεστραμμένης γυναίκας του. Στην οποία όμως δίνει τελικά χρήματα που οφείλει δήθεν αυτή σε κάποιον εξάδελφό της -εραστή της κατά πάσαν πιθανότητα- και μένει μόνος να ονειρεύεται ότι ζωγραφίζει στους Ουρανούς.

Στο τρίπρακτο δράμα του André del Sarto, ο Αλφρέ ντε Μυσσέ υπερθεματίζει, κάνοντας πλήρη χρήση της ποιητικής αδείας : Ο Αντρέα, προδομένος από την άπιστη Λουκρέτσια, αυτοκτονεί.

Ο Μικελάντζελο Αντονιόνι (Michelangelo Antonioni, 29 Σεπτεμβρίου 1912 - 30 Ιουλίου 2007)

29 Σεπτεμβρίου 1912 (109 χρόνια πριν) γεννήθηκε:

Μικελάντζελο Αντονιόνι Ιταλός σκηνοθέτης

Ο Μικελάντζελο Αντονιόνι (Michelangelo Antonioni, 29 Σεπτεμβρίου 1912 - 30 Ιουλίου 2007) ήταν Ιταλός σκηνοθέτης και παραγωγός του κινηματογράφου. Οι ταινίες του διακρίνονται για την ιδιαίτερη αισθητική τους προσέγγιση, δίνοντας έμφαση στους χαρακτήρες. Ανήκε ιδεολογικά στο χώρο της Αριστεράς, χωρίς όμως να είναι στρατευμένος, κρίνοντας αντικειμενικά κάθε κατάσταση, κάτι που φανερώνει ένα ειλικρινές (χωρίς ωραιοποιήσεις) ντοκιμαντέρ του για τον Μάο Τσετούνγκ.

Γεννήθηκε στη Φεράρα, στις 29 Σεπτεμβρίου 1912. Σπούδασε οικονομικά και αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Το 1939 ξεκίνησε σπουδές κινηματογράφου στη Ρώμη, στο Centro Sperimentale Di Cinematografia της Σινετσιττά. Εκεί συνάντησε μερικούς από τους καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργάστηκε αργότερα, όπως τον Ρομπέρτο Ροσελίνι. Από το 1942 μέχρι και το 1952 συνεργάστηκε σε πέντε ταινίες ως σεναριογράφος, μαζί με τον Ρομπέρτο Ροσελίνι, τον Σάντις, τον Φελίνι και άλλους.

Πέθανε στις 30 Ιουλίου 2007.
Επιλεγμένες ταινίες
Χρονικό μιας αγάπης (1950)
Κραυγή (1957)
Η Περιπέτεια (L'Avventura, 1960)
Η Νύχτα (La Notte, 1961). "Ποτέ έως σήμερα στον κινηματογράφο δεν διερευνήθηκε η ψυχολογία ενός ζευγαριού με μεγαλύτερη σχολαστικότητα και εντιμότητα", έγραψαν οι κριτικοί για τη Νύχτα, ταινία-σταθμό στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο, που τιμήθηκε με τη Χρυσή Άρκτο του Φεστιβάλ Βερολίνου. Η Ζαν Μορό και ο Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι σε ρεσιτάλ ερμηνείας
Η Έκλειψη (1962). Στο Φεστιβάλ των Καννών του 1962 κέρδισε το Βραβείο της Επιτροπής, ωστόσο αποδοκιμάστηκε από το κοινό.
Κόκκινη Έρημος (1964)
Blowup (1966). Χρυσός Φοίνικας στο Φεστιβάλ των Καννών.
Ζαμπρίσκυ Πόιντ (1970)
Επάγγελμα Ρεπόρτερ (1975)
Η ταυτότητα μιας γυναίκας (1982)

Γιάννης Ψυχάρης (15 Μαΐου 1854 - 29 Σεπτεμβρίου 1929)

29 Σεπτεμβρίου 1929 (92 χρόνια πριν) πέθανε:

Γιάννης Ψυχάρης Έλληνας συγγραφέας και γλωσσολόγος

Ο Γιάννης Ψυχάρης (15 Μαΐου 1854 - 29 Σεπτεμβρίου 1929) ήταν Έλληνας γλωσσολόγος και λογοτέχνης, καθηγητής της ελληνικής γλώσσας στο Παρίσι, γνωστός για τον ρόλο του στο κίνημα του δημοτικισμού και τον αγώνα του για την καθιέρωση της δημοτικής σε επίσημη γλώσσα του ελληνικού κράτους. Σημαντικότατο έργο του το πεζογράφημα Το ταξίδι μου, γραμμένο με ιδιαίτερη προσοχή με τους μέχρι τότε αδημοσίευτους κανόνες της δημοτικής γλώσσας, το οποίο έλαβε ευρύτατη δημοσιότητα, αλλά και αρνητική κριτική από τους υποστηρικτές της καθαρεύουσας.

Γεννήθηκε στην Οδησσό της Ρωσίας (σημ. Ουκρανίας) στις 15 Μαΐου του 1854. Γιος του Νικολάου Ψυχάρη εκ Χίου, μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη και ολοκληρώνοντας την εγκύκλιο μόρφωση σε ηλικία 15 ετών έφυγε για τη Μασσαλία, (Γαλλία), όπου και έμεινε κοντά στον θείο του ολοκληρώνοντας την γυμνασιακή του μόρφωση. Σπούδασε φιλοσοφία, φιλολογία και γλωσσολογία, Αρχαία Λατινική και Γαλλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στο Παρίσι και στην Γερμανία γερμανική φιλολογία, καθώς και μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία στο πανεπιστήμιο της Βόννης στην Γερμανία (1871-1872). Το 1884 έγινε υφηγητής της Μεσαιωνικής και Νεοελληνικής Φιλολογίας στην Πρακτική Σχολή Ανωτέρων Σπουδών του Παρισιού. Το 1886 περιόδευσε στην Ελλάδα και την Ανατολή. Επανερχόμενος στο Παρίσι έγινε καθηγητής της έδρας της νεοελληνικής γλώσσας στη Σχολή Ανώτερων Σπουδών. Το 1904 διαδέχθηκε τον καθηγητή του Εμίλ Λεγκράν στη Διεύθυνση της Σχολής Ανατολικών Γλωσσών όπου και δίδασκε μέχρι τον θάνατό του. Το 1925 πραγματοποίησε διαλέξεις για την Ελληνική Γλώσσα στην Αθήνα,στην Κρήτη,στην Μυτιλήνη κ.α. Είχε από το πατριαρχείο τον τίτλο του μεγάλου χαρτοφύλακος, ενώ διετέλεσε και Πρόξενος της Τουρκίας στο Παλέρμο της Ιταλίας.

Πέθανε το 1929 ύστερα από μακροχρόνιο ασθένεια, όντας διαβητικός. Ήταν παντρεμένος σε πρώτο γάμο με την Νοεμί Ρενάν (Noemi Renan), κόρη του γάλλου φιλοσόφου και θρησκειολόγου Ερνέστ Ρενάν με την οποία απέκτησε πολλά παιδιά, μεταξύ των οποίων ο Michel που σκοτώθηκε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, πολεμώντας με τον γαλλικό στρατό. Παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο την Ιρένε Μπομ

Έργο

Ο Γιάννης Ψυχάρης είχε πλούσιο συγγραφικό έργο. Έγραψε ποιήματα, διηγήματα, μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και δοκίμια πάνω στο γλωσσικό ζήτημα της νεοελληνικής γλώσσας, που ήταν και η σημαντικότατη προσφορά του στην ελληνική γλώσσα. Αγωνίστηκε με επιμονή για την καθιέρωση της τότε περιφρονημένης γλώσσας του λαού, της δημοτικής σε επίσημη γλώσσα του ελληνικού κράτους.

Από τις παραμονές ακόμα της Επανάστασης του 1821, ο Βηλαράς, ο Καταρτζής, ο Χριστόπουλος κ.α. προσπαθούσαν να καθιερώσουν τη δημοτική ως εθνική γλώσσα[12][13]. Λίγα χρόνια αργότερα, τον Μάιο του 1823 ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε τον Ύμνο εις την Ελευθερίαν στην δημοτική, που το 1865 έμελλε να γίνει ο εθνικός ύμνος της Ελλάδας. Όμως μόνο με τον Γιάννη Ψυχάρη το κίνημα του δημοτικισμού αποκτά την καθοδήγηση και την δύναμη που χρειαζόταν για να αντιταχθεί στους υποστηρικτές της καθαρεύουσας.
Το 1886 ο Ψυχάρης ταξιδεύει στην Ελλάδα, τόσο την ελεύθερη, όσο και τη σκλαβωμένη από τους Τούρκους και εμπνέεται από τις εμπειρίες που απέκτησε γράφοντας το 1888 το πεζογράφημα Το ταξίδι μου, ένα έργο σταθμό στην προσπάθεια των δημοτικιστών. Ο Ψυχάρης απορρίπτει συλλήβδην την καθαρεύουσα ως "τεχνητή γλώσσα", που καταστρέφει και την αρχαία και την δημοτική γλώσσα του λαού και επικρίνει τους "δασκάλους" που επιμένουν στην χρήση της, ενίοτε με κωμικοτραγικά αποτελέσματα. Το έργο αυτό τυπώθηκε στη Γαλλία και είναι το πρώτο ελληνικό πεζογράφημα που γράφτηκε με όλους τους κανόνες της νεοελληνικής γραμματικής. Ο Ψυχάρης είχε μελετήσει την γλώσσα του λαού, τα τραγούδια, τους μύθους και τις παραδόσεις του και αποτύπωσε με σαφήνεια το σύστημα που λειτουργεί η λαϊκή μας γλώσσα

Το συγκεκριμένο έργο έλαβε ιδιαίτερα αρνητικές κριτικές από τους υπερασπιστές της καθαρεύουσας και γενικά των συντηρητικών κύκλων. Ανάμεσα σε άλλους ο Γεώργιος Χατζιδάκις, o Άγγελος Βλάχος και ο Κωνσταντίνος Κόντος, ενώ θετική αποδοχή είχε από λογοτέχνες και διανοούμενους όπως οι Ιάκωβος Πολυλάς, Αργύρης Εφταλιώτης, Αλέξανδρος Πάλλης και Αλέξανδρος Δελμούζος

