Κώστας Βίρβος (Τρίκαλα Θεσσαλίας, 29 Μαρτίου 1926 - Παλαιό Φάληρο, 6 Αυγούστου 2015)

\

6 Αυγούστου 2015  πέθανε: Κώστας Βίρβος Έλληνας στιχουργός

Ο Κώστας Βίρβος (Τρίκαλα Θεσσαλίας, 29 Μαρτίου 1926 - Παλαιό Φάληρο, 6 Αυγούστου 2015) ήταν Έλληνας στιχουργός.

Ο Κώστας Βίρβος είναι ένας από τους σημαντικότερους στιχουργούς χιλιάδων τραγουδιών τα οποία έμειναν διαχρονικά, μελοποιήθηκαν από τους σπουδαιότ τραγουδιστών στο Ελληνικό τραγούδι. Το έργο του καλύπτει μια μεγάλη γκάμα τραγουδιών από το Ρεμπέτικο, Λαϊκό και Έντεχνο, ενώ ασχολήθηκε και με το Παραδοσιακό. Γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 29 Μαρτίου 1926. Ο πατέρας του, πλούσιος έμπορος, τον στέλνει στην Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή Σπετσών. Τελειώνοντας το γυμνάσιο το 1943 κατεβαίνει στην Αθήνα και φοιτά στην Πάντειο. Ο ίδιος σύμφωνα με διηγήσεις του έγραφε στιχάκια από νωρίς, αλλά ήθελε να γίνει σκηνοθέτης μιας και του άρεσε ιδιαίτερα το θέατρο. Στην Ναζιστική Κατοχή βρίσκεται πρωτοετής φοιτητής της Παντείου στην Αθήνα. Το 1943 περνάει στις γραμμές της Εθνικής Αντίστασης ως μέλος του ΕΑΜ[1]. Το Μάρτη του '44 συλλαμβάνεται και βασανίζεται, γιατί έγραφε συνθήματα στους τοίχους για την τότε κυβέρνηση του βουνού. Ο πατέρας του με 800 χρυσές λίρες τον απελευθερώνει και έπειτα φεύγει για το βουνό, όπου εκεί συναντά και τον Άρη Βελουχιώτη.

Εργάστηκε ως δημόσιος υπάλληλος στο Υπουργείο Οικονομικών απ' το 1954 έως το 1985 απ' όπου συνταξιοδοτήθηκε με τον βαθμό του Διευθυντή. Ήταν παντρεμένος με την Καίτη Καραντζή και έχει δυο κόρες, την Αναστασία και την Μαρία. Η κόρη του Μαρία Βίρβου είναι καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πειραιώς και έχει συγγράψει την βιογραφία του με τίτλο "Κώστας Βίρβος- Εγώ δεν ζω γονατιστός" που έχει εκδοθεί από τις εκδόσεις Παπαζήση. Το βιβλίο της βιογραφίας 730 σελίδων, αναφέρεται λεπτομερώς στη ζωή και το έργο του λαϊκού ποιητή Κώστα Βίρβου, του οποίου τα ποιήματα έχουν μελοποιηθεί κατά το μεγαλύτερο μέρος τους από το σύνολο σχεδόν των μεγαλύτερων συνθετών του 20ου αιώνα.

Τα πρώτα του στιχάκια τα δίνει στον Απόστολο Καλδάρα, με τον οποίο γνωρίζονταν από μικροί. Το πρώτο στιχούργημα του λέγεται "Ο φαντάρος" {ανέκδοτο τραγούδι του 1947}, που αν και μελοποιήθηκε αρχικά από τον Β. Τσιτσάνη και αργότερα από τον Α. Καλδάρα δε γραμμοφωνήθηκε, λόγω εμφυλίου και παρά το εμφανές μήνυμα της συμφιλίωσης, ("μα ο φαντάρος δεν παραπονιέται/ κι έχει ελπίδα μέσα στην καρδιά/ πως θα γυρίσει πάλι στους δικούς του/ τα χέρια όταν δώσουμε ξανά").

