Άγιος Αθανάσιος (Δομένικο-Ελασσόνα)

Άγιος Αθανάσιος (Δομένικο-Ελασσόνα)

Άγιος Αθανάσιος (Δομένικο-Ελασσόνα)

  Βόρειο-δυτικά του Δομένικου, πάνω στον λόφο και ανάμεσα στα δέντρα είναι κτισμένος ο ναός του Αγίου Αθανασίου πάνω από την βρύση Παπαθεοφάνη. Ο ναός ανήκει στις μονόκλιτες ξυλόστεγες βασιλικές με εξωνάρθηκα στο δυτικό τμήμα και στο βόρειο, ίχνη των οποίων σήμερα διακρίνονται. Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή που υπάρχει πάνω από την δυτική θύρα ο ναός πρέπει να χρονολογηθεί στις αρχές του 18ου αι., όταν επίσκοπος Δομένικου και Ελασσώνος ήταν ο Αθανάσιος Αλεξανδρείας (1714-1721). Ο ναός σώζει σχεδόν ακέραιο τον τοιχογραφικό του διάκοσμο αν και τα κατώτερα τμήματα έχουν επικαλυφθεί με λεπτό στρώμα υδρασβέστου. Το εικονογραφικό πρόγραμμα περιλαμβάνει θέματα από τον Βίο και τα Πάθη του Χριστού, καθώς και ολόσωμους αγίους και στηθάρια μαρτύρων.

Το Δομένικο είναι χωριό του νομού Λάρισας. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Ελασσόνας. Βρίσκεται στα βορειοδυτικά του νομού χτισμένο σε υψόμετρο 280 μέτρων. Απέχει 11 χιλιόμετρα από την έδρα του δήμου, την Ελασσόνα και 409 χλμ. από την Αθήνα. Ο πληθυσμός του σύμφωνα μς την απογραφή του 2001 είναι 677 κάτοικοι.Στην θέση του Δομένικου στην αρχαιότητα βρισκόταν η αρχαία Περραιβική πόλη Χυρετίαι. Η απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό θα γίνει κατά την δεύτερη φάση της επέκτασης του Ελληνικού Κράτους στις 6 Οκτωβρίου 1912 από τον Ελληνικό Στρατό.

Οι σημαντικότερες εκκλησίες του είναι οι εξής: (1) Άγιοι Ταξιάρχες, (2) Άγιος Γεώργιος, (3) Παναγία Βρυζώστι και (4) Άγιος Αθανάσιος. Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου χτίστηκε εκεί που κάποτε βρισκόταν η Ακρόπολη των αρχαίων Χυρετειών, με μέρος των τειχών να σώζεται ακόμη. Πιο συγκεκριμένα, χτίστηκε στο σημείο που βρισκόταν ναός του Ασκληπιού.

Το χωριό είναι γνωστό για την σφαγή που διέπραξαν οι Ιταλοί, στις 16 Φεβρουαρίου του 1943, κατά την περίοδο της κατοχής. Οι Ιταλοί στρατιώτες έκαψαν το χωριό και σκότωσαν 194 κατοίκους ως αντίποινα για επίθεση που είχαν δεχτεί στην περιοχή από δυνάμεις του ΕΛΑΣ Για τον λόγο αυτό το Δομένικο είναι σήμερα χαρακτηρισμένο με προεδρικό διάταγμα μαρτυρικό χωριό. Έχουν ανεγερθεί μνημεία προς τιμήν των εκτελεσθέντων στην τοποθεσιά "Καυκάκι" (όπου εκτελέστηκαν οι Δομενικιώτες και Μεσοχωρίτες), κοντά στο Δαμάσι και στη θέση "Μαυρίτσα", όπου εκτελέστηκαν οι πρώτοι Δομενικιώτες. 

Και μερικές πληροφορίες για την ευρύτερη περιοχή

Η Ελασσόνα είναι κωμόπολη του Νομού Λάρισας και είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες σειράς λόφων, στη νότια πλευρά του Ολύμπου.

Η Ελασσόνα είναι έδρα του Δήμου Ελασσόνας, ο οποίος περιλαμβάνει 52 οικισμούς με συνολικό μόνιμο πληθυσμό 69.420 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.

Είναι έδρα της Ιεράς Μητρόπολης Ελασσόνας, στην επικράτεια της οποίας, εκτός από τον Δήμο Ελασσόνας, περιλαμβάνεται και η Δεσκάτη του Νομού Γρεβενών. (Μέχρι το 1964 η περιοχή Δεσκάτης ανήκε στην επαρχία Ελασσόνας του Νομού Λαρίσης). Επίσης, την ίδια χρονιά (1964), η κοινότητα Ελασσόνας προήχθη σε δήμο. Πολιούχος της Ελασσόνας είναι ο Άγιος Αρσένιος, η μνήμη του οποίου τιμάται πανηγυρικά την 8η Μαΐου.