Εκτός από τις συγκρούσεις και κριτικές από τους υπέρμαχους της καθαρεύουσας, ο Ψυχάρης είχε συγκρουστεί και διαφωνήσει και με δημοτικιστές οι οποίοι ήταν αντίθετοι με τη μορφή του δημοτικισμού που υποστήριζε. Μεταξύ άλλων ήταν η αντίθεσή του με τον Τριανταφυλλίδη, καθώς εκείνος στήριξε μια πιο «ήπια» δημοτική η σύγκρουση και η ρήξη του με τον Εκπαιδευτικό Όμιλο και τους επικεφαλής του Τριανταφυλλίδη, Δελμούζο και Γληνού, οι οποίοι και αποτελούσαν το επιτελείο της Εκπαιδευτικής Επιτροπής επί της πρώτης κυβέρνησης του Βενιζέλου, καθώς και η διαφοροποίηση από τη φιλελεύθερη μερίδα των εκπαιδευτικών μεταρρυθμιστών. Τα παραπάνω εντάσσονται επίσης και στην γενικότερη διαίρεση των δημοτικιστών σε ψυχαρικούς, φιλελευθέρους, σοσιαλιστές και εθνικιστές

Μετά από Το ταξίδι μου, δημοσίευσε μια σειρά από διηγήματα και μυθιστορήματα και 6 τόμους με αναμνήσεις, κριτικές και επιστημονικές μελέτες, κάτω από τον γενικό τίτλο Ρόδα και μήλα. Το πρώτο του γλωσσικό έργο που εκδόθηκε το 1886 έχει τον τίτλο Δοκίμιο της νεοελληνικής ιστορικής γραμματικής και το ακολούθησαν πλήθος ακόμη μελέτες με αντικείμενο το γλωσσικό ζήτημα.

Τιμήθηκε με τη γαλλική Légion d'honneur για την προσφορά του στα γράμματα.
Εργογραφία
Το ταξίδι μου (πεζογράφημα) 1888 (δεύτερος πρόλογος το 1896 και δεύτερη έκδοση το 1905) [1] και (το κείμενο)
Ζούλια (διήγημα) (1891)
Το όνειρο του Γιαννίρη (μυθιστόρημα) (1897)
Ζωή κι αγάπη στη μοναξιά (μυθιστόρημα) (1904)
Τα Δύο Αδέλφια (μυθιστόρημα) (1910)
Στον ίσκιο του πλατάνου (διήγημα) (1911)
Αγνή (μυθιστόρημα) (1913 -η έκδ. του 1930, με προλογικό σημείωμα του Δημήτρη Γληνού)
Αδελφή Ασελμίνα (μυθιστόρημα) (1919)
Ρόδα και μήλα (δοκίμια) (1920)
Δοκίμιο της Ιστορικής Νεοελληνικής Γραμματικής (Essais De Grammaire Historique Neogrecque)

μεταφρασμένο στα Γαλλικά] (δοκίμιο) (1886)
Μεγάλη Ρωμαϊκή Επιστημονική Γραμματική Α΄ Τόμος (1929)
Μεγάλη Ρωμαϊκή Επιστημονική Γραμματική Β΄ Τόμος (1929)
Μεγάλη Ρωμαϊκή Επιστημονική Γραμματική Γ΄ Τόμος (1937)
Μελέτες Νεοελληνικής Φιλολογίας - Etudes De Philologie Neogrecque μεταφρασμένο στα Γαλλικά (δοκίμιο)(1892)
Δίτομος Τόμος με Μερικές Εργασίες για την Ελληνική Γλώσσα, Φιλολογία και για την Λογοτεχνία (Quelques Travaux De Linguistique),

De Philologie Et De Litterature Helleniques μεταφρασμένο στα Γαλλικά σε Δύο Τόμους) (δοκίμιο)(1884-1924)

Γιώργος Νταλάρας (Κοκκινιά, 29 Σεπτεμβρίου 1949)

29 Σεπτεμβρίου 1949 (72 χρόνια πριν) γεννήθηκε:

Γιώργος Νταλάρας Έλληνας τραγουδιστής

Ο Γιώργος Νταλάρας (Κοκκινιά, 29 Σεπτεμβρίου 1949) είναι Έλληνας τραγουδιστής και μουσικός. Τον Οκτώβριο του 2006 ανακηρύχθηκε Πρεσβευτής Καλής Θέλησης της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Γεννήθηκε στην Κοκκινιά του Πειραιά. Η μητέρα του καταγόταν από την Μικρά Ασία κι ο πατέρας του ήταν ο Λουκάς Νταράλας. Οι πρώτες του μνήμες είναι στενά δεμένες με τις βασικές μορφές της ελληνικής μουσικής, δημοτικό, σμυρναίικο, ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι. Τα είδη αυτά τον επηρέασαν κι ως καλλιτέχνη (δισκογραφικά και συναυλιακά). Παράλληλα, έχει ερμηνεύσει και πολλά άλλα είδη, όπως βυζαντινούς ύμνους, λυρικά, σύγχρονα έντεχνα, ποπ, ροκ, λάτιν, όπερα, συμφωνικά έργα κλπ. Έχει συνεργαστεί με πλήθος Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών (συνθέτες, ποιητές, μουσικούς, σκηνοθέτες κ.α.). Είναι ο Έλληνας καλλιτέχνης που έχει πραγματοποιήσει τις μεγαλύτερες συναυλίες τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, έχει εμφανιστεί στα σημαντικότερα θέατρα και μεγαλύτερους συναυλιακούς χώρους παγκοσμίως, ενώ έχει συνεργαστεί με πολλές από τις σημαντικότερες συμφωνικές ορχήστρες του κόσμου. Έχει λάβει πολλές τιμητικές διακρίσεις, μεταξύ άλλων την κυπριακή υπηκοότητα, το Διεθνές Βραβείο "Kennedy" και του Πρεσβευτή Καλής Θέλησης της UNESCO.

Πρώτα βήματα

Ο Γιώργος Νταλάρας ξεκίνησε το 1965 σε ηλικία 16 χρονών, παίζοντας κιθάρα και τραγουδώντας στο πάλκο "Στου Στελλάκη", με τον βετεράνο Στέλιο Περπινιάδη και τον γιο του Βαγγέλη στο Χαϊδάρι.

Ο Βαγγέλης Περπινιάδης, φίλος του πατέρα του Λουκά Νταράλα, βλέποντας τα φωνητικά χαρίσματα του έφηβου ακόμα Γιώργου, προσπάθησε να τον βοηθήσει να μπει στην δισκογραφία. Του έγραψε μάλιστα και δύο τραγούδια και του πρότεινε να τα ηχογραφήσουν σ΄ ένα στούντιο στα Εξάρχεια. Ο 17χρονος Γ. Νταλάρας καθώς πηγαίνει στο στούντιο την ημέρα που θα ηχογραφούσαν τα τραγούδια, δύο άρματα μάχης είχαν σταθμεύσει προς το μέρος της Στουρνάρη. Προς την άλλη κατεύθυνση επικρατούσε η ίδια εικόνα. Ήταν Παρασκευή 21 Απριλίου 1967, η ημέρα που η στρατιωτική χούντα κατέλαβε την εξουσία, γεμίζοντας το κέντρο της Αθήνας με τανκς. Έτσι λοιπόν δεν κατάφερε να πάει στο στούντιο. Η ηχογράφηση ματαιώθηκε και δεν γράφτηκαν ποτέ αυτά τα τραγούδια.[2][3] Από την αυτοβιογραφία του Βαγγέλη Περπινιάδη [4] μαθαίνουμε ότι αυτά τα δύο τραγούδια ήταν το "Μπροστά στα σκαλοπάτια σου" ένα κανταδορίστικο χασάπικο και το "Πάντα σε φίλους πίστευα" ένα ζεϊμπέκικο.

Πέντε μήνες αργότερα ηχογραφεί το πρώτο του τραγούδι από την εταιρία "Αυλός" του Γ. Περγαντή. Η "Προσμονή" σε μουσική του Βασίλη Αρχιτεκτονίδη και σε στίχους Παναγιώτη Καλαποθαράκου ηχογραφήθηκε το 1967 σε ένα μικρό στούντιο στην οδό Μασσαλίας, που είναι πάροδος της Σόλωνος. Το τραγούδι αυτό κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών, αλλά κόπηκε αμέσως και όχι τυχαία από την λογοκρισία των συνταγματαρχών.[5] Οι στίχοι ήταν καθαρά πολιτικοί:
"Πότε η καμπάνα του λαού / του γερο-Μακρυγιάννη / λεύτερο χώμα κι ουρανό / για όλους θα σημάνει"

Όπως έχει παραδεχτεί και ο ίδιος,[6] το όνομα του πατέρα του διευκόλυνε σημαντικά τα πρώτα του βήματα και του άνοιξε πόρτες. Άρχισε να εμφανίζεται σε διάφορα λαϊκά μαγαζιά παίζοντας κιθάρα και τραγουδώντας με ονόματα όπως την Καίτη Γκρέυ, τον Νίκο Καλλέργη και άλλους. Λίγο αργότερα, ο Σπύρος Ζαγοραίος, αδελφικός φίλος του πατέρα του, καλεί το Μάκη Μάτσα στο μαγαζί του στην Πλάκα για να ακούσει τον Νταλάρα. Ο Μάτσας ενθουσιάζεται και ο Γιώργος υπογράφει την ίδια εβδομάδα το πρώτο του συμβόλαιο συνεργασίας στην "ΜΙΝΟΣ".[3] Ένα συμβόλαιο και μία συνεργασία που κράτησε από το 1968 έως το 2005.

Το 1969, μετά από κάποιες συμμετοχές σε δίσκους με τραγούδια των Λοΐζου, Μητσάκη κ.α., ηχογραφεί τον πρώτο προσωπικό του δίσκο με τραγούδια των Σταύρου Κουγιουμτζή, Λουκιανού Κηλαηδόνη, Γρηγόρη Φούντα, Γιώργου Μητσάκη σε στίχους Κουγιουμτζή, Άκου Δασκαλόπουλου, Δημήτρη Ιατρόπουλου και Κώστα Βίρβου.