Το πρώτο τραγούδι που κυκλοφόρησε ήταν το «Να το βρεις από άλλη» σε μουσική Καλδάρα και ερμηνευτές τους Σούλα Καλφοπούλου και Μάρκο Βαμβακάρη (1948). Έχει γράψει πάνω από 2000 τραγούδια, λαϊκά, έντεχνα, μέχρι και παραδοσιακού ύφους με κοινωνικό και πολιτικό, άμεσο ή έμμεσο, περιεχόμενο. Ο ίδιος συνδιαμορφώνει το Ελληνικό τραγούδι, καθώς συμπορεύεται διαδοχικά με πολλές γενιές κορυφαίων καλλιτεχνών. Ξεκινά από το Ρεμπέτικο τραγούδι, προχωρά στο Λαϊκό, αλλά και στο Έντεχνο και το Παραδοσιακό. Συνεργάστηκε με τους σημαντικότερους συνθέτες, από το ρεμπέτικο, λαϊκό, όπως Βασίλη Τσιτσάνη,Απόστολο Καλδάρα, Θεόδωρο Δερβενιώτη, Μπάμπη Μπακάλη, Χρήστο Νικολόπουλο αλλά και έντεχνο τραγούδι, όπως Μίκη Θεοδωράκη, Μίμη Πλέσσα, Γιάννη Μαρκόπουλο, Χρήστο Λεοντή κ.ά. και με τους κορυφαίους ερμηνευτές, όπως Στέλιο Καζαντζίδη, Γρηγόρη Μπιθικώτση, Πάνο Γαβαλά, Γιώργο Νταλάρα , Μανώλη Μητσιά, Γιώτα Λύδια, Καίτη Γκρέυ, Μπάμπη Τσετίνη, Βαγγέλη Περπινιάδη, Τόλη Βοσκόπουλο, Γιάννη Πάριο, Γιάννη Καλαντζή, Μαρινέλλα, Βίκυ Μοσχολιού, Χάρις Αλεξίου κ.ά. Άλλα σημαντικά του τραγούδια είναι: «Της γερακίνας γιος» του Βασίλη Τσιτσάνη, «Το καράβι» του Βασίλη Τσιτσάνη, «Μια παλιά ιστορία» του Στέλιου Καζαντζίδη, «ο κυρ Θάνος πέθανε», "Ένα όμοφο αμάξι με δυο άλογα", "Στου Μπελαμή το ουζερί" σε μουσική Γρηγόρη Μπιθικώτση, "Ζαϊρα", "Γεννήθηκα για να πονώ" σε μουσική Βασίλη Τσιτσάνη, "Κοιμήσου αγγελούδι μου" σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη, «Πάρε τα χνάρια μου» , "'Ισως" σε μουσική Θεόδωρου Δερβενιώτη, «Άγια Κυριακή» σε μουσική Μίμη Πλέσσα, «Μακριά μου να φύγεις» σε μουσική Πάνου Γαβαλά, και άλλα. Το πέρασμά του και στους ολοκληρωμένους κύκλους τραγουδιών έγινε με το μνημειώδες δισκογραφικό έργο "Καταχνιά" του Χρήστου Λεοντή, με το «Α-Ω», σε μουσική Μπιθικώτση, το «Θάλασσα, πικροθάλασσα», σε μουσική Μίμη Πλέσσα και πλήθος άλλων. Επίσης είναι ο συνθέτης του ύμνου της ποδοσφαιρικής ομάδας του Α.Ο. Τρίκαλα. Ένα σημαντικό έργο του είναι ο Θεσσαλικός Κύκλος σε μουσική τού Γιάννη Μαρκόπουλου.