Μια από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις στην πόλη είναι τα "Ελευθέρια", όπου γιορτάζεται η απελευθέρωση της Ελασσόνας από τους Τούρκους, την 6 Οκτωβρίου 1912. Η πιο διάσημη εκδήλωση, λόγω της πανελλαδικής προβολής της, είναι η Γιορτή φέτας που διοργανώνεται από το Δήμο Ελασσόνας σε συνεργασία και με άλλους φορείς περί τα τέλη Σεπτεμβρίου κάθε δύο χρόνια.
Αλλαγή στη σύνθεση του Δήμου Ελασσόνας

Έως τις 15-3-2006, η Τσαριτσάνη ανήκε στο Δήμο Ελασσόνας και αποτελούσε το ένατο Τοπικό της Διαμέρισμα. Με το Νόμο 3448/15-3-2006 η Τσαριτσάνη αποσπάστηκε από τον Δήμο Ελασσόνας και αποτελεί ξεχωριστή κοινότητα, την Κοινότητα Τσαριτσάνης, κάτι που επιθυμούσε εντονότατα ο τοπικός πληθυσμός από της συστάσεως των Καποδιστριακών Δήμων.

Από 1/1/2011 ολόκληρη η πρώην Επαρχία Ελασσόνας μετατράπηκε σε έναν ενιαίο Δήμο, συγκροτώντας με αυτόν τον τρόπο έναν από τους μεγαλύτερους σε έκταση Δήμους της χώρας. 

Φυσικό περιβάλλον

Άποψη του Ολύμπου με την Ελασσόνα και την Τσαρίτσανη.

Την Ελασσόνα διασχίζει ο Ελασσονίτης ποταμός (ή Ελασσονίτικος), ο οποίος συμβάλλει με τον Τιταρήσιο και εκβάλλει στον Πηνειό, το πιο μεγάλο ποτάμι της Θεσσαλίας. Το ποτάμι χωρίζει την πόλη σε δύο μέρη, την παλιά πόλη που είναι χτισμένη στους πρόποδες του λόφου της Ολυμπιώτισσας και ονομάζεται Βαρόσι, και στη νέα πόλη που απλώνεται στη δεξιά όχθη του ποταμού. Τα δύο μέρη της πόλης συνδέουν τρεις γέφυρες και ένα παλιό τοξωτό γεφύρι, που αποτελεί αξιοθέατο της Ελασσόνας. Τέλος, σε κοντινή απόσταση βρίσκεται η λίμνη του Κεφαλόβρυσου.
Οδική πρόσβαση

Η Ελασσόνα αποτελεί συγκοινωνιακό κόμβο παρέχοντας πρόσβαση από την κεντρική στη βόρειο Ελλάδα, ενώνοντας οδικά τους νομούς Λάρισας, Πιερίας, Κοζάνης και Γρεβενών. Απέχει από τη Λάρισα 38 χλμ., από την Κατερίνη 70 χλμ., από την Κοζάνη 78 χλμ. και από τον Τύρναβο 22 χιλιόμετρα. 

Κτίσματα και μνημεία

Αποψη της Ελασσόνας σε επιστολικό δελτάριο των αρχών του 20ου αι.

Το Μοναστήρι της Παναγίας Ολυμπιώτισσας αποτελεί το πιο αναγνωρίσιμο σημείο της πόλης, αλλά ταυτόχρονα και το σημαντικότερο μνημείο της ευρύτερης περιοχής. Το καθολικό του μοναστηριού είναι κτίσμα του 13ου αιώνα.

Η Μονή είναι χτισμένη επάνω σε λόφο στην θέση όπου βρισκόταν η Ακρόπολη της αρχαίας πόλης Ολοσσών.

Αξιοθέατα, εκτός από την Ιερά Μονή, είναι το παλιό τοξωτό γεφύρι στους πρόποδες του λόφου της Ολυμπιώτισσας, τα εκθέματα του μουσείου Φυσικής Ιστορίας και του μουσείου Εθνικής Αντίστασης, καθώς και η διαδρομή στον δασικό δρόμο από την Ολυμπιώτισσα προς το Δρυμό.
ΠληθυσμόςΤα στοιχεία που περιέχονται στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται στην Δημοτική κοινότητα Ελασσόνας με έκταση 102,5 τ.χλμ. και περιλαμβάνει τους οικισμούς Ελασσόνα, Αγιονέρι, Αετορράχη και Μικρό Ελευθεροχώρι. Από το 1919 έως το 1964 αποτελούσε την κοινότητα Ελασσόνος οπότε και αναγνωρίστηκε ως δήμος. Τα διοικητικά όρια του Δήμου Ελασσόνος διευρύνθηκαν με τα σχέδια Καποδίστριας (1998) και Καλλικράτης (2010). Οι απογραφές 1940-1981 αναφέρονται σε πραγματικό πληθυσμό και οι επόμενες σε μόνιμο.

συνέχεια στη βικιπαίδεια