Οι μεγαλύτερες επιτυχίες του πρώτου δίσκου, τον οποίο ηχογράφησε σε ηλικία 20 χρόνων, ήταν το "Πού ΄ναι τα χρόνια" και το "Ο ουρανός φεύγει βαρύς" τα οποία ακούγονται μέχρι σήμερα. Αμέσως μετά την κυκλοφορία του πρώτου αυτού δίσκου συνεργάστηκε με την ήδη καταξιωμένη τότε Μαρινέλλα στο "Στορκ" για 3 χρόνια. Με αυτό τον τρόπο η Μαρινέλλα σύστησε στο κοινό τον Γ. Νταλάρα.[7]

Το 1970 κυκλοφόρησε ο δίσκος "Να ΄τανε το 21", εξ ολοκλήρου με τραγούδια του Σταύρου Κουγιουμτζή. Από αυτόν το δίσκο ξεχώρισαν κομμάτια όπως το "Νά ΄τανε το 21", "Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά", "Μ΄ έκοψαν, με χώρισαν στα δυο" και "Κάπου νυχτώνει".

Ακολούθησε η συνεργασία με τον Μάνο Λοΐζο, που μεταξύ άλλων απέδωσε τραγούδια όπως το "Αχ χελιδόνι μου", το "Έχω ένα καφενέ", το "Πάνε να πεις", το "Μάνα δεν φυτέψαμε", το "Δέκα παλικάρια", όλα σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου.

Μακρά υπήρξε επίσης και η συνεργασία του με τον Απόστολο Καλδάρα. Χαρακτηριστικά δείγματα της δουλειάς τους είναι οι δίσκοι "Μικρά Ασία", που κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1972 και ο "Βυζαντινός Εσπερινός" το 1973, στους οποίους συμμετείχε και η Χάρις Αλεξίου, αλλά και μερικά σκόρπια λαϊκά τραγούδια όπως η "Φαντασία" και το "Αχ ο μπαγλαμάς". Η κυκλοφορία του δίσκου "Μικρά Ασία" συνέπεσε με την επέτειο των 50 χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή.

Η ηχογράφηση των "Λιανοτράγουδων της πικρής πατρίδας" του Μίκη Θεοδωράκη και του Γιάννη Ρίτσου με λαϊκή ενορχήστρωση σφραγίζουν την επιστροφή στη Δημοκρατία 1974. Δημιουργούνται τραγούδια σταθμοί όπως "Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις", "Εδώ το φως", "Κουβέντα με ένα λουλούδι", "Το κυκλάμινο", "Καρτέρεμα" κ.α. Τα "Λιανοτράγουδα" ηχογραφήθηκαν για πρώτη φορά στο Παρίσι από τη Μαρία Φαραντούρη το 1972 και δεύτερη φορά στην Αθήνα κρυφά (λόγω της δικτατορίας) με τον Γιώργο Νταλάρα και την Άννα Βίσση, που τότε έκανε την πρώτη της εμφάνιση. Δύο χρόνια μετά, το 1976, ηχογραφούν δύο τραγούδια ("Κόκκινο τριαντάφυλλο" και "Εκείνος ήταν μόνος") στην μνήμη του Αλέκου Παναγούλη. Τα τραγούδια αυτά κυκλοφόρησαν σε δισκάκι 45 στροφών, αλλά αργότερα συμπεριληφθήκαν και σε μεγάλους δίσκους.
Δισκογραφία

Φωτογραφία από συναυλία στη Σάνη Χαλκιδικής

Μέχρι σήμερα έχει ηχογραφήσει περίπου 90 προσωπικούς δίσκους (που έχουν ξεπεράσει τα 18.000.000 αντίτυπα σε όλο τον κόσμο[8][9]), ενώ συμμετέχει (ως ερμηνευτής, μουσικός, παραγωγός) σε περισσότερους από 140 δίσκους άλλων καλλιτεχνών. (Αναλυτικός κατάλογος της δισκογραφίας του εδώ)

Κατάλογος Δισκογραφίας

Μερικοί δίσκοι-σταθμοί στην πορεία του Νταλάρα είναι: "Μικρές πολιτείες", "Μικρά Ασία", "Οι Μάηδες οι ήλιοι μου", "Latin", "50 Χρόνια Ρεμπέτικο", "Τα Τραγούδια μου", "Ζωντανή Ηχογράφηση στο Αττικόν", "Live recording at the Mann Auditorium", "Αφιέρωμα στο Βασίλη Τσιτσάνη".

Η κυκλοφορία του δίσκου "Μικρά Ασία" το 1972 αποτελεί σταθμό για την ελληνική δισκογραφία, καθώς με 50.000 πωλήσεις θεωρείται ως ο πρώτος χρυσός δίσκος στην Ελλάδα.[10] Το 1975 ο δίσκος "50 Χρόνια Ρεμπέτικο" μέσα σε λίγους μόνο μήνες από την κυκλοφορία του καθιέρωσε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον όρο "πλατινένιος δίσκος" με περισσότερες από 500.000 πωλήσεις. Δεν σημαίνει βέβαια ότι πριν απ΄ αυτόν δεν πουλούσαν οι δίσκοι του Καζαντζίδη, του Μπιθικώτση, του Θεοδωράκη κλπ. Απλά μέχρι τότε δεν είχαν καθιερωθεί οι απονομές των πλατινένιων δίσκων. Το ρεκόρ πωλήσεων έχει ο δίσκος "Τα Τραγούδια μου" (1983) με περισσότερες από 700.000 πωλήσεις και εξακολουθεί και πουλάει ακόμα καθιστώντας τον δίσκο έναν από τους εμπορικά πιο επιτυχημένους όλων των εποχών.[11] Το 1987 ακολούθησε ο δίσκος "Λάτιν (Latin)" με 650.000 πωλήσεις και το 1989 ο δίσκος "Μη μιλάς, κινδυνεύει η Ελλάς" με περισσότερες από 300.000 πωλήσεις.[12]
Οι συνθέσεις του

Ο Γ. Νταλάρας έχει γράψει και μερικά δικά του τραγούδια κατά καιρούς. Πολλά από αυτά δεν έχουν δισκογραφηθεί ποτέ. Τα χρησιμοποίησε μόνο για κάποιες εμφανίσεις, αλλά και για ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές που έκανε. Συνθέσεις του ίδιου στην δισκογραφία είναι τα τραγούδια:
"Ορχηστρικό" από τον δίσκο "Ζωντανές ηχογραφήσεις" το 1987.
"Στο ίδιο έργο θεατές" σε στίχους Αντώνη Ανδρικάκη και τραγουδούν ο Γ.Νταλάρας με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, από τον δίσκο "Ζωντανή ηχογράφηση στο Αττικόν" το 1991.
"Καλωσόρισμα" σε στίχους του Πάνου Κατσιμίχα, από τον δίσκο "Υπάρχει λόγος" το 1992. Στο τραγούδι τραγουδάει ο Γ.Νταλάρας με τον Χάρη και τον Πάνο Κατσιμίχα.
"Για τα τραγούδια και εγώ φταίω" σε στίχους του Γιάννη -Μπαχ- Σπυρόπουλου από τον ομώνυμο δίσκο το 1993. Το τραγούδι το τραγουδάει μόνος του και κατά κάποιο τρόπο οι στίχοι του αναφέρονται στην καριέρα του ίδιου του Γ.Νταλάρα.
"Μια βραδιά στο Λεβερκούζεν" σε μουσική του ίδιου και του Μάνου Ξυδού και σε στίχους του Μάνου Ξυδού από τον δίσκο "Νυχτερινός περίπατος στην Ιερά Οδό" το 1996. Το τραγούδι το ερμηνεύει ο ίδιος μαζί με τους Πυξ Λαξ, ενώ έχει συμπεριληφθεί και σε άλλους δίσκους ηχογραφημένο ζωντανά.
"Φτερωτό μου τραγουδάκι" σε στίχους του Κώστα Φασουλά. Το τραγουδάει μόνη της η Ελένη Τσαλιγοπούλου στον δίσκο "Στην εποχή του ονείρου" το 1998.
"Όλα γραφτήκανε για σένα" σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου από τον δίσκο-βιβλίο "Σπάει το ρόδι" το 2006. Το τραγούδι το λέει ο Γιώργος Νταλάρας μαζί με την Χαρούλα Αλεξίου.
"Τα τραγούδια που 'χω γράψει" σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου από τον δίσκο-βιβλίο "Πάντα κάτι μένει" το 2008. Το τραγούδι το τραγουδάει ο Χρήστος Θηβαίος.
"Για τους χαμένους" σε στίχους του Λευτέρη Χαψιάδη από τον δίσκο "Αλμπουμ" το 2019. Το τραγουδάει ο Χάρης Μακρής.

Επίσης, έχει γράψει ένα μικρό στιχάκι μαζί με τον Πολύκαρπο Κυριακού στο τραγούδι "Cyprus", σε μουσική του Al Di Meola στον δίσκο "Orange and Blue" το 1994.
Οι παραγωγές του

Ο Γιώργος Νταλάρας έχει αναλάβει πολλές φορές την παραγωγή δίσκων σε αρκετούς καλλιτέχνες.
Το 2003, Ο Νταλάρας ίδρυσε στην MINOS-EMI την δική του δισκογραφική ετικέτα με το ιστορικό όνομα: "Odeon Parlophone". Η ετικέτα Parlophone ήταν η ετικέτα με την οποία έβγαιναν οι δίσκοι του Μάρκου Βαμβακάρη. Ο Νταλάρας ανέλαβε την ευθύνη να "αναστήσει" την ιστορική ετικέτα αυτή. Από το 2003 και έπειτα, όλοι οι προσωπικοί δίσκοι του Νταλάρα είναι παραγωγής της ετικέτας Parlophone της MINOS-EMI. Σπουδαιότερο όμως από την έκδοση των προσωπικών του δίσκων είναι ότι ο Νταλάρας μέσω της ετικέτας Parlophone ανέλαβε την παραγωγή δίσκων και άλλων νέων καλλιτεχνών.
Το 2006 ο Γ. Νταλάρας και ο Μιχάλης Κουμπιός ίδρυσαν μία κοινή δισκογραφική ετικέτα στην Universal με όνομα Καμπανάκι Η πρώτη δουλειά της ετικέτας αυτής είναι η έκδοση μιας σειράς δίσκων με όνομα "Άξιος λόγος". Κάθε δίσκος της σειράς αυτής, είναι αφιερωμένος σε κάποιον καταξιωμένο στιχουργό, ενώ οι μουσικές είναι γραμμένες κυρίως από νέους συνθέτες.