Ο Κώστας Βίρβος εξέδωσε ανθολογία 300 ποιημάτων του, που περιλαμβάνουν τις μεγάλες ενότητες ποιημάτων που έγραψε ο ίδιος όπως την «ΚΑΤΑΧΝΙΑ» (τα κείμενα της οποίας συνέγραψε με την επιμέλεια του Νικηφόρου Βρεττάκου), «ΘΕΣΣΑΛΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ», «ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ», «ΝΕΚΡΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ», σε ελεύθερη μετάφραση/απόδοση του ιδίου από τον Λουκιανό, «ΤΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ», «ΖΕΙ;», «ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ» «ΟΥΤΟΠΙΑ» και πολλά άλλα, καθώς και ένα βιβλίο ποιημάτων για τη Θεσσαλία «ΠΡΑΣΙΝΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΧΡΥΣΑΦΕΝΙΟΙ ΚΑΜΠΟΙ», αλλά και ποιήματα τα οποία μελοποιήθηκαν μεμονωμένα, όπως το «ΚΟΙΜΗΣΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥΔΙ ΜΟΥ», «ΤΗΣ ΓΕΡΑΚΙΝΑΣ ΓΙΟΣ» κ.ά. Το έργο του ασχολήθηκε με τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα αλλά και τις ηρωικές σελίδες της ιστορίας της Ελλάδας, όπως ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος και η Αντίσταση στο έργο Καταχνιά, το Κιλελέρ στον Θεσσαλικό Κύκλο, τα κύματα μετανάστευσης της δεκαετίας του 50, οι αγώνες ανεξαρτησίας της Κύπρου κ.ά. Το έργο του έχει τύχει ευρύτατης κοινής αλλά και φιλολογικής αποδοχής. Ο ίδιος τιμήθηκε από δύο Προέδρους Δημοκρατίας της Κύπρου και τον Ραδιοτηλεοπτικό Οργανισμό ΡΙΚ της Κύπρου, από τα Πανεπιστήμια Αθηνών, Ιωαννίνων και Πειραιώς, από τον Φιλολογικό Ιστορικό Λογοτεχνικό Σύνδεσμο (Φ.Ι.ΛΟ.Σ.) Τρικάλων ο οποίος έχει καταξιωθεί ως ένα από τα δραστηριότερα πολιτιστικά σωματεία της χώρας μας και έχει τιμηθεί για την προσφορά του στα Ελληνικά Γράμματα από την Ακαδημία Αθηνών, από τους πολιτιστικούς φορείς δεκάδων δήμων της χώρας και του εξωτερικού. Στην γενέτειρα πόλη του, των Τρικάλων, ένας δρόμος της πόλης και ένα δημόσιο δημοτικό σχολείο έχουν λάβει το όνομά του, ως απόδοση τιμής στην προσφορά του, ενώ εκθέματα από τη ζωή και το έργο του εκτίθενται σε τρία μουσεία. Μετά το θάνατό του, η εκπαιδευτική περιφέρεια Θεσσαλίας συνδιοργάνωσε με τον Δήμο Τρικκαίων, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη ζωή και το έργο του με τη συμμετοχή πλήθους Πανεπιστημιακών και εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Ο Μίκης Θεοδωράκης Μίκη Θεοδωράκη είχε πει: «Ο Βίρβος είναι ένα από τα μεγάλα κλαριά επάνω στο δέντρο της Ελληνικής μουσικής. Είναι ο λαϊκός ποιητής που έγραψε χιλιάδες τραγούδια. Πολλοί από μας και από σας δεν θα ξέρετε ότι τα τραγούδια που έχετε αγαπήσει και τραγουδήσει και με τα οποία έχετε συγκινηθεί, έχετε κλάψει, έχετε πονέσει, έχετε ελπίσει, τα έχει γράψει εκείνος. Έχει συνεργαστεί με όλους σχεδόν τους πιο μεγάλους και κλασικούς συνθέτες της λαϊκής μας μουσικής».

Έφυγε το βράδυ της Πέμπτης 6 Αυγούστου 2015, ταλαιπωρημένος από βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο ενώ βρισκόταν διασωληνωμένος στο σπίτι του, στο Παλαιό Φάληρο.