Κρακατόα ή Κρακατάου

26 Αυγούστου 1883 (138 χρόνια πριν): 

Έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα στο νησί Ρακάτα της Ινδονησίας. 

Το Κρακατόα ή Κρακατάου (Krakatoa, ινδονησιακά: Krakatau) είναι ηφαιστειακό νησί το οποίο βρίσκεται στον πορθμό της Σούνδας, ανάμεσα στα νησιά Ιάβα και Σουμάτρα. Το όνομα χρησιμοποιείται για την ομάδα νησιών η οποία αποτελεί τα κατάλοιπα ενός μεγαλύτερου νησιού το οποίο καταστράφηκε από την κατακλυσμιαία έκρηξη του 1883. Στην καλδέρα του που σχηματίστηκε το 1883 αναδύθηκε το 1927 ένα νέο νησί, το Ανάκ Κρακατάου (κυριολεκτικά παιδί του Κρακατάου), το οποίο είναι ενεργό ηφαίστειο.

Η πιο αξιοσημείωτη έκρηξη του Κρακατόα έλαβε χώρα το 1883 και κλιμακώθηκε με μια σειρά εκρήξεων τις 26-27 Αυγούστου 1883, οι οποίες είναι από τα πιο βίαια ηφαιστειακά γεγονότα στην καταγεγραμμένη ιστορία. Η έκρηξη είχε εκτιμώμενη ισχύ στην κλίμακα VEI 6,^[2] ισοδύναμη με 200 μεγατόνους ΤΝΤ - περίπου 13.000 φορές ισχυρότερη από την βόμβα Λιτλ Μπόι (13-16 kt), η οποία κατέστρεψε τη Χιροσίμα κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, και τέσσερις φορές ισχυρότερη από την Τσαρ Μπόμπα (50 Mt), την ισχυρότερη πυρηνική βόμβα που έχει εκραγεί. Ηφαιστειακή σποδός σχημάτισε μια στήλη ύψους 30.000 μέτρων και υπολογίζεται ότι ο όγκος των ηφαιστειακών αναβλημάτων ήταν 25 κυβικά χιλιόμετρα.^[3] Η έκρηξη ακούστηκε μέχρι το Άλις Σπρινγκς, στην κεντρική Αυστραλία, περίπου 3.600 χιλιόμετρα μακριά, καθώς και τα νησιά Ροντρίγκες, κοντά στον Μαυρίκιο, 4.780 χιλιόμετρα δυτικά.^[4]

Σύμφωνα με τα επίσημα αρχεία των Ολλανδικών Ανατολικών Ινδιών, 165 χωριά και πόλεις καταστράφηκαν κοντά στο Κρακατόα, και 132 υπέστησαν σημαντικές ζημιές. Τουλάχιστον 36.417 άνθρωποι πέθαναν και πολλοί περισσότεροι τραυματίστηκαν, κυρίως από τα τσουνάμι που ακολούθησαν στην έκρηξη. Πυροκλαστικές ροές διέσχισαν τον πορθμό της Σούνδας και έφτασαν μέχρι τις ακτές της Σουμάτρας. Η έκρηξη κατέστρεψε περίπου τα δύο τρίτα του νησιού Κρακατόα.

Εκρήξεις στην περιοχή μετά το 1927 έχουν δημιουργήσει ένα νέο νησί στην ίδια θέση, το Άνακ Κρακατάου, στο οποίο συχνά λαμβάνουν χώρα εκρήξεις. Στα τέλη του 2011, το νησί είχε ακτίνα περίπου 2 χιλιομέτρων και ύψος 324 μέτρα πάνω από τη θάλασσα,^[5] μεγαλώνοντας 5 μέτρα κάθε χρόνο.^[6]

Στις 22 Δεκεμβρίου 2018 μια έκρηξη του Κρακατόα προκάλεσε την κατάρρευση της νοτιοδυτικής πλαγιάς του κρατήρα με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί τσουνάμι ύψους περίπου 3 μέτρων τη στιγμή της πλημμυρίδας το οποίο έπληξε τις ακτές του πορθμού της Σούνδας χωρίς κάποιο προειδοποιητικό σημάδι. Ο απολογισμός ήταν 426 νεκροί, 25 αγνοούμενοι, 14.059 τραυματίες και 2.752 κτίρια κατεστραμμένα ή με ζημιές