Οι παραγωγές του Γ. Νταλάρα σε δίσκους άλλων καλλιτεχνών είναι:
"Κάθε βράδυ τραγουδάω". Ήταν ο πρώτος προσωπικός δίσκος της Γιούλης Τσίρου σε μουσική του Γιώργου Ζήκα και σε στίχους Βάσως Αλαγιάννη. Κυκλοφόρησε το 1988.
"Τ΄ Αηδόνια της Ανατολής". Προσωπικός δίσκος του Χρόνη Αηδονίδη που κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 1990. Ήταν ο πρώτος σημαντικός δισκογραφικός σταθμός στην καριέρα του Χρόνη Αηδονίδη. Ο Γ. Νταλάρας ανέλαβε ο ίδιος την παραγωγή του δίσκου αυτού, γιατί η εταιρεία ΜΙΝΟΣ τότε δεν έπαιρνε το ρίσκο για μια παραγωγή με δημοτικά τραγούδια.[13]
"Το τραγούδι της Αρετής". Το 2002 ανακαλύπτει την Αρετή Κετιμέ. Την επόμενη χρονιά (2003) ο Γ. Νταλάρας αναλαμβάνει την παραγωγή του πρώτου δίσκου της Αρετής. Ο δίσκος αυτός ήταν και ο πρώτος δίσκος παραγωγής της ετικέτας Odeon Parlophone που ίδρυσε.
"Smyrne". Ήταν ο δίσκος σταθμός με τον οποίο η ορχήστρα Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας έγινε γνωστή στον κόσμο. Κυκλοφόρησε το 2003 και ήταν ένα αφιέρωμα στην Σμύρνη. Είναι ο πρώτος studio δίσκος της Εστουδιαντίνας έπειτα από 5 χρόνια από την ίδρυση της. Στον δίσκο συμμετέχουν 14 Έλληνες τραγουδιστές.
"Δάκρυ στο γυαλί". Είναι ο δεύτερος δίσκος της Εστουδιαντίνας. Κυκλοφόρησε το 2006 και στον δίσκο συμμετέχουν 9 Έλληνες τραγουδιστές κυρίως νέοι στον χώρο.
"Σπάει το ρόδι". Στα μέσα Νοεμβρίου 2006 κυκλοφόρησε ο πρώτος μίας σειράς δίσκων με τίτλο "Άξιος Λόγος", στην οποία στο επίκεντρο βρίσκεται ο λόγος. Κεντρικός συντελεστής δηλαδή θα είναι κάθε φορά ένας καταξιωμένος στιχουργός. Η αρχή έγινε με τον δίσκο "Σπάει το ρόδι" ο οποίος περιέχει 13 καινούργια τραγούδια με ανέκδοτους -ως τότε- στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου.
"Οι τροβαδούροι της καρδιάς μου". Ο δεύτερος δίσκος της σειράς "Αξιος λόγος" ο οποίος κυκλοφόρησε το 2007 σε στίχους του Αλκη Αλκαίου.
"Πάντα κάτι μένει". Ο τρίτος δίσκος της σειράς "Άξιος Λόγος", ο οποίος κυκλοφόρησε το 2008, σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου.
"Viva!". Ο πρώτος προσωπικός δίσκος της Νάγιας Δρακιά (Γιώτα Δρακιά), ο οποίος κυκλοφόρησε το 2010, σε στίχους και μουσική δική της.
"Φεύγουν τα τραγούδια". Ο τέταρτος δίσκος της σειράς "Άξιος Λόγος", ο οποίος κυκλοφόρησε το 2011, σε στίχους του Ηλία Κατσούλη.
Ως μουσικός

Ο Γ. Νταλάρας από την αρχή της καριέρας του, στους δίσκους του συμμετέχει πάντα και ως μουσικός. Παίζοντας κυρίως κιθάρες, μπουζούκι, τζουρά, μπαγλαμά, ούτι, κρουστά, κλπ. Συχνά συμμετέχει κι ως ενορχηστρωτής.

Δισκογραφικά έχει συμμετάσχει και σε δίσκους άλλων καλλιτεχνών μόνο ως μουσικός. Οι δίσκοι που συμμετέχει μόνο ως μουσικός είναι:
Ο ορχηστρικός δίσκος "Περιοδεία πρώτη" το 1978 του Γιάννη Μαρκόπουλου στον οποίο παίζει δωδεκάχορδη κιθάρα και τζουρά.
Ο δίσκος "Ανέκδοτες ηχογραφήσεις" της Ελένης Καραϊνδρου το 1991 στον οποίο παίζει μπουζούκι σε 4 τραγούδια.
Ο ορχηστρικός δίσκος "Μακρινές αποστάσεις" το 1992 στον οποίο παίζει κιθάρες μαζί με τον παιδικό του φίλο Θανάση Μπίκο. Σε ένα τραγούδι κάνει κάποια φωνητικά.
Συνεργασίες

Πολλοί Ελληvες δημιoυργoί συvαvτήθηκαv μαζί τoυ κατά τη διάρκεια της μoυσικής τoυ διαδρoμής. Ο Σταύρος Κουγιουμτζής, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μάνος Λοΐζος, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Απόστολος Καλδάρας, ο Άκος Δασκαλόπουλος, ο Πυθαγόρας, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Μάvoς Ελευθερίoυ, ο Νίκος Γκάτσος, ο Μιχάλης Γκανάς, η Λίνα Νικολακοπούλου, ο Γιάvvης Μαρκόπoυλoς, ο Γιάvvης Σπαvός, Χρήστoς Νικoλόπoυλoς, ο Ακης Πάvoυ, ο Μιχάλης Γενίτσαρης, ο Σταύρoς Ξαρχάκoς, ο Θάvoς Μικρoύτσικoς, ο Κώστας Τριπoλίτης, ο Αντώνης Βαρδής, η Ελένη Καραΐνδρου, ο Αντώνης Μιτζέλος, ο Νότης Μαυρουδής, ο Μάριος Τόκας, ο Γιώργος Ζήκας, ο Βασίλης Δημητρίου, ο Ηλίας Κατσούλης, ο Νίκος Αντύπας είναι μερικοί μόνο από τους δημιουργούς που τoυ εμπιστεύτηκαv τα τραγoύδια τoυς. Ο Γιώργος Νταλάρας έχει συνεργαστεί και με καλλιτέχνες από το διεθνή χώρο όπως τους Γκόραν Μπρέγκοβιτς, Στινγκ, Jethro Tull, Πάκο ντε Λουθία, Al di Meola, Μπρους Σπρίνγκστιν, Sezen Aksu, Peter Paul and Mary, Dulce Pontes, Εmma Shapplin, Joan Faulkner, Jocelyn B. Smith, Deborah Myers, Eddy Napoli, Noa, Yasmin Levy, Zulfü Livaneli, Chico & the Gypsies κ.α.

Στηv πoρεία τoυ πρωτoπαρoυσίασε και στήριξε τη δoυλειά πoλλώv vέωv συvθετώv, τραγoυδoπoιώv και τραγουδιστών, όπως την Χαρούλα Αλεξίου, τον Χάρη και Πάvo Κατσιμίχα, την Ελένη Τσαλιγοπούλου, τον Μιχάλη Τερζή, τον Αvτώvη Βαρδή, τον Δημήτρη Λάγιo, τον Λαυρέvτη Μαχαιρίτσα, τους Άγαμους Θύται, τον Τάκη Μπoυρμά, την Μελίνα Ασλανίδου, την Αρετή Κετιμέ, τον Ανδρέα Κατσιγιάννη αλλά και την ορχήστρα της Εστουδιαντίνας της Ν.Ιωνίας του Βόλου.
Με μεγάλες ορχήστρες

Ο Γιώργος Νταλάρας τραγούδησε επισήμως για πρώτη φορά υπό συμφωνικό ήχο το 1988 στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, όπου παρουσίασε το "Άξιον Εστί" του Μίκη Θεοδωράκη, με την Αθηναϊκή Συμφωνική ορχήστρα. Έπειτα το 1994, στην παράσταση "...Και με φως και με θάvατov ακαταπαύστως", υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση τoυ Κώστα Γαβρά, όπου συμμετείχε η μικρή Συμφωνική Ορχήστρα Αθηνών.

Την επόμενη χρονιά ξεκίνησε μία σειρά συνεργασιών με μεγάλες συμφωνικές ορχήστρες του εξωτερικού. [14][15]
Το 1995, η περίφημη Metropole Orchestra της Ολλανδίας είναι η πρώτη μεγάλη ορχήστρα με την οποία συνεργάστηκε ο Γιώργος Νταλάρας. Μια καλλιτεχνική συνάντηση που έγινε το φθινόπωρο του 1995 στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, υπό τη διεύθυνση του Dick Baker. Οι δύο μουσικές παραστάσεις, που ήταν ένα αφιέρωμα στον διεθνή κινηματογράφο και τον Μίκη Θεοδωράκη, ηχογραφήθηκαν ζωντανά και κυκλοφόρησαν σε διπλό δίσκο 100 Χρόνια Σινεμά από την "EMI Classics" σε δεκαπέντε χώρες.
Το 1996 συνεργάστηκε με μία από τις σημαντικότερες και μακροβιότερες χορωδίες της Ευρώπης, τη Deutsche Oper Berlin, όταν ερμήνευσε στην Όπερα του Βερολίνου τη λειτουργία του Ariel Ramirez Misa Criolla.
Το 1997, συνεργάστηκε με την Israel Philharmonic Orchestra, στο Mann Auditorium του Τελ Αβίβ, υπό τη διεύθυνση του Ηλία Βουδούρη. Οι παραστάσεις ηχογραφήθηκαν και κυκλοφόρησαν σε δίσκο στη διεθνή αγορά το 1999, από την EMI CLASSICS, με τίτλο "GEORGE DALARAS AND THE ISRAEL PHILHARMONIC ORCHESTRA"
Το 1999, συνεργάστηκε με την Osipov State Russian Folk Orchestra, υπό τη διεύθυνση του Nikolai Kalinin. Οι παραστάσεις πραγματοποιήθηκαν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο Αρχαίο Ωδείο Πάτρας, στην Θεσσαλονίκη, στην Κύπρο, στο Queen Elizabeth Hall του Λονδίνου, στη Μόσχα τον Νοέμβριο του 2000.
Τον Οκτώβριο του 1999, συνεργάστηκε με την Montreal Symphony Orchestra μία από τις μεγαλύτερες ορχήστρες παγκοσμίως, υπό τη διεύθυνση του Charles Dutoit. Οι παραστάσεις πραγματοποιήθηκαν στη φημισμένη εκκλησία Notre-Dame Basilica του Μόντρεαλ.
Το Σεπτέμβρη του 2000, συνεργάστηκε με την BBC Concert Orchestra, υπό τη διεύθυνση του Nick Davies και με τη συμμετοχή της Jocelyn B. Smith. Οι παραστάσεις πραγματοποιήθηκαν στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού και στο Royal Festival Hall του Λονδίνου.
Το 2000, συνεργάστηκε με την Moscow State Symphony Orchestra του Κρεμλίνου, υπό τη διεύθυνση του Pavel Ovsianikov και με τη συμμετοχή της Μαργαρίτας Ζορμπαλά. Οι παραστάσεις πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο και στο Grand Kremlin Palace του Κρεμλίνου.
Τον Ιούνιο του 2001, συνεργάστηκε πάλι με την Osipov State Russian Folk Orchestra, υπό τη διεύθυνση του Nikolai Kalinin και με τη συμμετοχή της Jocelyn B. Smith.
Τον Αύγουστο του 2001, συνεργάστηκε με την περίφημη Philadelphia Orchestra στη Σαραγόσα των ΗΠΑ, υπό τη διεύθυνση του Charles Dutoit. Είναι ο πρώτος Έλληνας καλλιτέχνης, που συμμετείχε στο περίφημο διεθνές Φεστιβάλ Κλασσικής Μουσικής της Σαραγόσα.
Το 2002 και το 2003, συνεργάστηκε με την Cyprus Symphony Orchestra της Κύπρου, στο Λονδίνο, στην Κοπεγχάγη και στο Παρίσι.
Το 2003, συνεργάστηκε με το American Ballet Theatre, στη Metropolitan Opera της Νέας Υόρκης.
Το 2005, συνεργάστηκε με την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα ΕΡΤ, υπό τη διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού. Οι συναυλίες πραγματοποιήθηκαν στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, με τη συμμετοχή της Dulce Pontes.
Το 2010, συνεργάστηκε με την CityMusic Cleveland, στο Lincoln Center της Νέας Υόρκης, υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Μυράτ.
Τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο του 2011, συνεργάστηκε πάλι με την Osipov State Russian Folk Orchestra, στην Κύπρο και στο Ισραήλ, υπό τη διεύθυνση του Vladimir Andropov.
Τον Ιούλιο του 2011, συνεργάστηκε με την Istanbul State Symphony Orchestra, στην Κωνσταντινούπολη, υπό τη διεύθυνση του Hakan Şensoy.
Τον Νοέμβριο του 2011, παρουσίασε στη Βιέννη το έργο " The Kavafis Project ", επιλεγμένα ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη μελοποιημένα από τον Αλέξανδρο Καρόζα. Η παράσταση πραγματοποιήθηκε στο Konzerthaus, Vienna, σε συνεργασία με τη συμφωνική ορχήστρα Vienna Chamber Orchestra και τη χορωδία Wiener Singakademie , υπό τη διεύθυνση του Γιώργου Κουντούρη και τη συμμετοχή του Bruno Ganz. [16]
Το 2012, συμμετείχε σε συναυλία της Sarajevo Philharmonic Orchestra, στο Σαράγιεβο, υπό τη διεύθυνση του Oğuzhan Balci.
Το 2013, συνεργάστηκε πάλι με τη Konzerthaus, Vienna και τη Wiener Singakademie, στο Gasteig του Μονάχου, υπό τη διεύθυνση του Stefan Vladar και τη συμμετοχή του Lambert Hamel.
Τον Μάιο του 2014, συνεργάστηκε πάλι με την Israel Philharmonic Orchestra, στο Mann Auditorium του Τελ Αβίβ, υπό τη διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού και με τη συμμετοχή της Μαρία Φαραντούρη.
Τον Ιούνιο του 2014, συνεργάστηκε με τη Bursa State Symphony Orchestraκαι τη State Polyphonic Choir, στην Προύσα της Τουρκίας, με τη συμμετοχή του Okan Bayülgen
Τον Οκτώβριο του 2017, συνεργάστηκε με την İzmir State Symphony Orchestra, στη Σμύρνη, υπό τη διεύθυνση του Hakan Şensoy.
Τον Ιούνιο του 2019, συνεργάστηκε πάλι με την İzmir State Symphony Orchestra, υπό τη διεύθυνση του Hakan Şensoy. Οι δύο συναυλίες πραγματοποιήθηκαν στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού.

Έχει επίσης συνεργαστεί με την Καμεράτα - Ορχήστρα Φίλων της Μουσικής, την Κλασσική Ορχήστρα Δωματίου της Μουσικής Ακαδημίας Μπακού, την Κρατική Ορχήστρα Βορείου Ελλάδος, τη Δημοτική Συμφωνική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης και με τα Μουσικά Σύνολα ΕΡΤ.[17]

Μεταξύ άλλων, η συνεργασία του με τις μεγάλες ορχήστρες εστιάζεται και στη διασκευή ελληνικών λαϊκών τραγουδιών. Το θέμα της ενορχήστρωσης λαϊκών τραγουδιών με συμφωνικό ήχο το είχε συζητήσει με τον Βασίλη Τσιτσάνη, ο οποίος μάλιστα του τόνιζε, ότι τα τραγούδια του θα μπορούσαν να έχουν μία άλλη προέκταση και να προσεγγιστούν με ένα διαφορετικό μουσικό παίξιμο. Κάτι που έκανε πράξη ο Γιώργος Νταλάρας.

Ο συμφωνικός ήχος σε ελληνικά τραγούδια δεν είναι καινούργια ιδέα για τον Γιώργο Νταλάρα. Για πρώτη φορά χρησιμοποίησε μεγάλη ορχήστρα και συμφωνική ενορχήστρωση σε κάποια τραγούδια του δίσκου "Οι Μάηδες οι ήλιοι μου" το 1978, αλλά από το 1973 στα "Νέα Δειλινά" είχε κάνει τα πρώτα πειράματα με μία ορχήστρα 46 οργάνων με τη βοήθεια του Νίκου Λαβράνου και του Τέλη Αποστολάτου. Ήταν μία προσπάθεια να παρουσιάσει τα τραγούδια του μακριά από την νοοτροπία των νυχτερινών κέντρων.
Με τον Σταύρο Κουγιουμτζή

Σημείο - σταθμός στην πορεία του Γιώργου Νταλάρα ήταν η συνεργασία του με τον Σταύρο Κουγιουμτζή. Όπως ο ίδιος ο Νταλάρας έχει τονίσει σε κατά καιρούς συνεντεύξεις,[18] χρωστά μεγάλο μέρος της επιτυχίας του στον Σταύρο Κουγιουμτζή. Η γνωριμία τους έγινε με την προτροπή του κ. Μάκη Μάτσα όταν ο Νταλάρας έκανε σε ηλικία 18 ετών τα πρώτα επαγγελματικά βήματα στο τραγούδι. Η σχέση του Νταλάρα με το Σταύρο Κουγιουμτζή υπήρξε πολύ φιλική μέχρι και τον ξαφνικό θάνατο του συνθέτη από καρδιακή ανακοπή, το Μάρτιο του 2005.

Μαζί κάνανε αρκετούς και σημαντικούς δίσκους. Οι δίσκοι με τραγούδια και έργα που έκανε ο Σ.Κουγιουμτζής με τον Γ.Νταλάρα είναι:
Να 'τανε το 21 (1970)
Όταν ανθίζουν πασχαλιές (1971)
Ηλιοσκόπιο (1973)
Μικρές πολιτείες (1974)
Στα ψηλά τα παραθύρια (1975)
Τρελοί και άγγελοι (1986)
Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων (1998)
Έβρεχε ο κόσμος (2000)

Μερικά τραγούδια του Σ.Κουγιουμτζή υπάρχουν και στους δίσκους:
Γιώργος Νταλάρας (1969)
Ο μέτοικος (1971)

Δισκογραφικά συναντάμε και άλλους δίσκους που περιέχουν τραγούδια του Σ.Κουγιουμτζή με τον Γ.Νταλάρα αλλά πρόκειται για ζωντανές ηχογραφήσεις και όχι αποτέλεσμα κάποιας συνεργασίας των δύο καλλιτεχνών.

Όλα τα τραγούδια που κυκλοφόρησαν στους δίσκους του Γ.Νταλάρα ήταν σε πρώτη εκτέλεση εκτός από τα τραγούδια:
"Πού'ναι τα χρόνια": Η πρώτη εκτέλεση είναι του Γρηγόρη Μπιθικώτση.
"Έρημος μες στην ερημιά": Η πρώτη εκτέλεση είναι του Φώτη Δήμα.
"Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά": Η πρώτη εκτέλεση είναι του Μανώλη Καναρίδη.
"Μη μου θυμώνεις μάτια μου": Η πρώτη εκτέλεση είναι με την Χορωδία Φ.Ε.Μ (Φίλων Ελληνικής Μουσικής) και το τραγούδι είχε τίτλο "Αποχαιρετισμός" ενώ υπήρχε και μία μικρή διαφορά στους στίχους. Δεύτερη εκτέλεση είναι με τον Γιάννη Πουλόπουλο.
"Τι σημαίνει αγάπη": Η πρώτη εκτέλεση είναι με την Αιμιλία Κουγιουμτζή

ενώ το "Ο ουρανός φεύγει βαρύς" ηχογραφήθηκε παράλληλα με τον Γιώργο Γερολυμάτο στη Lyra.

Τον Σεπτέμβριο του 2008, στα πλαίσια των εκδηλώσεων "Παρα θιν' αλός" του δήμου Καλαμαριάς, στον οποίο ο Σταύρος Κουγιουμτζής πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, διοργανώθηκε αφιέρωμα προς τιμήν του συνθέτη, στο οποίο εκτός από τον Γιώργο Νταλάρα τραγούδησαν και οι Ανδρέας Καρακότας, Μανώλης Χατζημανώλης, Μαρία Κουγιουμτζή και Δέσποινα Παγιούλα. Η συναυλία πραγματοποιήθηκε στον χώρο του στρατοπέδου "Κόδρα". Το αφιέρωμα επαναλήφθηκε, αυτή τη φορά υπο την επιμέλεια του Γιώργου Νταλάρα και στο Ηρώδειο λίγες μέρες μετά. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε παρακάτω στην ενότητα "Συναυλίες στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού".

Η παρακάτω λίστα είναι μία καταγραφή με τις σημαντικότερες συναυλίες του Γιώργου Νταλάρα με τραγούδια και έργα αποκλειστικά του Σταύρου Κουγιουμτζή.
Έτος Ημερ/μηνία Χώρος Συναυλίας
1983 20&21/8/1983 Θέατρο Λυκαβηττού.
1991 20/5/1991 Παλαί ντε σπορ
1992 Νοέμβριος Παλαί ντε σπορ
1997 13&14/6/1997 "Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων" - MMA
1998 13-4-1998 "Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων" - Παλαί ντε σπορ
2005 13/6/2005 Στην μνήμη του Σ.Κουγιουμτζή, στο Θέατρο Γης
2008 5/9/2008 Αφιέρωμα στον Σταύρο Κουγιουμτζή - Καλαμαριά
2008 17&18/9/2008 Αφιέρωμα στον Σταύρο Κουγιουμτζή - Ηρώδειο

Με τον Μίκη Θεοδωράκη

Σημαντική για την ελληνική μουσική ήταν η συνεργασία του με τον Μίκη Θεοδωράκη. Δισκογραφικά συναντήθηκαν για πρώτη φορά στον δίσκο "18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας" το 1974. Η ηχογράφηση του δίσκου έγινε κάτω από δύσκολες συνθήκες καθώς ο συνθέτης ήταν στο Παρίσι. Δύο χρόνια μετά, το 1976, ηχογραφούν δύο τραγούδια ("Κόκκινο τριαντάφυλλο" και "Εκείνος ήταν μόνος") στην μνήμη του Αλέκου Παναγούλη. Τα τραγούδια αυτά κυκλοφόρησαν σε δισκάκι 45 στροφών, αλλά αργότερα συμπεριληφθήκαν και σε μεγάλους δίσκους. Έπειτα από λίγα χρόνια, το 1981 συναντήθηκαν ξανά στο στούντιο για την ηχογράφηση του δίσκου "Ραντάρ" με νέα πολιτικά και κοινωνικά τραγούδια σε στίχους του Κώστα Τριπολίτη. Ο δίσκος "Ραντάρ", έρχεται σε μία περίοδο ύφεσης του πολιτικού τραγουδιού. Τα ΜΜΕ στην ουσία αγνοούν το "Ραντάρ" και δεν δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην διαφορετικότητα αυτού του πολιτικού λόγου.[19] Παρόλα αυτά, ο δίσκος είχε τεράστια απήχηση και διεισδυτικότητα στον κόσμο και ιδιαιτέρα στη νεολαία. Τέλος, ακολουθούν τρεις δίσκοι με ζωντανές ηχογραφήσεις έργων του Μίκη Θεοδωράκη. Το 1988 κυκλοφόρησε ο δίσκος με την ζωντανή ηχογράφηση του "Άξιον Εστί" στο Ηρώδειο, το 1995 κυκλοφόρησε ο δίσκος αφιέρωμα στον Μ.Θεοδωράκη και στα κινηματογραφικά τραγούδια του και το 2006 κυκλοφόρησε διπλός δίσκος με ζωντανή ηχογράφηση της "Ρωμιοσύνης" και του "Άξιον Εστί" από τις συναυλίες στο ΜΜΑ. Η "Ρωμιοσύνη" ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια. «Κανείς δεν τόλμησε να την αγγίξει. Όχι μόνο γιατί ο Μπιθικώτσης είχε βάλει τον πήχυ πολύ ψηλά αλλά και γιατί το έργο έχει τρομακτικές ερμηνευτικές δυσκολίες. Πολύ σωστά περίμενε ο Νταλάρας τόσα χρόνια ώστε να είναι έτοιμος να κάνει το μεγάλο βήμα.», «Πρέπει να υπογραμμίσω την ωριμότητα της ερμηνείας και την πληρότητα της φωνής του Γιώργου Νταλάρα, που μπορεί σήμερα πια να είναι βέβαιος ότι πήγε αυτά τα δύο "μνημειακά" έργα ένα βήμα πιο μπροστά.» δήλωσε ο Μίκης Θεοδωράκης.[20] Δισκογραφικά, μερικά ακόμα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη έχουν συμπεριληφθεί και σε άλλους δίσκους του Γ.Νταλάρα, κυρίως από ζωντανές ηχογραφήσεις. Σημαντική ήταν η συμμετοχή του, το 1981, στην μουσικο-θεατρική παράσταση "Τραγούδι του νεκρού αδελφού" όπου τραγούδησε τα λαϊκά τραγούδια του έργου. Την άνοιξη του 1990 ο Γ.Νταλάρας με τον Μ.Θεοδωράκη στην διεύθυνση, τη συμμετοχή της Μαρίας Δημητριάδη και της χορωδίας της Δρέσδης, πραγματοποίησαν μεγάλη περιοδεία, υπό την αιγίδα της Διεθνούς Αμνηστείας, στην Ευρώπη, από τηv Ισπανία μέχρι τις Σκανδιναβικές χώρες. Στις 22 αυτές συναυλίες ερμήνευσε τα «μετασυμφωvικά» έργα τoυ μεγάλου συνθέτη (Κατάσταση Πολιορκίας, Raven, Επιζών, Επιφάνεια Αβέρωφ). Τέλος, σημαντική ήταν και η πρόσφατη συμμετοχή του στην όπερα του Μ.Θεοδωράκη "Λυσιστράτη" τον Απρίλιο του 2002.

Η παρακάτω λίστα είναι μία καταγραφή με τις σημαντικότερες συναυλίες του Γιώργου Νταλάρα (συμμετοχή ή προσωπική συναυλία) με τραγούδια και έργα αποκλειστικά του Μίκη Θεοδωράκη. Εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν παρών σε όλες τις συναυλίες.
Έτος Ημερ/μηνία Συναυλία
1974 Οκτώβριος & Νοέμβριος Ιστορικές συναυλίες του Μ.Θεοδωράκη στο γήπεδο του Παναθηναϊκού και στο στάδιο Καραϊσκάκη.
1981 Ιούλιος & Αύγουστος Περιοδεία στην Κούβα και στη Νικαράγουα.
1981 - Το τραγούδι του νεκρού αδερφού
1981 19/9/1981 Συναυλία "μαμμούθ" 3,5 ωρών με τραγούδια του Μίκη. (Γήπεδο Χαριλάου, Θεσσαλονίκη)
1983 28/8/1983 Νταμάρια Νίκαιας (Κατράκειο Θέατρο)
1988 29/6/1988 Αρχαίο Ωδείο Πάτρας
1988 Σεπτέμβριος Άξιον Εστί (Ηρώδειο), (Κατράκειο Θέατρο, Νίκαια)
1989 Μάιος Επιτάφιος (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης)
1990 Άνοιξη Περιοδεία στην Ευρώπη με τα μετασυμφωvικά έργα τoυ Μίκη Θεοδωράκη.
1995 2-3/9/1995 Αφιέρωμα στα 70 χρόνια του Μίκη Θεοδωράκη με τα κινηματογραφικά του. (Metropole Orchestra - Ηρώδειο)
1995 18/9/1995 Συναυλία - γιορτή για τα 70 χρόνια του Μίκη Θεοδωράκη. (Παναθηναϊκό Στάδιο)
1997 22/6/1997 Συναυλία για τον Ανδρέα Παπανδρέου (Άξιον Εστί - ΜΜΑ)
1997 20/9/1997 Τραγούδια της θάλασσας (Πειραιάς)
1997 19/10/1997 Θάλασσα και τέχνη (Πάτρα)
1998 27/5/1998 Εγκαίνια ανοιχτού θεάτρου "Μίκης Θεοδωράκης" (Ρέντη, Πειραιάς)
1998 15/6/1998 Αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη. (Στοά του Βιβλίου)
1998 27/6/1998 Αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη. (Φεστιβάλ Κασσάνδρας - Θέατρο Κασσάνδρας)
1998 18-19/11/1998 Old Mutual Hall - Νότιος Αφρική
1999 30/5/1999 Αφιέρωμα στους Γρηγόρη Λαμπράκη, Βασίλη Βασιλικό, Κ.Γαβρά και Μίκη Θεοδωράκη (Μαρούσι Αττικής)
1999 15-16/6/1999 Ποίηση και μουσική εν αιθρία (Στοά του Βιβλίου)
2001 23/6/2001 Πρώτη Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων. (Ossipov Russion Orchestra - Αρχαίο Στάδιο των Δελφών).
2002 10/4/2002 Συναυλία Αλληλεγγύης του Παλαιστινιακού λαού (Σύνταγμα)
2002 14/6/2002 Τραγούδια για τα παιδιά της Παλαιστίνης (Κατράκειο)
2002 Απρίλιος Λυσιστράτη (Όπερα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών)
2003 16-17/8/2003 Δημητσάνα, Εξαμίλια Κορινθίας
2003 30-11-2003 Κινηματογραφικά Κρατικά Βραβεία Ποιότητας 2003 (ΜΜΘ)
2004 7/8/2004 Συναυλία εγκαίνια για την Γέφυρα Ρίου - Αντιρίου με τραγούδια του Μίκη
2005 31/7/2005 Αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη. (Στάδιο Χανίων)
2005 9/10/2005 Τα συμφωνικά του Μίκη. (Ηρώδειο)
2005 11/10/2005 Αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη. (Λευκωσία - Τάφρος Ντ' Αβίλα)
2005 10-11/11/2005 Ρωμιοσύνη - Άξιον Εστί (ΜΜΑ)
2006 21-22/3/2006 Αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη. (Κολλέγιο Αθηνών)
2006 26/8/2006 Άξιον Εστί (Άγιος Αχίλλειος - Πρέσπες)
2007 7/3/2007 Τελετή ανακήρυξης των Πρεσβευτών του Ελληνισμού 2007 από τη Νομαρχία Αθηνών (Ρωμιοσύνη - ΜΜΑ)
2014 18-19/3/2014 Η Ποίηση Στη Μουσική Του Μίκη Θεοδωράκη (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών)
2015 9/9/2015 Για τα 90 χρόνια του Μίκη Θεοδωράκη από τη ΔΕΘ

Εμφανίσεις

Ο Νταλάρας σε συναυλία
Η εποχή των λαϊκών κέντρων

Έως το 1969 εμφανιζόταν σε διάφορα λαϊκά μαγαζιά στα οποία έπαιζε κιθάρα, συνόδευε τους τραγουδιστές και τις τραγουδίστριες και έλεγε τις "παραγγελίες". Η πρώτη φορά που ανέβηκε σε μεγάλη πίστα, ήταν το 1970 όταν τον πήρε να τραγουδήσει δίπλα της στο "Stork" η Μαρινέλλα. Το σχήμα ήταν πετυχημένο έτσι επαναλήφθηκε για δύο ακόμα σεζόν. Τις επόμενες χρονιές (1972-1974) εμφανιζόταν στα "Δειλινά" με διάφορα σχήματα και με ονόματα όπως ο Στράτος Διονυσίου, ο Γιάννης Πάριος, η Χαρούλα Αλεξίου, η Δήμητρα Γαλάνη, ο Δάκης, η Λιζέτα Νικολάου, ο Πασχάλης και άλλοι.
Η εποχή των μπουάτ

Μετά από τα διάφορα λαϊκά μαγαζιά που εμφανίστηκε μέχρι το 1974 ο Νταλάρας δεν ξαναεμφανίστηκε σε νυχτερινό κέντρο διασκέδασης και μετέφερε τις παραστάσεις του σε μπουάτ και θέατρα.

Έπειτα το 1975, πήγε στην Πλάκα, στις μπουάτ, όπου ήρθε σε επαφή με το καινούργιο ρεύμα του τραγουδιού. Στις μπουάτ τραγουδούσε κυρίως πολιτικά, ρεμπέτικα, βαλκανικά αλλά και δημοτικά τραγούδια. Τραγούδια του Κουγιουμτζή, του Λοίζου και του Θεοδωράκη. Έτσι ξεκίνησε μία νέα εποχή στην καριέρα του Γ.Νταλάρα. Η εποχή των μπουάτ. Η εποχή στο "Θεμέλιο" (1975-1976) και στην "Διαγώνιο" (1976-1980). Η επιτυχία στις μπουάτ ήταν πολύ μεγάλη και κάνουν τρία προγράμματα την ημέρα. Στην μπουάτ "Θεμέλιο" εμφανιζόταν με την Χαρούλα Αλεξίου, την Άννα Βίσση, και τον Αντώνη Βαρδή. Στην μπουάτ "Διαγώνιος" είχε κάνει εμφανίσεις για τέσσερις σαιζόν. Το 1976 με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου και την Άννα Βίσση και το 1976-1977 με την Χαρούλα Αλεξίου, την Άννα Βίσση, την Λιζέττα Νικολάου και τον Χ.Γαργανουράκη. Το 1977 κάνει μία παύση και στις εμφανίσεις του αλλά και δισκογραφικά. Πεθαίνει ο πατέρας του Λουκάς Νταράλας σε ηλικία 50 ετών από κίρρωση του ήπατος και παθαίνει έμφραγμα η μητέρα του. Από το Νοέμβριο του 1978 έως και τον Ιανουάριο του 1979 ο Γιώργος Νταλάρας παρουσιάζει στη "Διαγώνιο" την καινούρια του δουλειά με τον μεγάλο συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο. Ο δίσκος "Σεργιάνι στον κόσμο" θα κυκλοφορήσει μετά το τέλος των παραστάσεων. Αμέσως μετά, από τις 5 εως τις 23 Σεπτεμβρίου πραγματοποιεί εμφανίσεις στο θέατρο "Κατερίνα" της Θεσ/νίκης με την Βίκυ Μοσχολιού, τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, την Αλκηστη Πρωτοψάλτη και την Βασιλική Λαβίνα. Ήταν η πρώτη φορά που έκανε κοινές εμφανίσεις με την Βίκυ Μοσχολιού και όπως φάνηκε ήταν και η μοναδική. Τελευταία φορά που εμφανίστηκε στην "Διαγώνιο" ήταν την σαιζόν 1979-1980 οπου εμφανίστηκε πάλι με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, την Τάνια Τσανακλίδου, την Αλκηστη Πρωτοψάλτη και τον Λουκιανό Κηλαηδόνη.
Η εποχή των θεάτρων και των σινεμά

Οι εμφανίσεις του στις μπουάτ κράτησαν μέχρι το 1980. Το κοινό του εξάλλου είχε αρχίσει να αυξάνεται. Έτσι, ο Γιώργος Νταλάρας κάνει μία προσπάθεια να πάει την μουσική του στα θέατρα και στα σινεμά και ξεκινάει έτσι μία νέα εποχή στην καριέρα του. Την εποχή των θεάτρων και των σινεμά. Στη συνέχεια στο "Super Star" από τα Χριστούγεννα του 1981 εως τον Ιανουάριο του 1982, στο οποίο εμφανίστηκε με την Γλυκερία και την Μαργαρίτα Ζορμπαλά, υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Παντελή Βούλγαρη. Έπειτα εμφανίστηκε στο θέατρο "Ορφεάς" το 1983 για 15 μόνο παραστάσεις. Οι παραστάσεις αυτές ηχογραφήθηκαν και κυκλοφόρησαν σε δίσκο ο οποίος σήμερα έχει ξεπεράσει τις 700.000 πωλήσεις. Την επόμενη χρονιά (Μάιο & Ιούνιο) εμφανίστηκε με την Χαρούλα Αλεξίου στο θέατρο "Τέντα" (1984) της Λεωφόρου Συγγρού για 40 παραστάσεις. Η επιτυχημένη συνεργασία τους συνεχίστηκε με μία περιοδεία σε όλη την Ελλάδα, την Αμερική και τον Καναδά. Ήταν η τελευταία φορά που το κοινό είδε την Χαρούλα Αλεξίου να κάνει κοινές εμφανίσεις με τον Γιώργο Νταλάρα. Επόμενη στάση ήταν στο θέατρο "Περοκέ", όπου ξαναζωντάνεψε τον ιστορικό αυτό χώρο μαζί με τους αδελφούς Κατσιμίχα το χειμώνα του 1985. Την σκηνοθεσία είχε αναλάβει ο σκηνοθέτης του "Ρεμπέτικου", Κώστας Φέρρης. Έπειτα έκανε εμφανίσεις σε χώρους σινεμά όπως στο σινεμά "Ρεξ" στην Θεσσαλονίκη (1989) με την Αφροδίτη Μάνου και την Ελένη Τσαλιγοπούλου, και στο σινεμά "Αττικόν" στο οποίο εμφανίστηκε τρεις χρονιές. Από τις 9 έως τις 16 Φεβρουαρίου 1990 με την Ελένη Τσαλιγοπούλου και τον Διονύση Θεοδόση, το 1991 με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου και το 1993 με τους Άγαμους Θύτες. Τον Μάρτιο του 1990 εμφανίστηκε στο κινηματοθέατρο "Ράδιο Σίτυ" της Θεσσαλονίκης με την Ελευθερία Αρβανιτάκη και τον Διονύση Θεοδόση και τον Φεβρουάριο και Μάρτιο του1991, στον ίδιο χώρο, έκανε εμφανίσεις με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Τα Χριστουγεννα του 1991 παρέμεινε στην Θεσσαλονίκη όπου παρουσίασε το πρόγραμμά του με του Κατσιμιχαίους στο σινεμά "Ολύμπιον" μέχρι τον Ιανουάριο του 1992. Το ίδιο πρόγραμμα το παρουσίασε την ίδια χρονιά και στην Αθήνα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά το Πάσχα και αμέσως μετά στο θέατρο "Ακροπόλ". Η εποχή των συναυλιών σε θέατρα και σινεμά, που ξεκίνησε 13 χρόνια νωρίτερα τελειώνει με εμφανίσεις στο ιστορικό κινηματοθέατρο "Παλλάς" το 1995 με τους Οπισθοδρομικούς, την Αναστασία Μουτσάτσου και την Αθηνά Μόραλη. Η κίνηση του Νταλάρα να μεταφέρει τις παραστάσεις σε θέατρα και σινεμά, σε κλειστούς δηλαδή χώρους όπου ο θεατής δεν καταναλώνει αλκοόλ αλλά προσέχει πραγματικά τη μουσική ήταν ριζοσπαστική για την εποχή της. Μετέφερε το κοινό σε χώρους όπου τον πρώτο λόγο είχε η μουσική και το τραγούδι και όχι το ποτό και το κοινό ανταποκρίθηκε με τεράστια επιτυχία.
Επιστροφή στη νύχταΟ Γιώργος Νταλάρας επιστρέφει στη νύχτα το 1996. Ένας νέος χώρος - η Ιερά Οδός - δημιουργείται ειδικά γι' αυτόν από τον Ηλία Μαρασούλη και διαμορφώνεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Γ.Νταλάρα, δημιουργώντας αίσθηση στη νυχτερινή Αθήνα. Ο χώρος της Ιεράς Οδού κατασκευάστηκε σαν μία μεγάλη μουσική σκηνή (σχεδόν 2.000 θέσεων) και όχι σαν μία νυχτερινή πίστα. Ο ίδιος διευκρίνισε: «Η προσδοκία του χώρου δεν είναι να αποκτήσουμε άλλο ένα νυχτερινό κέντρο. Ο χώρος αυτός πρέπει να λειτουργήσει ως χώρος εμφάνισης νέων ανθρώπων από όλα τα είδη του ελληνικού τραγουδιού και όχι μόνον...».[21] Ο Γιώργος Νταλάρας θα παραμείνει για τρεις συνεχόμενες σεζόν στο χώρο αυτό, ως το 1999, και θα συνεργαστεί με τους Πυξ Λαξ, την Ελένη Τσαλιγοπούλου, το Μάριο Φραγκούλη, τον Γκόραν Μπρέγκοβιτς, τον Γιάννη Βαρδή αλλά και νέα συγκροτήματα όπως τους Συνήθεις Υπόπτους, τους Ποδηλάτες και τα Υπόγεια Ρεύματα. Ως καλλιτεχvικός διευθυvτής αυτoύ τoυ vέoυ χώρoυ, προσπάθησε στη συνέχεια να διατηρήσει το χώρο ως μουσική σκηνή που θα φιλοξενούσε σημαντικούς καλλιτέχνες απ' όλο τον κόσμο αλλά και νέους ταλαντούχους μουσικούς διαφόρων ειδών μουσικής. Η εξέλιξη όμως του χώρου τελικά ήταν διαφορετική. Το 2001 επιστρέφει μετά από πολλά χρόνια στην Πλάκα, και για τα επόμενα 3 χρόνια θα παρουσιάσει μουσικά προγράμματα στο Ζυγό, κάνοντας αναδρομή στο παλιό λαϊκό τραγούδι αλλά και σε latin τραγούδια που είχε πει παλιότερα. Τελευταία εμφάνιση του σε νυχτερινό μαγαζί αποτελούν οι παραστάσεις που έδωσε στο Αθηνών Αρένα τη σεζόν 2004-05 με τον Αντώνη Ρέμο. Το σχήμα προκάλεσε αίσθηση και συζητήθηκε ευρέως θετικά και αρνητικά. Ήταν μια κίνηση του Νταλάρα να απευθυνθεί σ' ένα διαφορετικό και πιο νεανικό κοινό αλλά και η διάθεση του να ανακαλύψει ξανά τη νύχτα 30 χρόνια μετά.

συνέχεια στην βικιπαίδεια

Γουλιέλμος της Τύρου (Guillaume de Tyr, 1130 - 29 Σεπτεμβρίου 1186)

29 Σεπτεμβρίου 1186 (835 χρόνια πριν) πέθανε:

Γουλιέλμος αρχιεπίσκοπος της Τύρου

Ο Γουλιέλμος της Τύρου (Guillaume de Tyr, 1130 - 29 Σεπτεμβρίου 1186) ήταν αρχιεπίσκοπος της Τύρου, και ο κυριότερος χρονογράφος των μεσαιωνικών Σταυροφοριών. Γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ από τη δεύτερη γενιά των πρώτων Σταυροφόρων από οικογένεια μη ευγενών ενώ αδελφό είχε κάποιον Ραλφ, έμπορο. Εκπαιδεύθηκε στα Ιεροσόλυμα σε Λατινικά, Ελληνικά, Αραβικά και ένας από τους σημαντικότερους μαθητές του ήταν ο μέλλων βασιλιάς των Ιεροσολύμων Βαλδουίνος Γ΄. Σε ηλικία 16 ετών στάλθηκε στο Παρίσι και στην Ορλεάνη όπου για 10 χρόνια εκπαιδεύτηκε σε τέχνες, φυσικές επιστήμες, μαθηματικά, φιλοσοφία, θεολογία και νομικά από τους διασημότερους δασκάλους της εποχής του.

Αρχιεπίσκοπος Τύρου και εκπαιδευτής των βασιλέων

Ο Γουλιέλμος της Τύρου γράφει την ιστορία των Σταυροφοριών - από Γαλλική μετάφραση του 13ου αι.

Επέστρεψε στους Αγίους Τόπους μετά από τις πολυετείς σπουδές του (1165) και διορίστηκε από τον βασιλιά των Ιεροσολύμων Αμαλρίκ Α΄ της Ιερουσαλήμ αρχιδιάκονος της Τύρου. Στάλθηκε σε διπλωματική αποστολή στον Βυζαντινό αυτοκράτορα Μανουήλ Α΄ Κομνηνό προκειμένου να πραγματοποιήσει συμμαχική συνθήκη με τον Βυζαντινό αυτοκράτορα (1168) για επίθεση κατά των Φατιμιδών της Αιγύπτου. Επισκέφτηκε την Ρώμη όπου δέχτηκε επίθεση από τον Φρειδερίκο των Ρόδων, επίσκοπο της Τύρου, κατηγορώντας τον ότι πήρε παράνομα την θέση του αρχιδιάκονου λόγω της φιλίας του με τον βασιλιά.

Με την επιστροφή του στους Αγίους Τόπους (1170) έγινε δάσκαλος του διαδόχου Βαλδουίνου, ενώ ήταν ο άνθρωπος που ανακάλυψε ότι ο έφηβος νεαρός διάδοχος πάσχει από λέπρα. Τότε αποφάσισε να γράψει λεπτομερή ιστορία του βασιλείου των Ιεροσολύμων υπό την επίβλεψη του βασιλιά Αμαλρίκ, που δυστυχώς πέθανε πρόωρα (1174), και ο αντιβασιλιάς Ραϊμόνδος Γ΄ της Τρίπολης τον όρισε πρωθυπουργό και επίσκοπο της Ναζαρέτ. Το 1175 έγινε αρχιεπίσκοπος Τύρου κερδίζοντας τον έλεγχο σε κράτος και εκκλησία.

Ήταν ένας από τους απεσταλμένους από την Ουτρέμη στο 3ο Συμβούλιο του Λατερανού. Ανάμεσα στους απεσταλμένους ήταν και ο Ηράκλειος, αρχιεπίσκοπος της Καισάρειας, καθώς και οι επίσκοποι Σεβάστειας, Βηθλεέμ και Τρίπολης, αλλά απέτυχαν να πείσουν τον Πάπα για νέα Σταυροφορία.

Αφού επιφορτίστηκε από τον πάπα σε διπλωματική αποστολή με τον αυτοκράτορα Μανουήλ (1180) επέστρεψε στους Αγίους Τόπους. Τότε ο βασιλιάς και η μητέρα του, Άννα του Κουρτεναί, απέτρεψαν προσπάθεια του Ραϋμόνδου Γ΄ της Τρίπολης και του Βοϊμούνδου Γ΄ της Αντιόχειας να παντρέψουν την χηρεύσασα αδελφή του βασιλιά, Σιβύλλα, με έναν δικό τους ευγενή. Αντίθετα, προτίμησαν να την παντρέψουν με τον Γκυ των Λουζινιάν, του οποίου ο μεγαλύτερος αδελφός Αμαλρίκ του Λουζινιάν ήταν ήδη επιφανέστατη φυσιογνωμία στην βασιλική αυλή.
Αποτυχία να εκλεγεί πατριάρχης

Ο Γουλιέλμος της Τύρου βρίσκει συμπτώματα λέπρας στον διάδοχο Βαλδουίνο - Βρετανική βιβλιοθήκη

Όταν πέθανε ο πατριάρχης (6/10/1180) υπήρχαν δύο μνηστήρες για τον θρόνο: ο Γουλιέλμος της Τύρου και ο Ηράκλειος της Καισάρειας. Ήταν εξίσου ικανοί και μορφωμένοι αλλά ο Γουλιέλμος είχε παίξει σημαντικότερο ρόλο στην εκπαίδευση των βασιλιάδων και την πρωθυπουργία. Είχε όλα τα προσόντα και τις περισσότερες πιθανότητες να εκλεγεί πατριάρχης αλλά ο βασιλιάς άφησε την επιλογή στην μητέρα του Άννα, τότε σύζυγο του Ρεζινάλντ της Σιδώνας. Αυτή επέλεξε τον Ηράκλειο της Καισαρείας για νέο πατριάρχη γιατί ο Γουλιέλμος ήταν φίλος του Ραϊμόνδου της Τρίπολης που είχε πέσει στην δυσμένειά της. Υπήρξαν και πολλές φήμες που δικαιολογούσαν την επιλογή της με το γεγονός ότι ο Ηράκλειος ήταν αγαπητικός της Άννας, όμως αποδείχθηκαν ανυπόστατες. Όπως τονίζει ο Μπέρναρντ Χάμιλτον, η επιλογή της στηριζόταν στην αντιπάθεια που είχε στην πλευρά των ηττημένων παρά στην συμπάθεια προς στον Ηράκλειο.

Ο Γουλιέλμος της Τύρου παρέμεινε πρωθυπουργός και αρχιεπίσκοπος Τύρου μέχρι το τέλος της ζωής του και συμφιλιώθηκε και με τον βασιλιά. Η πληροφορία ότι ο Ηράκλειος αφόρισε τον Γουλιέλμο αποτελεί εφεύρημα ενός συγγραφέα του 13ου αιώνα. Σε λίγο καιρό ο Γουλιέλμος αρρώστησε και πέθανε μέσα στο 1185, χωρίς να προλάβει να ολοκληρώσει το έργο του, ενώ δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με τα τελευταία χρόνια της ζωής του και τα αίτια του θανάτου του.
ΈργοΈγραψε συνολικά 23 ημιτελή βιβλία όπου εξιστορούσε με κάθε λεπτομέρεια όλα τα γεγονότα σχετικά με τις Σταυροφορίες, με αρχή την κατάκτηση της Συρίας από τον Ομάρ και την έναρξη της Α΄ Σταυροφορίας. Περιγράφει αναλυτικά και τις συνθήκες ίδρυσης του τάγματος των Ναϊτών και την προσωπική ζωή των μεγαλύτερων βασιλέων. Η μετάφραση έγινε σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, και σήμερα τα βιβλία του αποτελούν την κυριότερη πηγή γνώσης για τα γεγονότα των Σταυροφοριών και το βασίλειο των Ιεροσολύμων